نماز عبادتی است که ما را با گردش هستی هماهنگ می‌کند

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، محمدعلی انصاری، صاحب تفسیر مشکاة و مفسر قرآن، امروز چهارم شهریورماه در نشستی مجازی با موضوع«ویژگی‌ها و کارکردهای نماز» اظهار کرد: ویژگی‌ها و کارکردهای زیادی را می‌توان برای نماز بیان کرد که این ویژگی‌ها مختص امروز و فردای ما نیستند بلکه بشر همواره نیازمند آن است.

انصاری تصریح کرد: یکی از این ویژگی‌ها آن است که نماز عامل طهارت و پاکی وجود انسان می‌شود. دو ناپاکی و پلیدی مانند غفلت که شامل غفلت از هستی، خداوند، خلق، حقیقت زندگی، وظایف، تکالیف، حقوق و اخلاق می‌شود و دیگری کبر که به‌نوعی سرآمد تمام پلیدی‌ها در وجود انسان است و جان آدمی را نابود می‌کند.

وی با بیان اینکه نماز انسان را مذکور خدا می‌کند و مهمترین عامل زدایش غفلت در وجود انسان نیز ذکر است، ادامه داد: حقیقت نماز ذکر است، اما تفاوت وجود دارد بین اینکه ما به یاد خدا باشیم یا خدا به یاد ما باشد. مهم‌ترین گناه انسان در آفرینش، کبر است و این موضوع آنچنان ما را تسخیر می‌کند که گاهی باورمان نمی‌شود. در حقیقت کبر سه سطح چون و چرا کردن با حقایق مسلم الهی، چون و چرا با اولیای خدا و چون و چرا با خلق خدا دارد که وجود ما را می‌گیرد و ما را در برابر خدا درگیر می‌کند.

انصاری مهم‌ترین عامل شکنندگی کبر و شاخ تکبر در پیشگاه خدا را نماز دانست و افزود: حقیقتاً هیچ عملی نداریم که همانند نماز باشد، زمانی‌که پیشانی ما به هنگام خواندن نماز بر روی خاک قرار می‌گیرد و قدی که خم و بلند می‌شود هرگز نمی‌تواند در برابر خداوند کبر داشته باشد و چنین انسانی هرگز نمی‌تواند در برابر انسان‌ها نیز کبر داشته باشد.

صاحب تفسیر مشکاة کارکرد دیگر نماز را مصونیت بخشی بیرونی از شهوات دانست و ادامه داد: در واقع تمام همت شیطان این است که انسان را از طریق مشکلات اخلاقی مانند فحشا به‌سوی خود بکشاند و او را از خدا دور کند و این در حالی است که امروز شاهد شکل‌گیری گناه فحشا در دنیا هستیم، اما نقشی که نماز در این بین دارد آن است که این نقطه بیرونی را مورد هدف قرار می‌دهد و مواردی چون فحشا، حس خشونت، ظلم و... را کنترل می‌کند. در واقع نماز زمینه دوری انسان از فحشا و منکر را فراهم می‌کند.

وی اظهار کرد: اما کارکرد دیگری که می‌توان برای نماز در نظر گرفت این است که نماز ما را با آفرینش، نظام طبیعی و تکوین الهی هماهنگ و همگون می‌کند، به‌گونه‌ای که وقتی می‌خواهیم نماز بخوانیم برای وضو گرفتن سراغ آب می‌رویم که ریشه موجودات زنده و حیات در آب است، اگر آب نباشد سراغ خاک می‌رویم که 108 عنصر جدول مندلیف در این خاک قرار دارد و تمام عناصر خلقت نیز در خاک هستند و همچنین وقت نماز را با خورشید که مرکز منظومه شمسی است تنظیم می‌کنیم. از این‌رو باید گفت نماز عبادتی است که ما را با گردش هستی منظومه شمسی، آب، خاک، حیات، وجود، زمین و زمان هماهنگ می‌کند.

این مفسر قرآن با بیان اینکه نماز خاصیت شیطان‌ستیزی دارد، افزود: به همین دلیل وقتی به پیامبر(ص) عرض کردند که شخصی نماز می‌خواند و دزدی هم می‌کند، حضرت رسول(ص) فرمودند: «إنَّ صَلاتَهُ لَتردَعَه»، همین نماز روزی او را به صلاح می‌آورد و از گناه بازمی‌دارد. به همین دلیل گفته شده است: «إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ»؛ به راستی نماز از زشتی و ناپسندی باز‌می‌دارد.

انصاری گفت: اما اینکه چرا نمازهای ما این اندازه بازدارنده نیست، از آن روست که در عمل، درصدی اندک از حقیقت نماز محقق می‌شود و اگر این مقدار به صد در صد برسد، انسان به واسطه آن، به عصمت و مصونیت دست می‌یابد و آنجاست که می‌توان در حق چنین کسی گفت: «اَشهَدُ اَنَّکَ قَد اَقَمتَ الصَّلاةَ وَ آتَیتَ الزَّکاة»؛ گواهی می‌دهم که به یقین تو نماز را به پا داشتی و زکات را پرداختی.