دنیا بستری مطلوب برای بازتاب حقیقی اعمال نیست

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، محمدعلی انصاری، صاحب تفسیر مشکاة و مفسر قرآن کریم، در نشست مجازی که امروز ۹ دی‌ماه با موضوع «بازتاب اعمال انسان» برگزار شد، بیان کرد: دنیا به مقتضای محدودیت و ویژگی‌های خاص خود، بستری برای بازگشت كامل و بازتاب حقیقی اعمال نیست. در این دنیا گاه آدمیان به شكل جزئی پاداش عمل نیک یا بد خود را دریافت می‌كنند. پس عالمی دیگر بایسته است كه تجلی‌گاهی شایسته برای صفت عدل خداوند سبحان باشد.

این مفسر قرآن کریم تصریح کرد: از همین روست كه خداوند سبحان در آیات متعددی با ادبیات و لحن بیان مختلف این نكته را تذكر می‌دهد كه بدكرداران را هیچ شباهت و سنخیتی با نیكوكاران نیست و جزای این دو نیز متفاوت است. خداوند دارنده تام و تمام صفت عدالت است و بنا به آن، میان انسان‌ها تمایز ایجاد می‌كند. تقواپیشگان باید بر صدر نشینند و ستم‌كیشان باید خاک مذلت بر سر گیرند. اگر سرنوشت عابدان مطیع خداوند و كافران روی‌گردان از او یكی می‌بود، فلسفه آفرینش زیر و زبر می‌شد و خلقت خداوند بیهوده می‌بود.

انصاری ادامه داد: اين تصور که ثواب و بازتاب اعمال انسان، يک‌جا در قيامت به آدمی می‌رسد نادرست است، بلکه بنا به آيات شريف، قرآن و روايات، بخشی از اين اجر و ثواب، در همين دنيا به انسان بازمی‌گردد. 

وی افزود: البته بنا به ماهيت جهان آخرت، آنچه در اين دنيا بازتاب عمل آدمی است، با اجر و پاداش اخروی، قياس‌ناپذير است. بنابراين، چنين نيست که نگاه بندگان صرفاً عقباگرايانه باشد و بپندارند بازتاب کارهای شايسته اجتماعی و مردمی و خيررسانی به دين و بندگان خدا، صرفاً به عالم آخرت بازمی‌گردد. قانون خداوند اين است که در همين دنيا نيز بخشی از اجر عمل دستگير آدمی شود. برای نمونه صله رحم از اعمال صالحی است که فوايد آن در اين دنيا نصيب عامل آن می‌شود. 

انصاری گفت: امام باقر(ع) در روايتی، چهار فايده دنيايی و يک فايده اخروی برای صله ارحام برمی‌شمرد: «صله ارحام، اعمال را پاک، اموال را افزون، بلاها را دفع و حساب را آسان می‌کند و اجل را به تأخير می‌اندازد». همچنين از امام صادق(ع) در ثمرات کمک‌رسانی به مؤمنان نقل شده است: «هركه به فرياد برادر مؤمن غم زده و گرفتارش در زمانی که مبتلا به بيماری يا امری دشوار شده است، برسد و اندوهش را بزدايد و در روا شدن حاجتش او را كمک كند، به خاطر اين كار، خداوند 72 رحمت خويش را برای او منظور کند، كه یکی از آن‌ها را در همين دنيا برای بهبود وضع معيشتش به او دهد و 71 رحمت ديگر را برای هول و هراس‌های روز قيامتش ذخيره كند».