اولین گام توبه، پشیمانی انسان از عملکرد خویش است

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، محمدعلی انصاری صاحب تفسیر مشکاة و مفسر قرآن کریم، در نشست مجازی که امروز 5 خردادماه، با موضوع «پشیمانی از گناه» برگزار شد، اظهار کرد: با توجه به فرموده حضرت امیرالمؤمنین(ع) در حکمت ۴۱۷ نهج‌البلاغه، پشیمانی بر آنچه از انسان سر زده، اولین گام برای دستیابی به توبۀ خالص و حقیقی است. زیرا تا هنگامی که انسان از عملکرد ناپسند خویش پشیمان نباشد، قطعاً آن را تکرار می‌کند. 

وی ادامه داد: این حالت، هم میان بنده با خدای خود حاکم است و هم میان انسان‌ها ادامه دارد. در دعواهای خانوادگی بسا فرد برای رفع کدورت همسر خود به او هدیه‌ای بدهد؛ اما باز هم با کاری مشابه باعث رنجش همسر خود خواهد شد؛ زیرا در دل قبول نکرده که کاری ناپسند انجام داده یا حرفی نادرست بر زبان آورده است. انسان هنگامی گرفتار تکرار خطا نمی‌شود که حقیقتاً خود را خطاکار بداند و از اشتباهش پشیمان باشد. 

انصاری تصریح کرد: گام دوم، تصمیم جدی بر ترک انجام گناه برای همیشه است. چه بسا هستند کسانی که خطای خود را می‌پذیرند و از آن پوزش می‌طلبند؛ اما چون تصمیمی بر ترک آن کار ندارند، باز هم آن را مرتکب می‌شوند. اما اگر انسان هم گناه خود را بپذیرد و هم عزم ترک گناه کند، حقیقت توبه برایش دست داده است.

این مفسر قرآن کریم افزود: دو گام بعدی که امام علی(ع) در این حکمت می‌فرماید که از لوازم توبه است: اولین مورد این است که، اگر انسان از خطایی توبه می‌کند که در حق خلق خدا از او سر زده، باید حقوق پایمال شده خلق را به ایشان بازگرداند. دومین مورد هم در این خصوص است که آنچه در ارتباط با خداوند است، از جمله عبادات ضایع شده، با توبه تنها، هرقدر هم که خالصانه باشد، از دوش آدم برداشته نمی‌شود، بلکه بنده مؤظف است، عبادات ضایع شده را به جای آورد.

وی گفت: در محشر و عرصه قیامت ایمان آوردن و‌‌ پذیرش اشتباهات خود؛ فایده‌ای ندارد و در رشد و كمال آدمی تأثیری نمی‌گذارد. اساساً عالم دنیا عرصه‌ای است كه به آدمی فرصت داده شده تا با اختیار و انتخاب خود ایمان آورد و اعمال صالح انجام دهد و از منکرات خودداری کند؛ لذا هنگامی كه این عالم سپری شود، فرصت از دست می‌رود و پشیمانی فایده‌ای ندارد.