امام محمد باقر(ع) مبانی اصیل شیعی را در ابعاد مختلف تبیین کرد

دوران امام محمد باقر(ع) دوران شروع تدریس نظام‌مند فقه و عقاید شیعه امامیه است. این دوران توسط فرزندشان، امام صادق(ع) در اوج خود قرار گرفت، امام محمد باقر(ع) شاگردان زیادی داشتند و با اینکه در مدینه سکونت داشتند، بیشتر شاگردانشان کوفی بودند، بعد از کوفه از بصره، شام و مکه می‌توان نام برد. روایات و سخنان فراوانی از ایشان نیز نقل شده‌ است. محمد بن علی(ع) به‌عنوان رهبر دینی، مورد احترام شیعیان، و به‌عنوان فقیه و عالم بزرگ اسلامی، مورد احترام اهل سنت است.

 

به مناسبت ولادت امام محمد باقر(ع)، خبرنگار ایکنای خراسان رضوی با حجت‌الاسلام والمسلمین سید مهدی واعظ موسوی، پژوهشگر دینی گفت‌وگویی انجام داده است که در ادامه می‌خوانیم.

 

 

دوره زندگی امام باقر(ع) مصادف با نزول بنی‌امیه و صعود نهضت عباسی بود. بنی‌امیه به جهت ظلم و ستم‌های بسیاری که کرده بودند ستاره اقبالشان رو به نزول بود و عباسی‌ها از این فرصت استفاده و نهضت خود را پایه‌گذاری کردند که این نهضت از سال 100 هجری شروع شد و در سال 132 هجری به نتیجه رسید و بغداد را به عنوان مرکز خلافت خود قرار دادند.

 

امامت امام محمد باقر(ع) در همین سال‌ها اتفاق افتاد و فرصتی برای ایشان ایجاد شد تا بتوانند مبانی اصیل شیعی را در عرصه‌ها و ابعاد مختلف تبیین کنند، این اتفاق برای امام اتفاق مبارکی بود و در امتداد دوران ایشان نیز دوران امامت امام صادق(ع) شروع شد که ایشان نیز تلاش‌های پدر بزرگوارشان را تکمیل کردند و به تبیین مبانی شیعی پرداختند.

 

با توجه به اینکه در آن زمان هر مقدار که فتوحات و کشورگشایی‌ها بیشتر و به سرزمین‌های اسلامی افزوده می‌شد، همراه با آن فتوحات و بزرگ شدن کشورهای اسلامی، افکار وارداتی نیز در عرصه‌های اعتقادی، باورهای درست و نیمه‌درست و... به سرزمین‌های اسلامی ورود پیدا می‌کرد، لذا لازم بود که انقلاب فرهنگی بزرگی توسط امام محمد باقر(ع) پایه‌گذاری و توسط امام صادق(ع) پیگیری شود که خوشبختانه این اتفاق رقم خورد و مبانی اصیل شیعی معین و مدون شد و مشخص شد که فکر و اندیشه اصیل شیعی در عرصه‌های مختلف جهاد، مبارزه و... چیست.

 

امام باقر(ع) و فرزندشان امام صادق(ع) از امامان معصوم ما هستند و خطا در فکر، منش و روششان راه ندارد، به خوبی توانستند این موارد را تبیین کنند و به همین جهت حق بزرگی بر گردن شیعیان و بالاتر از آن بر گردن اسلام و بشریت دارند، لذا مبانی معارفی برای تمامی افراد کاربرد دارد.

 

 

اهل سنت هیچ‌گاه با امامان شیعه مخالف نبودند و همیشه به اهل بیت(ع) علاقه‌مند بودند، البته در اسلام گروهی به نام ناصبی‌ها پیدا شدند که دشمن اهل بیت(ع) بودند و اکنون بسیار کم شده‌اند و اگر تعدادی از آنها وجود داشته باشند خود را مخفی می‌کنند.

 

موضوعی که بسیار اهمیت دارد این است که بیش از یک میلیارد مسلمان شیعه و سنی در جهان، دوستدار اهل بیت(ع) هستند و همان‌گونه که اهل شیعه ارادت خاصی به امام حسین(ع) دارند، اهل سنت و ادیان دیگر نیز در مراسم اربعین ایشان شرکت می‌کنند. قدرت‌هایی همچون قدرت‌های بنی‌امیه و بنی‌عباس که خودشان را اهل تسنن می‌دانستند با اهل بیت(ع) مخالفت می‌کردند، لذا ملاک ما نباید آنها باشند، چراکه قدرت‌ها همیشه به دنبال منافع خود هستند اما عموم مردم به اهل بیت(ع) و فرهنگشان علاقه دارند و به آنان احترام می‌گذارند و حتی به لحاظ علمی در زمان امام محمد باقر(ع)، سر درس ایشان می‌نشستند. ابوحنیفه که رهبر فقه حنفی اهل سنت است، از امام صادق(ع) بهره‌های علمی بسیاری برده است.

 

 

از وصیت‌های مهم امام محمد باقر(ع) به شیعیان می‌توان به مواردی مانند وحدت میان شیعیان اشاره کرد، زیرا دشمن هنگامی بر مسلمانان پیروز می‌شود که مسلمانان در میان خود اختلاف داشته باشند. امامان مصعوم همیشه بر روی وحدت و یکپارچگی شیعیان تأکید داشتند و سفارش کرده‌اند که باید بر روی نقاط مشترک یکدیگر تمرکز کنید.

 

پایه مهم و اساسی دین اسلام قرآن و پس از آن عترت است و امام باقر(ع) نیز مانند دیگر امامان اصرار داشتند که ما مسلمانان به سوی قرآن برویم و هیچ گاه قرآن را در زندگی خود ترک نکنیم.