سعدی نکات اخلاقی را در قالب اشعاری زیبا به یادگار گذاشته است

 امروز زادروز تولد سعدی، حکیم شیرازی است که اگرچه خود نیست، اما اشعارش به خوبی یک مرد نکونام در میان ما بوده و با ما نفس می کشد، آری سعدی نفس می کشد و امروز فرخنده روز ولادت او و در واقع ولادت شیرینی زبان فارسی است.
بوی بهار می‌دمدم یا نسیم صبح
باد بهشت می‌گذرد یا پیام اوست
ضرب‌المثل‌ها و اشارات خوبی که اشعار سعدی دارند، در ماندگاری‌شان در بین مردم ایران با اثار شکسپیر در بین انگلیسی زبانان برابری می کند، حال آن که سعدی به مراتب قدیمی‌تر بوده و در حالی که اشعارش منبع هنری چون تئاتر نبود تا در سالن ها نقل شود، گفته‌هایی شیرین و نقل مجالس دارد.
سعدی دیدگاهی اخلاقی در برابر عرفان داشته و زندگی شیرین خانوادگی را به عارفان پیشنهاد کرده و این شیرینی را با شعرش ترویج نموده تا خطای مرسوم شاهدبازی که به اشتباه در برخی اذهان جا افتاده بود را از بین ببرد.
او شاعری است که اخلاق و تربیت را مورد توجه قرار داده و مردم را به قناعت و درویشی دعوت کرده و حتی در زمانه‌ای که گفت‌وگو با شاهان سخت بود، به بهانه مداحی، تذکرهایی هم به آنان می داد که مواظب مردم خود باشند.
وی شاعری ناصح و متوجه اخلاق است که این قالب را هم در نثر زیبا، مثنوی و غزل آمیخته و با دوری از تیزی سخن، از طریق زیبایی کلام خوبی‌ها را برای مردم ایران به یادگار گذاشته است. طبیعی است این نوع شیرین سخنی یادگار بماند و مردم نخواهند آن را از یاد ببرند.
آن شنیدستی که در اقصای غور
بارسالاری بیفتاد از ستور
گفت چشم تنگ دنیادوست را
یا قناعت پر کند یا چشم گور
او در زمانه‌ای زیسته که زندگی در ایران، شیرین نبود و این رسالت و تعهد او را نشان می دهد که در زمانه ای بس سخت، که با یغمای مغول در ایران همه در وحشت و اضطراب بودند، شاعری در دشت و صحرا به گردش پرداخته و زندگی شهرها و روستاهای ایران را به تصویر کشیده است تا تاریخ زیبایی و زندگی مردم ایران را در قالب سخن شاعرانه قرار دهد.
محققین بر این باورند که سعدی حتی جاهایی هم که نرفته و داستان‌های آنها را از شنیده‌ها و نقل قول‌ها به زبان آورده ولی چنان شیرین نقل کرده که انگار به آن دیار سفر کرده و مدتی را زیسته است. یقین همانند آن چه در هزار و یکشب از زیبایی‌های داستان‌های جن و پری شاهد هستیم، در داستان‌های سعدی، واقعیت زندگی مردم دستمایه هنر اوست و این واقعیت را نیز حتی به شیوه ای زیباتر از افسانه آراسته است.
ابر اگر آب زندگی بارد
هرگز از شاخ بید بر نخوری
با فرومایه روزگار مبر
کز نی بوریا شکر نخوری

محمد زینالی اناری از اردبیل