مهم‌ترین حوزه‌های عفت چیست؟

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، محمدعلی انصاری، صاحب تفسیر مشکاة و مفسر قرآن کریم، در نشست مجازی که امروز ۱۳ آبان ماه، با موضوع «حوزه‌های عفت» برگزار شد، اظهار کرد: عفت به معنای مهارت کامل انسان در مهار نفس است. از میان تمام عفت‌ها، عفت شکم و عفت غرائز جنسی دو توانمندی مهم و دشوار و کارآمد است. پیامبر اکرم(ص) در این باره می‌فرماید: «أَحَبُّ الْعَفَافِ إِلَى اللهِ تَعَالَى عَفَافُ الْبَطْنِ وَ الْفَرْجِ؛ محبوب‌ترین عفت نزد خداوند تعالی، عفت شکم و غرائز جنسی است.» 

وی بیان کرد: عفت بطن یعنی اینکه اولاً آدمی از هر راهی سرمایه عیش و نوش خود را فراهم نکند و ملتزم به حلال و حرام الهی باشد و بداند سرمایه‌اش از چه راهی کسب شده است و در چه راهی خرج می‌شود. عفت جنسی نیز بدین معناست که آدمی مانع از آن شود که کشش‌ها و چشش‌های غریزه نیرومند جنسی او را به ورطه خیانت و ارتکاب کارهای حرام بکشاند. شاید بتوان گفت بیشترین آسیبی که انسان‌ها در طول تاریخ خورده‌اند از غرائز جنسی‌شان بوده است.

انصاری ادامه داد: بنابراین این غریزه بسیار تعیین‌کننده است؛ یعنی همان طور که می‌تواند اسباب رشد و کمال انسان را فراهم کند، می‌تواند باعث سقوط و زوال آدمی گردد. اگر انسان این غریزه را در مجرای خودش به کار بندد و جریان دهد، لذت حلال می‎‌برد و این لذت او را برای انجام کارهای مهم و دشوار یاری می‌رساند. انسان مؤمن و متدین، غیر از راهی که خداوند برای ارضای غریزه جنسی‌اش به او نشان داده، راه دیگری را طی نمی‌کند و می‌کوشد که حتی فکر زنا را از خود دور نگاه دارد.

این مفسر قرآن کریم تصریح کرد: راهکارهای متعددی برای حفظ عفت وجود دارد که یکی از آنها ذکر قلبی است و كاركرد ذكر قلبی در هر مرحله از حيات انسان متفاوت است و در وقت معصيت، عفت و پرهيز از گناه را به ارمغان می‌آورد؛ در وقت طاعت، انگيزه‌بخش است و مشوق، در وقت مصيبت، صبر را متبلور می‌كند و در هنگام نعمت از گردن‌كشی باز می‌دارد و گوهر شكر را در جان می‌نشاند. بنابراین برای حفظ عفت می‌توان از این راهکار استفاده نمود. 

وی گفت: بحث نگاه و نظر، اولین زیرمجموعۀ مبحث عفاف و حجاب است که از پهنه کریمه وحی به بررسی آن می‌پردازیم، در آیه 31 سوره نور می‌خوانیم: «وَقُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ؛ و به زنان با ايمان بگو چشم‌های خود را (از نگاه هوس‌آلود) فروگيرند.» در کلام عرب واژه «غَمْض» و «غَضّ» دو واژه شبیه به هم با بار معنایی متفاوت‌اند. «غَمْض» واژه‌ای است كه کلمه «اِغْماض» از آن مشتق شده و به‌معنای نادیده‌گرفتن و بستن چشم است. اما آنچه اسلام بر آن تأکید ورزیده، «غَضّ ِبَصَر» است که به معنی کوتاه‌کردن و به اختیاردرآوردن است. نهی اسلام درباره نگاه تیز و گزنده و هوس‌آلود است و نگاهی برای ارتباط و مراودۀ معقول بدون آزار را شامل نمی‌شود. 

انصاری ابراز کرد: به‌دلیل‌اینکه عمده تصورات ذهنی و قضاوت‌ها و اندیشه‌های ما برگرفته از تصاویر پیرامون ماست، اسلام بر کنترل دیدگاه افراد تکیه دارد. دیدگاه نقطه‌نظرهای فکری فرد است و درحقیقت پلی میان فکر و نگاه است. بی‌تردید نگاه آزاد و رها از هر قید و بند، نقطۀ آغاز هر انحراف و لغزش است و اگر کنترل شود، بسیاری از هرزه‌گی‌ها هم کنترل می‌شود. از نشانه‌های مردان و زنان با ایمان، نگاه عفیف آنان است؛ آنجا که باید بنگرند، می‌نگرند و آنجا که نباید بنگرند، نمی‌نگرند.