امید به علم و تکنولوژی در جهان پساکرونا بیشتر خواهد شد

سیدبیوک محمدی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، در گفت‌وگو با ایکنا، به ارائه تحلیل در مورد کرونا و جهان پساکرونا پرداخت و گفت: یکی از بحث‌هایی که این روزها مطرح می‌شود، بحث درباره منشأ ویروس کروناست که عده‌ای می‌گویند چینی‌ها آن را درست کرده‌اند و برخی دیگر آمریکا را در این مسئله مقصر می‌دانند، اما معتقدم که نباید وارد این بحث شد، چراکه اطلاع دقیقی از این مسئله نداریم. بنابراین اگر بخواهیم با صداقت صحبت کنیم باید توجه داشته باشیم که نمی‌توانیم منشأ این ویروس را به درستی مشخص کنیم.

وی تصریح کرد: یکی از نکات قابل توجه این است که کرونا یک مسئله استثنایی و فوق‌العاده است که بشر در این مقیاس چیزی را ندیده است، حتی در جنگ جهانی دوم نیز به این صورت مسئله حاد نبود. در بحران‌های مختلفی که به وجود می‌آید، معمولاً قدرتمندان و ثروتمندان خیالی آسوده دارند که می‌توانند با ثروت و قدرت خود از بحران رهایی یابند، اما سنخ کرونا به گونه‌ای است که هیچ کس از آن راه فراری ندارد.

تواضع انسان در برابر طبیعت

این عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگ گفت: کرونا بیشتر شبیه یک بلای آسمانی می‌ماند و اگر بهتر فکر کنیم می‌بینیم که انسان می‌تواند با وجود چنین بلایی، قدری در مقابل طبیعت متواضع شود و به این مسئله پی ببرد که هیچ کاری نمی‌تواند انجام دهد. مولانا می‌گوید: «خشم کسی کند کی او جان و جهان ما بود/ خشم مکن تو خویش را مسخره جهان مکن»، یعنی می‌خواهد بگوید که اگر زلزله و یا بحران‌های دیگر طبیعی رخ می‌دهد، اینها نیز از جانب خداوند هستند. بنابراین، باید در مقال خدا و این عظمت در طبیعت متواضع شویم، البته اگر متواضع شویم.

محمدی با اشاره به وضعیت جهان در روزهای آینده، تصریح کرد: پیش‌بینی ما در مورد وضعیت آینده منوط به این است که کرونا چه زمانی از بین برود. اگر در یک یا دو ماه آینده ریشه‌کن شود در این صورت فقط قدری مشکلات اقتصادی برای بشر خواهد ماند و اگر نظام‌های سیاسی عادلانه عمل کنند می‌توانند این مشکلات ناشی از کرونا را حل کنند، اما اگر جریان ادامه داشته باشد و مثلاً به مدت یکسال دیگر به طول بینجامد، وضعیت خراب‌ خواهد شد.

پیامدهای طولانی شدن کرونا

وی با اشاره به عوارض طولانی شدن بحران کرونا، گفت: وضعیت اقتصادی بحرانی می‌شود، امکانات محدود خواهد شد و مردم نیز ممکن است که به جان یکدیگر بیفتند. در این صورت مردم نه‌تنها معنوی‌تر نمی‌شوند، بلکه یاغی‌تر خواهند شد. حتی ممکن است که شورش‌ها و جنگ‌های داخلی و بین کشورهای مختلف را نیز شاهد باشیم. چراکه فقر و بیکاری رو به افزایش می‌رود. بنابراین، پیش‌بینی آینده تقریباً ممکن نیست و حتی اگر بتوانیم پیش‌بینی کنیم سمت و سوی آن مناسب نخواهد بود، بلکه باید آینده بحرانی را پیش‌بینی کرد.

این عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی بیان کرد: البته این روند چندان طولانی نخواهد شد، چراکه دانشمندان در حال مطالعات برای تهیه واکسن هستند و انسان نیز موجود هوشمندی است. همچنین اگر واکسنی کشف شود نیز به احتمال بسیار زیاد غربی‌ها آن را درست خواهند کرد. همچنین باید به این نکته توجه کنیم که درست است که کرونا ما را در برابر طبیعت متواضع می‌کند، اما در عین حال امید به علم و تکنولوژی بیشتر خواهد شد، چون تنها راهی که در مقابل انسان قرار دارد همین راه علم است.

خطر بزرگ کرونا برای بشریت

وی تصریح کرد: در مورد واکسن این دارو هم نمی‌‌توان به درستی پیش‌بینی داشت، چراکه اگر افرادی آن را بسازند که توان تولید انبوه نداشته باشند، ممکن است بازارهای سیاه برای آن به وجود آید و شاهد یک اختلاف طبقاتی در بین مردم باشیم. امیدواریم که زودتر این واکسن پیدا شود و به قیمت اندک در اختیار همه قرار گیرد. چراکه اگر این طور نشود، تصورات خوشایندی درباره آینده نمی‌توان داشت.

محمدی گفت: یکی از اقدامات کشورها باید تشکیل وزارتخانه‌ای برای مواجهه با این بیماری باشد تا آمادگی خود را بالاتر ببرند. سازمان ملل نیز جا دارد که این مسئله را تعقیب کند. در حقیقت پیدا کردن مقصر دردی را دوا نمی‌کند و باید دست به چنین اقداماتی زد. همچنین نباید امید خود را نیز از دست بدهیم، زیرا انسان موجود هوشمندی است و علم نیز روزبه‌روز پیشرفت می‌کند. باید امیدوار باشیم که در ماه‌های آینده این مسئله پایان یابد و اگر چنین نشود، برای تدوام بشریت خطرات بالقوه‌ای پیش می‌آید.

فهم جدید از ارزش‌ نعمت‌ها

وی در ادامه افزود: یکی از اتفاقاتی که در این مدت افتاد، این بود که مردم به ارزش خیلی از کارها که شاید کم‌اهمیت بودند پی بردند. از جمله اینکه با دوستان و همکاران خود ارتباط‌ داشتیم و نمی‌دانستیم این ارتباط‌ها چقدر باارزش هستند، اما الان قدر آن نعمت‌ها را بیشتر می‌دانیم. در یک برنامه تلویزیونی مشاهده می‌کردم که یک بیمار باید دستگاه اکسیژن را به مبلغ گزافی می‌خرید. در عین حال گریه می‌کرد و می‌گفت که قدر نعمتی که خدا برای آن هیچ هزینه‌ای دریافت نمی‌کرد، یعنی قدر اکسیژن را ندانستم و حالا باید پول گزافی را بابت این دستگاه پرداخت کنم.

محمدی تصریح کرد: بنابراین ممکن است که انسان‌ها گرایش به معنویت و توجه به این نعمت‌ها را در خود تقویت کنند، اما از نظر بنده اینکه بگوییم با دعا و ... مشکل حل می‌شود صحیح نیست، بلکه باید برای حل بحران از علم و تکنولوژی مدد گرفت. علم و دین دو پارادایم متفاوتی هستند. هر دو همچنان کارایی دارند، اما باید به پارادایم متفاوت هر دو توجه کنیم.