کوچک و ناچیز شمردن گناهان، انسان را در مقابل خداوند جسور می‌کند

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، محمدعلی انصاری صاحب تفسیر مشکاة و مفسر قرآن کریم، در نشست مجازی که امروز ۲۶ فروردین ماه، با موضوع «کوچک شمردن گناهان» برگزار شد، اظهار کرد: یکی از مسائلی که انسان را در برابر خداوند جسور می‌کند تا با ارتکاب گناه، از آفریدگار خود فاصله بگیرد، کوچک و ناچیز شمردن گناهان است. چنین فردی با خود می‌گوید: «دیگران شتر را با بارش خورده‌اند و این اندک مالی که من برمی‌دارم در برابر دزدی‌های میلیاردی هیچ است و وزنی ندارد؛ یا دیگران در جوانی همه گونه فسق و فجوری را بر خود حلال می‌شمرند و عمرشان را در لهو و لعب می‌گذرانند، پس این چند خلاف من اصلاً در شمار نمی‌آید و به گرد پای عیش و عشرت آنان نمی‌رسد، یا چند دروغ و قدری غیبت من آسمان را به زمین نمی‌آورد. خطای من اندک است و مرتکب گناهی چون قتل نشده‌ام.»

وی ادامه داد: این کوچک‌انگاری باعث می‌شود که گناهان کبیره نیز به مرور در ذهن انسان کوچک و ناچیز قلمداد شود و فرد بدون عذاب وجدانی دست به ارتکابشان بیالاید. اما اگر کسی پی به عظمت و جلالت خداوند ببرد، چنانچه سر سوزنی از قوانین الهی تخطی کند و قدمی از حدود او آن سوتر نهد، جانش بی‌قرار می‌شود و دنیا در برابر چشمانش تیره و تار می‌گردد. 

انصاری گفت: از همین رو اولیای الهی هرگز نه دست به گناه کبیره می‌آلایند و نه گناه صغیره را انجام می‌دهند. گاه حتی ترک‌اولی از آنان سر نمی‌زند؛ بلکه فقط از آن رو که طاعت خود را ناچیز می‌شمرند، از آن ناچیزی و کوچکی استغفار می‌کنند و به درگاه خداوند ضجّه می‌زنند.

صاحب تفسیر مشکاة تصریح کرد: اين سخن که اوليای الهی نفس اماره و شهوت و ميل به سوی گناه ندارند، از يک جهت درست و از جهتی نادرست است. از اين جهت که گمان کنيم خداوند در وجود اين بزرگان «نَفْس مُسَوِّلَة» و «نَفْس أَمَّارَة» را فروکوفته است و آن‌ها بدون اينکه نقشی در تهذيب نفْسشان داشته باشند، از نفس امّاره مهذب‌اند و وسوسه‌های شيطان به شکل جبری در آن‌ها کارگر نمی‌افتد، سخنی نادرست است. اما از اين جهت که اين بزرگان به درجه‌ای از علم و معرفت رسيده‌اند که آثار شوم گناه را می‌بينند و به اين علت به سمت گناه نمی‌روند، سخنی درست است. 

وی بیان کرد: بايد توجه داشت که کسب مهارت دوری از گناه برای همگان مهياست و به گروه خاصی اختصاص ندارد. ما نيز اگر در جهت پيراستگی نفس از زنگارهای گناه بکوشيم و به کشش‌ها و چشش‌های نفس امّاره پاسخ منفی دهيم، خداوند بر علم و معرفت ما می‌افزايد و ما را در جهت پرهيز از گناه ياری می‌رساند. هم‌اکنون نيز بسياری از متدينان با اينکه به مقام عصمت نرسيده‌اند، نسبت به پاره‌ای از گناهان بی‌رغبت هستند. البته دايرۀ عصمت آن‌ها محدوديت دارد، بر خلاف انبيا و اوليای الهی که دامنۀ عصمتشان گسترده است و تمام گناهان را زير پوشش قرار می‌دهد.