اعتقاد به معاد؛ عامل تحقق حیات متعالی

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، محمدعلی انصاری، صاحب تفسیر مشکاة، در مراسم احیاء شب نوزدهم ماه مبارک رمضان، که به صورت مجازی از پایگاه هدایت نور و منیب پخش شد، با اشاره به آیاتی از سوره «یس» اظهار کرد: این سؤال پیش می‌آید که چرا بسیاری از انسان‌ها از ظرفیتی که خداوند در آنان قرار داده است حسن استفاده را نکردند و نتیجه‌ای جز حسرت و ندامت حاصل نمی‌شود. انسان عاقل و تکلیف الهی بر عقل است و تا زمانی که انسان عاقل نباشد مکلف نمی‌شود.

صاحب تفسیر مشکاة ادامه داد: انبیای الهی، عقل بیرونی برای انسان هستند، هنگامی که انسان‌ دست از عقل خود بشوید و با توهم و تخیلاتشان زندگی کند، هرگز پاسخ مثبت به پیامبران الهی نخواهد داد، هنگامی که دو قوه شهوت و غضب در انسان حاکم می‌شود، عقل نیز به کنار می‌رود.

تعقل و رسیدن به منزل مقصود

وی بیان کرد: آنجایی که تفکر و اندیشه می‌آید و نیروی عقل حاکم می‌شود و غضب و شهوت در تعادل به کار بسته می‌شود، آدمی سرنشین قافله‌ای می‌شود که به سرمنزل مقصود می‌رسد، چنان که قرآن می‌فرماید: «وَ سِيقَ اَلَّذِينَ اِتَّقَوْا رَبَّهُمْ إِلَى اَلْجَنَّةِ زُمَراً».

انصاری با اشاره به آیه 31 سوره یاسین که خداوند می‌فرماید: «أَلَمْ يَرَوْا كَمْ أَهْلَكْنٰا قَبْلَهُمْ مِنَ اَلْقُرُونِ أَنَّهُمْ إِلَيْهِمْ لاٰ يَرْجِعُونَ» تصریح کرد: چه بسیار اقوامی که حسرت بسیار داشتند و پایان کارشان هلاکت بود و آنان دیگر به دنیا بازگشتی ندارند، قوم عاد، ثمود رفتند و فرصت‌ها از کف رفت.

این مفسر قرآن با تأکید بر آیه 32 این سوره «وَ إِنْ كُلٌّ لَمّٰا جَمِيعٌ لَدَيْنٰا مُحْضَرُونَ» تصریح کرد: از ویژگی‌های  اصل سوم دین یعنی معاد و عالم قیامت، جامعیت آن است، هیچکس در این دنیا متولد نمی‌شود، مگر اینکه در روز قیامت محشور شود، ابتدا در مسیر هدایت، ابلاغ انجام و در مرحله دوم اخطار صادر می‌شود و در مقام سوم باید منتظر احضار بمانیم.

وی افزود: خداوند ابلاغ را بر همگان در این دنیا تمام کرد، هیچ‌گونه قوم و نژادی در زمین وجود ندارد، مگر اینکه خداوند برای آنان پیامبری فرستاد، این فرستادگان خدا حجت الهی را بر انسان‌ها تمام کردند و به دنبال آن اخطارهای الهی هم آمد و نشانه‌های طبیعی و درونی خود را نشان داد و پس از این همگان منتظر احضار هستند.

اصول سه‌گانه دین در سوره «یس»

انصاری با اشاره به اینکه سوره یس، قلب قرآن است، بیان کرد: سه اصل توحید، نبوت و معاد در آیات این سوره به جامع‎ترین شکل دیده می‌شود. ‌پس از موضوع و مفهوم خدا یعنی ذات، آثار و صفات خداوند و ارتباط او با جهان که بالاترین سهم را در دل مشغولی انسان‌ها دارد، مرگ دومین موضوعی است که ذهن انسان ها را به خود مشغول کرده است.

این مفسر قرآن اظهار کرد: چقدر زندگی انسان‌ها به خاطر توجه و نوع نگاه به مرگ تلخ شده است، دیدن شواهد مرگ بسیاری از شیرینی‌ها را از ذائقه انسان گرفت، انبیای الهی این توهم غلط را شکستند و چهره مرگ برای بشریت جور دیگری رقم خورد، مرگ تبدیل به انتقال شد که انسان از فضای محدود به فضای بزرگتری راه می‌یابد.

صاحب تفسیر مشکاة تصریح کرد: هنگام مرگ چشم بینا و گوش شنوا می‌شود، در مکتب وحی کار به جایی می‌رسد که مرگ عامل رستگاری می‌شود، چنان که امیر مؤمنان(ع) می‌فرماید: «فزت و رب الکعبه»، در دوران توهم انسان‌ها به این نتیجه رسیدند که انسان زیر خاک می‌رود، اما از خاک خارج می‌شود و گمان می‌کردند مرده از گور خارج می‌شود و زندگی دوباره را آغاز می‌کند.

انصاری ادامه داد: بشر چالش زندگی بعد از مرگ را داشت، پیامبران الهی آمدند و چهره مرگ را تغییر دادند و تمام باورهای غلط را کنار زدند و گفتند انسان وقتی زیر خاک می‌رود زندگی دیگری زیر خاک ندارد، بدنش هم به این دنیا بازنمی‌گردد، بلکه رو به جلو می‌رود و بازگشت ندارد و از برزخ به سوی آخرت رهسپار می‌شود.

اصل مشترک انبیای الهی

وی اضافه کرد: متعال‌ترین بخش آفرینش که روح است بازگشت ندارد و در حال حرکت رو به جلو است تا اینکه به لقاء‌الله برسد، اصل مشترک بین تمام انبیای الهی اعتقاد به جهان واپسین است، همه آنان گفتند که خدا شما را چنان که در این دنیا رویانیده، می‌میراند و در جهان دیگر زنده می‌کند و این زندگی دنیا مقدمه‌ای برای زندگی پایدار شما در دنیا دیگر است.

انصاری با بیان اینکه اصل معاد در قرآن با قدرت بیان شده است، ابراز کرد: این سرمایه‌گذاری و صراحتی که در قرآن برای به تصویر کشیدن مرگ، وارد شدن به برزخ و صحنه قیامت وجود دارد، شگفت‌انگیز است، اولین ثمره ایمان به جهان واپسین تبدیل حیات معیوب به حیات متعالی است.

این مفسر قرآن گفت: آرامش و تسکین یکی دیگر از مهمترین ثمرات اعتقاد به معاد است که نه از دست دادن فرصت و نه رنج‌های دنیا انسان را ناراحت نمی‌کند، بلکه این اعتقاد باعث اشتیاق، تقوا و حس مسئولیت در انسان می‌شود.