خدعه‌گری؛ از مهم‌ترین صفات دنیایی

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، محمدعلی انصاری، صاحب تفسیر مشکاه و مفسر قرآن کریم، در نشست مجازی که امروز ۲۲ شهریورماه، در خصوص «صفات دنیا» برگزار شد، اظهار کرد: از مهم‌ترين صفات دنيا، خدعه‌گری است. اصلی‌ترين و گسترده‌ترين خدعه دنيا نيز ايجاد توهم در ذهن انسان‌ها و مقصد جلوه دادن لذات و شهوات و مال و مقام دنيا در نظر آنان است. همين يک خدعه برای همه‌گونه زمين زدن آدميان در طول تاريخ کافی بوده و دنيا از اين طريق، چه بسيار انسان های فريفته را که به هلاکت افکنده است؛ حال آنکه شهوت و مقام و ثروت دنیا پل عبور فرزندان آدم و اسباب و ابزار رسيدن ايشان به هدف اند و خود، هدف و مقصد محسوب نمی‌شوند.

وی بیان کرد: بانگ «تزََوَّدُوا» (توشه برگيريد) در قرآن کريم و «تجََهَّزُوا» (مهيّا شويد) در سخن حضرت امير(ع) نیز به اين معناست که هر انسانی بايد ابزارش را از دنيا برگيرد و به کمک آن به هدفی غايی برسد که برای آن آفريده شده و به سوی آن در حرکت است. اما افسوس که همواره در دوره های مختلفِ تاريخی خدعۀ دنيا گريبان بسياری را گرفته و هدف جلوه دادن لذت و شهوت دنيا، زندگی را برايشان به جايگاه صرفاً خوردن و کار کردن بدل ساخته است. آن ها لذاتی چون خوابيدن و خوردن و شهوت راندن را برای همان هدف می خواهند و چونان چهارپای آسيا گرفتار چرخه ای تکراری و بی سرانجام می شوند.

انصاری ادامه داد: خداوند در آیه ۹ سوره بقره فرموده است: «یُخادِعُونَ اللهَ وَ الَّذینَ آمَنُوا وَ ما یَخْدَعُونَ إِلاَّ أَنْفُسَهُمْ وَ ما یَشْعُرُون؛ می‌خواهند خدا و اهل ایمان را فریب دهند و حال آنکه فریب ندهند مگر خود را، و این را نمی‌دانند.» حال پرسش اینجاست که چگونه می‌توان با خداوند که همه چیز را می‌داند نیرنگ ورزید و پنهان‌کاری کرد؟ آیا خداوند این واژه را برای نشان‌دادن زشتی عملکرد منافقان به‌خدمت گرفته است یا اینکه منافقان سست‌اندیش واقعاً بر این باورند که می‌توان با خدا نیرنگ ورزید و با حضرتش پنهان‌کاری کرد؟

صاحب تفسیر مشکاه در پاسخ به سوالات، تصریح کرد: برای پاسخ می‌توان به این نکته اشاره كرد که یهودیان با توجه به اینکه هسته نخست گروه نفاق بودند، براساس آموزه‌های ناروایی که در تورات تحریف‌شده به مقام خداوند وجود داشت، معتقد بودند که امکان خُدعه و پنهان‌کاری با خدا وجود دارد. درحالی‌كه صفات خدایی که آن‌ها بیان می‌کنند با بیان اوصاف خداوندی در قرآن فرسنگ‌ها فاصله دارد. در عبارت «یُخادِعُونَ اللهَ» از خُدعه و نیرنگ حقیقی یهودیان منافق با حضرت حق حکایت می‌کند که بیانگر عقاید واهی آنان مبنی بر محدودیت قدرت و علم الهی است.

وی گفت: پاسخ دیگر این است که مراد از خدعه با خداوند، خدعه با رسول خدا(ص) است. پیامبر سفیر و فرستادۀ تام‌الاختیار خداوند است و هرگونه نیرنگ با او در حکم نیرنگ با خداوند محسوب می‌شود، لذا پروردگار خدعه با رسول خود را خدعه با خویش معرفی می‌کند. منافقان با شناخت ناقصی که از علم الهی دارند، نیرنگ خود را به‌غلط، پنهان از خداوند فرض می‌کنند و درنتیجه دچار خودفریبی آشکاری می‌شوند. قرآن در ادامه آیه شریفه این حقیقت را متذكر می‌شود و می‌فرماید که نیرنگ منافقان با خدا و مؤمنان، فریبی بیش نیست و ریشه در فقدان شعور آن‌ها دارد.