نخستین قدم برای پیشرفت، نیت قلبی است

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، محمدعلی انصاری، صاحب تفسیر مشکاة و مفسر قرآن کریم، در نشست مجازی که امروز 21 اردیبهشت ماه، با موضوع «نیت» برگزار شد، اظهارکرد: پذیرش حکم خداوند و اطاعت از او یا سرپیچی از آن، از درون انسان و نیت او آغاز می‌شود. نیت، عزم درونی و تصمیم جدی در انجام کاری است، اگر انسان به دنبال آن است تا بنده مطیع و شایسته پروردگار باشد، در راه بندگی رشد کند و به مقامی برسد، نخستین نیاز او در این راه، عزم یا قاطعیت قلبی است.

وی بیان کرد: درستیِ این امر نیز تنها بر خود انسان مکشوف است و فقط اوست که می‌تواند بفهمد عزمش چه اندازه جدی است. اگر انسان عزمش را جزم کرد که دیگر گِرد گناه و فحشا نگردد و هیچ چشمی به مال و جان و ناموس دیگران نداشته باشد، قدم اول را استوار و محکم برداشته است و در این حال، محال است که عنایت و نصرت خداوند دستگیر انسان نشود. دردمندانه گاه گناه نکردن انسان نه از سر عزم و تصمیم جدی، بلکه از روی ناتوانی در انجام گناه است.

انصاری تصریح کرد: اگر بستر گناه برای چنین انسانی فراهم شود، بدون اینکه عزم جدی و نیت قاطع درونی در انسان شکل بگیرد، او قطعاً در ورطه گناه فرو می‌لغزد. در حالت متقابل که نیت قطعی درون انسان شکل می‌گیرد و او بر انجام کاری یا ترک معصیتی استوار و ثابت می‌ماند، به سخن عالمان اخلاق، پس از مدتی این کار در او تبدیل به ملکه، یعنی صفت راسخ نفسانی می‌شود.

این مفسر قرآن کریم در خصوص انسانی که در نیت خود راسخ است، ادامه داد: در این حال اگر تمام دنیا گرد آیند و تمام سرمایه‌ها و اموال موجود در زمین را به پای او بریزند، او آگاهانه معصیت نمی‌کند، زیرا عزمی راسخ دارد. به راستی شیعه حقیقی امیرالمؤمنین(ع) چنین است. «نيت» به معنای قصد و انگيزه‌ه‎ایی است که انسان را به کاری وادار می‌کند. نيت در معارف اسلام و آموزه‌های دين، مفهومی بس پيچيده و متعالی است و معصومان(ع) بنيان و اساس عمل را بر نيّت نهاده‌اند.

وی گفت: در حديثی از امام صادق(ع) آمده است: «إنِّ الله عَزَّ وَ جَلَّ يحَْشُرُ النَّاسَ عَلَي نيِّاتهِِمْ يوَْمَ القْيِاَمَةِ؛ همانا خداوند عزوجل در روز قيامت مردم را بر نيت‌هايشان محشور می‌کند.» درنتيجه مشخص می‌شود که آنچه عمل را بها و ارجمندی می‌بخشد يا به زوال و کاست می‌افکند و به تعبيری بر پيشانی عمل نوشته می‌شود و جايگاه آن را تعيين می‌کند، نيت است.