فاطمیه؛ فرصت معرفی الگوی کامل زن مسلمان

در ایام فاطمیه، مجالس گوناگون مذهبی به فراخور امکانات و شرایط خاص خود بین دو تاریخ معتبر براساس روایات صحیحه برگزار می‌شود. عده‌ای روزهای ابتدایی نزدیک به شهادت حضرت را، مثلاً پنج روز یا ۱۰ روز، به برگزاری مجالس وعظ و عزاداری می‌پردازند و عده‌ای دیگر با توجه به شرایط خود ترجیح می‌دهند، روزهای فاطمیه دوم را انتخاب کنند و برخی نیز هر دو روز را زنده نگه می‌دارند.

کسانی که به زنده نگه داشتن ایام فاطمیه اول و دوم می‌پردازند، دغدغه‌ای درباره تعداد روزهای عزاداری، مثلاً ۲۰ روز یا کمتر و بیشتر، ندارند. هدف از برگزاری چنین مجالسی، فهم و نشر فرهنگ فاطمی است و این موضوع اختصاص به ایام فاطمیه اول یا دوم ندارد. باید به امید روزهایی تلاش کنیم که همه ایام ما «علوی»، «فاطمی» و «حسینی» شود.

از آنجایی که مبنای عمل مسلمانان براساس معارف و دستورات قرآن، پیامبر اکرم(ص) و جانشینان او از خاندانش است، قول، عمل و تقریر پیامبر و اهل بیت(ع) دلیل شرعی در اثبات جواز یک عمل است. به عبارت دیگر، یکی از راه‌های اثبات جواز یک کار، عمل کردن یکی از معصومین(ع) به آن است، زیرا در منابع اسلامی، عمل به سیره و روش معصوم که از جانب خداوند منصوب شده، حجیت دارد.

در مورد پیامبر گرامی اسلام نیز در قرآن آمده است که ایشان اسوه حسنه برای بشریت هستند و تمسک به سیره ایشان و جانشینانشان، روش حسن است.

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمسعود عمرانی، پژوهشگر شیعه‌شناسی و معاون آموزش، پژوهش و فرهنگی دانشگاه فرهنگیان پردیس شهید بهشتی، در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان‌رضوی، درباره فلسفه دهه فاطمیه، اظهار کرد: دهه فاطمیه به‌عنوان ایام سوگواری برای شهادت بانوی دو عالم، حضرت فاطمه زهرا(س)، دارای چندین فلسفه اساسی است. گرامیداشت دهه فاطمیه، احیای یاد و خاطره مظلومیت اهل‌بیت(ع) است و این ایام فرصتی برای زنده نگه‌داشتن یاد مظلومیت بلافصل پیامبر(ص) پس از رحلت ایشان محسوب می‌شود.

وی با اشاره به تبیین جایگاه ولایت و امامت، اظهار کرد: وقایع مرتبط با شهادت حضرت زهرا(س) به‌طور مستقیم با مسئله امامت و جانشینی پیامبر(ص) پیوند خورده است.

این پژوهشگر دینی با تأکید بر اینکه دهه فاطمیه فرصتی برای آشنایی با اسوه کامل زن مسلمان است، تصریح کرد: حضرت زهرا(س) به‌عنوان الگویی بی‌بدیل برای همه انسان‌ها، به‌ویژه زنان معرفی می‌شود.

اهمیت برپایی دهه فاطمیه برای مسلمانان

عمرانی درخصوص اهمیت ویژه ایام فاطمیه برای مسلمانان بیان کرد: ارتباط دهه فاطمیه با سیره نبوی یکی از نکات مهم و قابل توجه است؛ درک شخصیت حضرت زهرا(س) بخشی از فهم دقیق سیره پیامبر(ص) محسوب می‌شود. این ایام فرصتی ارزشمند برای بازخوانی حقایق تاریخی صدر اسلام و عبرت‌آموزی از آن حوادث فراهم می‌آورد. علاوه بر این، تقویت بنیان‌های اعتقادی نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، چرا که دفاع حضرت زهرا(س) از حریم ولایت و امامت، الگویی برای پایبندی به اصول دین و حفظ ارزش‌های دینی است. تعمیق محبت اهل‌بیت(ع) نیز از دیگر آموزه‌های این دهه است؛ براساس حدیث ثقلین، تمسک به اهل‌بیت(ع) ضامن نجات و هدایت امت اسلامی است.

ضرورت احیای شعائر فاطمی

معاون آموزش، پژوهش و فرهنگی دانشگاه فرهنگیان پردیس شهید بهشتی در ارتباط با ضرورت احیای شعائر فاطمی، افزود: شعائر فاطمی بخشی از هویت ممتاز شیعی محسوب می‌شوند. دهه فاطمیه، ایامی که یاد و خاطره حضرت فاطمه زهرا(س) را گرامی می‌دارد، بخشی از هویت ممتاز شیعی است و نقش مهمی در حفظ شعائر دینی دارد. این مراسم فرصتی است برای انتقال معارف فاطمی به نسل‌های آینده و الگویی روشن برای مقابله با باطل و دفاع از حق براساس سیره حضرت زهرا(س). همچنین، سبک زندگی و رفتار ایشان الگویی کامل برای تحکیم بنیان خانواده ارائه می‌دهد.

وی ادامه داد: در منظومه معارف اسلامی، دهه فاطمیه جایگاهی رفیع و چندبعدی دارد؛ از منظر اعتقادی، مقام عصمت و طهارت اهل‌بیت(ع) با استناد به آیه تطهیر تبیین می‌شود. از دیدگاه اخلاقی، ولایت تکوینی و تشریعی ائمه اطهار(ع) اثبات شده و نمونه‌ای کامل از ایثار، تقوا و صبر در زندگی ارائه می‌شود. از نظر اجتماعی، این ایام نمایش کرامت انسانی در سخت‌ترین شرایط و اهمیت نقش زن در جامعه اسلامی را برجسته می‌کند. همچنین، جایگاه عرفانی دهه فاطمیه تجلی اسمای الهی در وجود مبارک حضرت زهرا(س) و نمایش مقام قرب الهی و عبودیت محض ایشان را به تصویر می‌کشد.

عمرانی گفت: مسئولیت‌های اجتماعی در قبال حق و عدالت در این ایام تبیین می‌شود و محبت و دفاع از حضرت زهرا(س) در واقع ادامه راه پیامبر(ص) و تمسک به ثقلین است. این ایام تنها ایام سوگواری نیست، بلکه مدرسه‌ای برای آموختن معارف ناب اسلامی و کارگاهی برای ساختن انسان‌های فاطمی است.