محفل رقابت قرآنیان و جای خالی مستمعان

همه ساله مسابقات سراسری قرآن کریم به‌ ویژه در رشته‌های قرائت، ترتیل‌، حفظ و اذان در فضایی با همراهی مستمعان برگزار می‌شد و شور و هیجان خاصی در این محافل رقابتی برپا بود؛ اما با شیوع کرونا چهل و سومین دوره مسابقات سراسری قرآن کریم اوقاف و امورخیریه مشهد در حالی برگزار شد که با وجود حساسیت‌ها در برخی از رشته‌ها، تصمیم به برگزاری حضوری این مرحله در رشته قرائت، حفظ و اذان گرفته شده است.

فضای آستان مقدس امامزاده سید‌محمد(ع) مشهد ویژه آقایان و حسینیه نخود بریزها برای بانوان شرکت‌کننده در نظر گرفته شده و برای جلوگیری از ازدحام جمعیت و کنترل بهتر شرایط، علاوه بر اینکه حضور متسابقان براساس زمانبندی تعیین شده از حضور مستمعان نیز خبری نیست.

همه ساله این مسابقات به‌ویژه در بخش آقایان با حضور جمع کثیری از ارادتمندان به ساحت قرآن برگزار می‌شد، اما در شرایط کرونایی این محرومیت برای حضور در محافل رقابتی مسابقات قرآن ایجاد شده است.

رضا عابدین‌زاده، قاری و حافظ قرآن کریم و از داوران این دوره از مسابقات قرآن کریم مشهد در حاشیه برگزاری مسابقات قرآن اوقاف و امورخیریه مشهد، در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی، اظهار کرد: با توجه به شرایط ایجاد شده از شیوع کرونا، برگزاری مسابقات قرآن کریم در بسیاری از شهرستان‌های خراسان رضوی به‌صورت غیرحضوری و آنلاین برگزار شد.

وی یکی از محاسن برگزاری این مسابقات به‌صورت غیرحضوری و آنلاین را کاهش هزینه‌ها دانست و بیان کرد: در سال‌های گذشته برای حضور داوران در شهرستان‌ها هزینه ایاب و ذهاب، اسکان و ... در نظر گرفته می‌شد، اما در سال جاری علاوه بر اینکه تعداد روز داوری‌ها به دلیل تسریع در امر داوری کاهش یافت، دیگر لازم به هزینه کردن برای اسکان و ایاب و ذهاب داوران جهت حضور داوران در شهرستان نبود.

معایب برگزاری مسابقات به شیوه آنلاین

این حافظ قرآن گفت: نکته منفی این شیوه از برگزاری مسابقات، قطعی اتصال به اینترنت بین تلاوت متسابق است که به دلیل اجرای نظم برای برهم نخوردن زمان‌بندی متسابقان دیگر، زمان دیگری برای این متسابق در نظر گرفته می‌شد. همچنین کیفیت صدا در برخی موارد ضعیف بود، ضمن اینکه صدای واقعی متسابق را نداریم.

عابدین‌زاده با اشاره به برگزاری حضوری مسابقات، افزود: در این شیوه نیز شاهد حضور مخاطب نیستیم، اما باید شرایط فاصله‌گذاری اجتماعی، در راستای حفظ سلامت افراد رعایت شود.

در ادامه ابوالفضل چمنی، قاری و مؤذن حرم رضوی و از متسابقان در رشته حفظ کل این دوره از مسابقات در گفت‌وگو با ایکنا بیان کرد: سی سال است که در محضر قرآن هستم و بالاترین افتخارم این است که قاری و مؤذن بارگاه ملکوتی حضرت رضا(ع) هستم. امیدوارم خداوند متعال اسباب نابودی این ویروس را از جامعه جهانی فراهم کند. همانطور که شاهد هستیم در شرایط حاکم از شیوع کرونا و با توجه به اعمال محدودیت‌ها و لغو اجتماعات، بسیاری از فعالیت‌های فرهنگی و قرآنی تحت‌الشعاع این ویروس قرار گرفته است.

این حافظ کل قرآن افزود: در شرایط فعلی مسابقات قرآن با این سبک متفاوت در حال برگزاری است که برای این شکل از برگزاری، نمی‌توان مزایایی را متصور شد، اما یکی از بزرگترین معایب برگزاری مسابقات به شیوه فعلی عدم حضور مستمع است که تأثیر زیادی در روند برگزاری مسابقات دارد. یکی از مهم‌ترین اهداف برگزاری مسابقات جذب مخاطب و ترویج فرهنگ قرآنی است که در صورت برگزاری مسابقات به‌صورت غیرحضوری و نیمه حضوری این هدف ابتر می‌ماند. علاوه بر این موارد نیز انسجامی که در سال‌های گذشته بین متسابقان بود، با زمانبندی و محدودیت حضور در مکان برگزاری مسابقات دیگر وجود ندارد.

فضای بی‌روح محافل خالی از مستمع است

وی اضافه کرد: در حال حاضر فضای خشک و بی‌روح در محافل خالی از مستمع، حاکم است، اما همین برگزاری در شرایط فعلی باز هم غنیمتی بزرگ محسوب می‌شود؛ چرا که تلاش متسابقان باانگیزه بی‌ثمر نبود. شنیده‌ها حاکی از یک خبر ناگوار برای متسابقان است و آن نیز این است که سازمان اوقاف و امورخیریه قصدی برای برگزاری مسابقات کشوری ندارد که امیدوارم این خبر صحت نداشته باشد و به هر شیوه که ممکن است، این مرحله نیز برگزار شود.

چمنی گفت: با توجه به اینکه مسابقات در شهرستان‌ها مجازی برگزار شد، انتظار می‌رفت در مشهد نیز از این شیوه استفاده شود؛ چرا که در این فضا با رعایت شرایط بهداشتی باز هم احتمال وجود خطر هست، ضمن اینکه با برگزاری مجازی و استفاده از ظرفیت این فضا مخاطبان زیادی می‌توانستند از تلاوت‌ها بهره‎مند شوند. با برگزاری مسابقات به شیوه کاملاً مجازی امکان ترویج هدف قرآنی یعنی جذب مخاطب نیز تا حدودی نسبت به شیوه نیمه‌حضوری و بدون مستمع فراهم است، ضمن اینکه نگرانی برای شیوع بیماری و عدم رعایت بهداشت وجود نداشت.

این حافظ کل قرآن با اشاره به حساسیت برگزاری مسابقات در رشته حفظ، گفت: در این رشته نیز با توجه به حساسیتی که وجود دارد، باید سازوکاری برای برگزاری به شیوه آنلاین اندیشیده می‌شد تا متسابقان هرچند با توجه به اینکه متعهد و قابل اعتماد هستند، اما دسترسی به قرآن نداشته باشند و این رشته عادلانه‌تر برگزار شود. همچنین در مسیر رفت‌وآمد و حضور، تهدیدی برای بیمار شدن متسابقان وجود نداشته باشد.

چمنی بیان کرد: نفس برگزاری مسابقات به شیوه حضوری به عدالت نزدیکتر است؛ چرا که فضا و شرایط کاملاً برای همه یکسان است و هیچگونه بی‌عدالتی در حق متسابقان نخواهد شد، اما در رشته قرائت متسابق به راحتی می‌تواند تلاوت را از آیات مورد امتحان اجرا و برای داوری ارسال کند. برای برگزاری مسابقات به شیوه مجازی باید زمینه سخت‎افزاری مناسبی فراهم شود تا بدون اینکه مشکلی به وجود آید، مسابقات به بهترین شکل برگزار شود.

وی مطرح کرد: استفاده از فضای مجازی مانند آپارات و لایو اینستاگرام از دیگر مواردی است که باید در برگزاری مسابقات قرآن کریم به شیوه مجازی مورد توجه قرار می‌گرفت تا افراد دیگر نیز از این مسابقات بهره ببرند؛ چرا که بسیاری از علاقه‌مندان به محافل قرآنی از برگزاری مسابقات قرآن بی‌خبر هستند.

چمنی استفاده از نظرسنجی مردمی را از دیگر محاسن استفاده از ظرفیت فضای مجازی دانست و گفت: از این طریق نیز میزان مشارکت مردمی و بهره‌مندی از مسابقات نیز مشخص می‌شود.

برگزاری مسابقات قرآن بدون حضور مستمع

در ادامه حجت‌الاسلام هادی غلامی، دبیر اجرایی چهل و سومین دوره مسابقات قرآن اوقاف مشهد، در گفت‌وگو با ایکنا، با اشاره به اجرای پروتکل‌های بهداشتی در خصوص برگزاری مسابقات حضوری قرآن اظهار کرد: از این امر غصه داریم که مسابقات بدون حضور مستمعان برگزار می‌شود؛ چرا که این محفل بی‌روح شد و از شور و هیجان افتاده است. برگزاری این دوره از مسابقات در آستان مقدس امامزاده غیاث‌الدین محمد(ع) و در جوار بارگاه ملکوتی امام رضا(ع) توفیق بزرگی است، اما در سال جاری با توجه به شرایط شیوع کرونا تصمیم بر آن شد تا این دوره از مسابقات در همه شهرستان‌ها غیر از مشهد و طرقبه‌ و شاندیز غیرحضوری برگزار شود.

دبیر اجرایی چهل و سومین دوره مسابقات قرآن اوقاف مشهد گفت: در مشهد و طرقبه‌وشاندیز با توجه به اینکه اکثر افراد شرکت‌کننده در این دو شهرستان به‌ویژه متسابقان مشهدی همه ساله در رشته‌های حفظ، قرائت و اذان در مراحل استانی و کشوری مقام‌آور هستند؛ لذا پیش‌بینی شد تا با رعایت پروتکل‌های بهداشتی این مسابقات در رشته‌های ذکرشده با شرایط یکسان به ‌صورت حضوری برگزار شود.

غلامی زمانبندی حضور متسابقان، حضور نداشتن خانواده متسابق، استفاده از ماسک و تعویض پد میکروفن بعد از هر اجرا را از جمله موارد لازم در اجرای پروتکل‌های بهداشتی برشمرد و ابراز کرد: به متسابقانی که علائمی از بیماری در خود می‌دیدند توصیه شد که از حضور در مسابقات خودداری کنند.

وی با بیان اینکه تلاش ما این بوده تا شرایط در راستای برگزاری حضوری امن باشد، تصریح کرد: در سال‌های گذشته متسابقان با خانواده‌های خود در مکان برگزاری حضور پیدا می‌کردند و حتی حضور برای سایر علاقه‌مندان آزاد بود؛ اما در این شرایط با توجه به رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی متسابقان براساس زمانبندی به جلسات حضور پیدا می‌کردند و پس از اجرا به خارج از مکان برگزاری هدایت می‌شدند تا تجمع و ازدحامی صورت نگیرد.

برگزاری اختتامیه مسابقات منتفی است

دبیر اجرایی چهل و سومین دوره مسابقات قرآن اوقاف مشهد بیان کرد: طی دو روز برگزاری مسابقه آستان مقدس امامزاده سید‌محمد(ع) قرق شد و هیچ فردی به جز متسابقان با ارائه کارت اجازه ورود نداشت، در هر ساعت هشت نفر پذیرش می‌شدند و به اجرا می‌پرداختند، ضمن اینکه فضای امامزاده باز بود و از بدو ورود محلول ضدعفونی‌کننده برای افراد پیش‌بینی شد.

غلامی با اشاره به محرومیت علاقه‌مندان از حضور در محافل قرآنی، اضافه کرد: مسابقات امسال بدون حضور حاضران و به دور از شور و هیجان دنبال شد و برخلاف هر سال که مراسم اختتامیه این دوره از مسابقات با حضور بیش از 1000 نفر از عاشقان قرآن و عترت برگزار می‌شد، اما در شرایط فعلی این برنامه نیز منتفی است و جوایز برترین‌ها به کارت آنان واریز و لوح تقدیر نیز به درب منازلشان ارسال خواهد شد و امیدواریم با نفس گرم جامعه قرآنی هرچه زودتر این مانع رفع شود و در سال آینده شاهد برگزاری باشکوه مسابقات قرآن باشیم.

وی در پایان خبر از اعلام اسامی نفرات برگزیده این دوره از مسابقات در روز شنبه، 28 تیرماه داد.