در مراسم بزرگداشت سپیده کاشانی مطرح شد؛
از همکاری «سپیده کاشانی» با برادر شهید حدادعادل تا حضور در جبهه
گروه ادب: غلامعلی حدادعادل در مراسم بزرگداشت سپیده کاشانی از همکاری این شاعر با برادر شهیدش و حضور وی در جبهه‌های دفاع مقدس سخن گفت.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، مراسم بزرگداشت سپیده کاشانی، شاعر انقلاب اسلامی عصر امروز، 27 تیرماه با حضور مهدی محقق، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، غلامعلی حدادعادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و جمعی از اهالی ادب و قلم در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد.
مهدی محقق، در ابتدای این مراسم با ارائه گزارش کوتاهی از عملکرد انجمن آثار و مفاخر فرهنگی گفت: تاکنون بیش از 150 مجلس بزرگداشت برای شاعران، فرهیختگان و اهل علم در این مرکز برگزار شده است. در این مراسم‌ها هیچ استثنایی اعم از اهل تسنن یا تشیع بودن مطرح نبوده، همچنین بانوان بسیاری مورد تجلیل و احترام قرار گرفته‌اند تا احساس نکنند که حقشان ضایع شده است؛ از این رو در این راستا برای 20 نفر از بانوان بزرگداشت برگزار شده است.
وی افزود: این از امتیازات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی است که به تکریم بزرگان علم می‌پردازد، در حالی که در گذشته بی‌احترانی به اهل علم نهادینه شده بود.
محقق تصریح کرد: از طریق همین مراسم‌های بزرگداشت است که نسل جوان می‌تواند الگوگیری کرده و تربیت اخلاقی‌اش صورت گیرد؛ از این رو باید آنها را وادار کنیم که این بزرگان را بشناسند و احترام بگذارند، به همین دلیل خوشحالیم که توانستیم این رسالت را انجام دهیم.
غلامعلی حدادعادل، دیگر سخنران این مراسم، گفت: سپیده کاشانی به این دلیل که از اساتید دانشگاه نبود، شاید در محافل و مجالس کمتر معرفی می‌شود، اما برگزاری مراسم‌هایی از این دست جای تقدیر دارد.
وی افزود: سپیده کاشانی را از روزهای آغازین انقلاب شناختم؛ انقلاب شور و حرکتی در مردم ایجاد کرده بود و یکی از اوصاف آن حماسی بودنش است؛ چرا که یک خیزش جمعی است و مانند هر حرکتی هنرآفرین است.
حدادعادل ادامه داد: مردم در راهپیمایی‌ها و اعلامیه‌ها هر چه از دستشان برمی‌آمد، به صورت خودجوش و مردمی عرضه می‌کردند تا به حرکت انقلاب کمک کنند. مردم متدین نیز در هنرهای آن زمان نقش چندانی نداشتند و طوری نبودند که مردم به عنوان مثال در موسیقی، سینما، تئاتر و ... حضور داشته باشند و آن را در خدمت انقلاب قرار دهند، اما شعر به دو جهت از این موضوع مستثنا بود. یکی اینکه محافل دینی هیچ وقت از شعر جدا نبودند و به جماعت خاصی نداشتند و شاعرانی وجود داشتند که از سال 1342 و بعد از آن به انقلاب کمک کردند.
وی با بیان اینکه شعر اولین هنری بود که همزمان به کمک انقلاب آمد، گفت: شعر همواره در دسترس بوده و از سوی دیگر نیازمند اسباب و وسایل نیست، همچنین زبان در اختیار همه هست و امروز هم ویژگی زبانی آن را از سایر هنرها مستثنا می‌کند.
حدادعادل بیان کرد: روزی که امام خمینی(ره) از پاریس به تهران می‌آمدند در فرودگاه مهرآباد در جمع اساتید دانشگاه ایستاده بودم. در بالکن سالن فرودگاه یک عده نوجوان شروع به خواندن سرود «خمینی ای امام» استاد سبزواری کردند. 10 روز دیگر انقلاب به پیروزی رسید و صدا و سیما در اختیار مردم قرار گرفت. 25 بهمن بود که به صدا و سیما رفتم و متوجه شدم که به هنرهای گوناگونی از جمله شعر نیاز است و پس از آن با سپیده کاشانی آشنا شدم که با شعر خود به حرکت انقلابی مردم کمک کرد.
وی تصریح کرد: زمانی که عضو شورای سرپرستی صدا و سیما بودم، برادر شهیدم مجید هم به عنوان مدیر رادیو انتخاب شده بود. با سپیده کاشانی، مرحوم سبزواری و جمعی از شاعران دیگر شورای شعر تشکیل دادند. روزهای نخستین انقلاب که شاعران بسیاری هم وجود نداشتند، سپیده کاشانی بارزترین چهره زن شاعر انقلابی بود که انحراف و کجی از نظر فکری نداشت و خالص و پرشور دانش خود را در خدمت انقلاب قرار داد.
حدادعادل درباره ویژگی‌های زبانی سپیده کاشانی عنوان کرد: وی زبان روانی داشت و امروزی شعر می‌گفت و مفاهیم اسلامی، ملی و انقلابی را در شعر خود ریخته بود و تا روزی که زنده بود در محافل ادبی انقلابی حضور داشت.
وی با اشاره به حضور سیپده کاشانی در جبهه‌های دفاع مقدس گفت: وقتی که جنگ تحمیلی آغاز شد، سپیده کاشانی به جبهه رفت و برای جنگ شعر گفت و از انقلاب چیزی نخواست. زمانی که به آموزش و پرورش رفتم، از برخی شعرهای وی در کتاب‌های درسی استفاده کردیم و پس از شهادت برادرم نیز وی شعری درباره مجید، گفت که بخشی از این شعر به این ترتیب است؛
«ای اختر برج ادب برخیز/بار دگر با دشمن پركینه بستیز
بار دگر سر كن سرود لاله‌ها را/روشن كن از دیدار خود، چشمان ما را
سنگر به سنگر رفتی و میدان به میدان/هرگز نشد باور تو را، مرگ شهیدان»
حدادعادل در پایان سخنان خود نیز غزلی با عنوان «دریغا سپیده رفت» را خواند.
در ادامه این مراسم، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا ارباب‌سلیمانی، مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و دبیر کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد کشور گفت: تکریم و تجلیل از شخصیت‌ها و چهره‌های تأثیرگذار فرهنگی و تاریخی همواره محور تأکید و سفارش اسلام بوده و حتی در قرآن کریم آیات بسیاری در باب سرگدشت افراد و اقوام آمده است. شاید مهمترین دلیل تأکیدات و یادآوری‌ها، نقش الگوآفرینی آنها در جامعه بوده است و نیک روشن است چنانچه جامعه‌ای دارای سرمایه‌های انسانی الگو و معیار باشد، طریق کمال را هموارتر خواهد پیمود و از خطا و خطر مصون خواهد بود.
وی افزود: یکی از شخصیت‌های هم‌روزگار ما که با وجود حیات کوتاهش، سهم و نقش مهمی در ایفای رسالت فرهنگی و اجتماعی برعهده داشت، مرحوم سپیده کاشانی(سرور اعظم باکوچی) بود.
حجت‌الاسلام ارباب‌سلیمانی با اشاره به ویژگی‌های این بانوی شاعر گفت: تربیت خانوادگی عامل مهمی در تکوین شخصیت و رشد انسان‌هاست، سپیده کاشانی از نعمت پدر و مادری صالح برخوردار بود که در دامان یکی آیات قرآن زمزمه می‌شد و در آغوش دیگری شعر شاعران بزرگ خوانده می‌شد. این فضا باعث شد که سپیده از همان دوران طفولیت با آموزه‌های دینی و باطنی پاک و روشن، شعر و ادب را دستمایه فعالیت‌های ذوقی خود قرار دهد و متعهدانه در این مسیر گام نهد.
وی با اشاره به شناخت و تشخیص درست راه و هدف از سوی این شاعر تصریح کرد: روزگار زندگی این شاعر مقارن با دوران ستمشاهی است و طبعاً زدگی در فضای غبارآلود و تیره استبدادی برای شاعری آزاده مسلک و طالب بیان آزادگی‌های انسانی سخت و عذاب‌آور است، با وجود این سپیده که نهال نو شکوفای شعر در نهادش پروریده شده بود با درک درست راه و رسالت شعر سخن به ابتذال نگشود و توصیف فضای تیره و تاریک عصر ستمشاهی در زمره مبارزان اجتماعی و شهامت پیشگانی قرار گرفت که افق روشنی در انتظارشان بود.
مشاور وزیر ارشاد الگوپذیری از یک مجاهد و مربی بزرگ را ویژگی دیگر این شاعر بیان کرد و گفت: مطالعات و آشنایی سپیده با شخصیت ممتاز و منحصر به فرد امام خمینی(ره) در امتداد باورهای دینی و اسلام‌شناسی موجب شد که وی به سمت شعرهای انقلابی و اجتماعی بیشتر حرکت کند. وی روح انقلاب و مفهوم انقلابی‌گری را به خوبی درک کرده بود و می‌کوشید با تلفیق عاطفه مادری و زنانه و حس حماسی و معرفت، مبلغ و مروج آرمان‌هایی باشد که رهبر انقلاب آن را فریاد می‌کرد. شاید کتاب «پروانه‌های شب» سند گویایی برای این ادعا باشد که چگونه شاعر به زبان رمز و تشبیه به پرواز پروانه‌ها در شب و محرومیت آنها از نعمت خورشید اشاره دارد.
حجت‌الاسلام ارباب‌سلیمانی با اشاره به حضور این شاعر در سنگر جبهه و پشت جبهه بیان کرد: یک شاعر متعهد و مردمی، هیچ گاه انزوا اختیار نمی‌کند و هرگز هنر و تخیل شاعرانه را به صورت ذهنی و انتزاعی به کار نمی‌گیرد، بلکه می‌کوشد همپای اجتماع و همدرد مردم به بیان حقیقت بپردازد.
وی ادامه داد: سپیده کاشانی که روزگار ستمشاهی را به چشم دیده بود و پیروزی انقلاب را در تلاطم ناآرامی‌ها و فراز و فرودها حس کرده بود، بر دوش خود رسالتی سنگینی را احساس می‌کرد؛ از این رو در کوران سخت جنگ ایران و عراق همپای مردان، در سنگر جبهه حضور می‌یافت و با سرودن اشعار حماسی در تقویت روح مشارکت می‌جست. حضور وی در عملیات فتح خرمشهر همراه با جمعی از هنرمندان و شاعران از خاطراتی است که هیچ گاه فراموش نمی‌کنم و وقتی متعجبانه از حضور وی به عنوان یک زن در صحنه جنگ پرسیدم، آگاهانه گفت؛ می‌خواهم شعرم واقعی باشد و من نیز بتوانم با این موج خروشان در انعکاس پیام جنگ و جهاد ایفاگر نقشی باشم. وی در پشت جبهه نیز با انفاق مالی و سرمایه خود از پشتیبانی رزمندگان دریغ نمی‌کرد، چون شرایط را لمس کرده بود.
این مسئول، جذبه مادران و صلابت زنانه این شاعر را مورد اشاره قرار داد و گفت: مرحوم سپیده کاشانی صاحب سه فرزند بود، از سویی حضور در اجتماع و رسالت شاعری و از سویی دیگر نقش فرزندپروری باید همواره مورد توجه قرار می‌گرفت. از این رو هم به خوبی کوشید تا مادری کند و هم به واسطه حضور دائم در فعالیت‌های اجتماعی و جلسات رسمی مثل شب‌های شعر و یا نشست‌های صدا و سیما و ... صلابت زن مسلمان را در قالب عفاف و حجاب و وقاری که شایسته یک زن مسلمان بود، به نمایش می‌گذاشت.
حجت‌الاسلام ارباب‌سلیمانی یادآور شد: سپیده زبان شعرش ساده، صمیمی و لطیف و پراحساس بود، همچنین عاری از تکلف‌های مرسوم شعر می‌گفت و شعر را ابزار و سلاحی می‌دانست که باید از آن برای دفاع از کیان اسلام و کشور بهره می‌جست.
