کمترین اثر دعا امیدآفرینی است / تبعیت احکام الهی از مصالح زندگی انسانی

حجت‌الاسلام یحیی جهانگیری، مدرس حوزه و دانشگاه و مدیرکل روابط عمومی و امور بین‌الملل حوزه علمیه خواهران، در گفت‌وگو با ایکنا، به تبیین رابطه علم و دین پرداخت و اظهار کرد: به دینی معتقدیم که خداوند آن  را برای هدایت بشر فرستاده است تا مسیر زندگی این دنیا و آن دنیای انسان به سامان شود. هر چیزی که به سامان‌مندی زندگی آسیب بزند، خداوند مانع آن خواهد بود. بر این اساس بخشی از احکامی که خداوند فرستاده است، از طریق عقل‌های ما فرستاده و آن بخش از احکام که عقل انسان توانایی درک آن را ندارد، از طریق پیامبران به مردم معرفی کرده است.

وی افزود: طبق حدیث امام کاظم(ع) خداوند دو حجت به ما داده است؛ یکی حجت ظاهری که پیامبران هستند و راه را به ما نشان می‌دهند و دیگری حجت باطنی که همان عقل است. در روایتی می‌فرمایند: اگر قرار بود پیامبران حجت درونی شوند، «عقل» می‌شدند و اگر قرار بود عقل، حجت بیرونی شود «وحی» می‌شد؛ یعنی این دو این قدر عین هم هستند. خداوند این دو را برای سامان زندگی ما فرستاده است. در نتیجه هر زمان چیزی مانع سامان شدن زندگی شود و حیات انسانی را هدف قرار دهد، خود خداوند مانع آن است، نه من طلبه. این حقیقتی است که یک دین درست به نام اسلام به آن پایبند است.

بیشتر بخوانید:

• رهبر انقلاب: حضور مردم در مراکز دینی را  کسانی بررسی کنند که به اهمیت دعا واقف‌اند

مدرس حوزه و دانشگاه تصریح کرد: در قصه کرونا هم وقتی می‌بینیم عقل می‌گوید انجام دادن این کارها به حیات انسان آسیب می‌زند، خداوند حکم عقل را تأیید می‌کند. نمی‌خواهم به روایاتی که بیانگر لزوم حفظ حیات انسانی است، اشاره کنم، بلکه می‌گویم همین که عقل انسان به این مسئله حکم ‌کند، کافی است.

مهم‌ترین وظیفه حکومت اسلامی

وی در ادامه گفت: نکته بعدی که خیلی مهم است اینکه احکامی داریم مثل اینکه با هم مصافحه کنید یا به زیارت قبور معصومین(ع) بروید، ولی همه احکام الهی براساس مصالحی شکل گرفته‌اند و در درون این‌ها مصلحت مردم دیده شده است. حال اگر حکمی به علتی نتواند مصلحت مردم را تأمین کند، معتقدیم آن حکم اولیه معلق می‌شود؛ برای مثال زیارت حج از اهمیت زیادی برخوردار است، ولی وقتی امام دیدند زیارت حج امنیت مردم را به خطر می‌اندازد، حج را معلق کردند. خداوند این اختیار را به حاکم اسلامی داده است که مصلحت‌ها را ببیند. بنابراین امام می‌گفتند که تشخیص مصلحت اسلامی مهم‌ترین وظیفه حکومت اسلامی است.

جهانگیری ادامه داد: امروزه حاکم اسلامی تشخیص می‌دهد تجمعات ممنوع باشد. همان کسی که در رساله‌اش نوشته است نماز جمعه بروید، امروز به این تشخیص می‌رسد که تجمعات نباشد؛ یعنی حکم اولیه معلق می‌شود و حکم حکومتی جای آن را می‌گیرد. این نفهمی است که برخی بگویند حکم خدا را به خاطر کرونا تعطیل کردند! نه، ما حکم خدا را تعطیل نکردیم. اتفاقاً این حکمی که الان حاکم اسلامی بیان می‌کند حکم خداست. همان خدایی که می‌گوید روزه بگیرد، گفته است در برخی مواقع روزه نگیر. همان خدایی که گفته است نماز را تمام بخوان، می‌گوید در برخی زمان‌ها نماز را شکسته بخوان.

دین اسلام برای خدمت به انسان آمده است

وی یادآور شد: این آیه قرآن خیلی زیباست: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيِ اللَّهِ وَرَسُولِهِ؛ ای کسانی که ایمان آوردید از خدا و رسول پیشی نگیرید». این آیه به ما می‌گوید که کاتولیک‌تر از پاپ نشوید. باید به مردم یاد بدهیم که احکام اسلامی از یک عقلانیت و منطق برخوردار است و اگر یک روزی یک حکمی متوقف و معلق می‌شود، به این معنا نیست که دین عوض شده است. اتفاقاً خداوند این حکم جدید را برای رعایت حال مردم داده است. همین‌جا باید صدایمان را بلند کنیم و بگوییم: مردم، می‌بینید که اسلام چقدر مراعات حال شما را می‌کند. همان اسلامی که دیروز می‌گفت به اعتکاف بروید، به نماز جماعت بروید، همان اسلام امروز به شما می‌گوید نروید. اسلام این طور نیست که فقط ناظر به منافع خداوند باشد و به مردم کاری نداشته باشد. اساساً اسلام دوئالیته خدا و مردم را کنار گذاشته است. اگر از این نگاه ببینیم، درمی‌یابیم که اسلام برای خدمت به انسان آمده است و هرجا احساس کند ساحتی از حیات انسان ضربه می‌خورد با آن مخالف است.

یحیی جهانگیری در ادامه به تأثیر دعا برای عبور از بحران کرونا پرداخت و اظهار کرد: اولاً دعا کردن اثر وضعی دارد و اتفاقاتی که در آینده رقم می‌خورد را تغییر می‌دهد. مردم ما با دعا زندگی کردند، با دعا حاجت گرفتند، با دعا سرنوشت‌ خود را از سر نوشتند. پس معتقدیم که دعا سرنوشت ما را تغییر می‌دهد. من یکسال نروژ بودم، دیدم یک خانم خوزستانی مرکز دعادرمانی تأسیس کرده است. به آن خانم گفتم شما در این مرکز چه کار می‌کنید؟ گفت: ما مردم را دعوت می‌کنیم تا «الله الله» بگویند؛ مثلاً اگر کسی مشکلی دارد به او می‌گویم هزار مرتبه «الله» بگو. جالب است که مردم آن منطقه بی‌دین بودند و اصلاً نمی‌دانستند «الله» یعنی چه، ولی آن خانم می‌گفت همین که این افراد امید دارند مشکلشان رفع یا مریضی‌شان خوب شود مقاومت بدنشان افزایش می‌یابد.

وی در پایان گفت: پس اگر دعا اثر درمانی نداشته باشد که معتقدیم دارد، ولی حداقل امیدآفرینی می‌کند. مگر پزشکان ما نمی‌گویند، همین امیدآفرینی مقاومت بدن را بالا می‌برد و حجم ترس را پایین می‌آورد. پس افرادی که به این مسئله اشکال می‌گیرند و مخالف تأثیر دعا هستند، مخالفتشان از سر عناد است. این‌ها نمی‌خواهند مردم خوب شوند. اگر این گونه نیست، چرا وقتی آقای ترامپ مراسم دعا برگزار می‌کند، او را مسخره نمی‌کنند؟ معلوم است که اینها تلاش دارند دین را در مقابل علم قرار دهند، دین را در برابر انسانیت قرار دهند.