روایت بزرگان ادبیات در وصف مولانا

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، محمد بهنام‌فر، استاد ادبیات در نشست مجازی بزرگداشت مولوی که شب گذشته، هشتم مهرماه به‌همت انجمن ترویج زبان و ادب فارسی در خراسان و با موضوع جایگاه شناخت و آگاهی در منظومه مولانا برگزار شد، اظهار کرد: تمام اندیشمندان، ادیبان و شاعران بزرگ ایران و جهان که با افکار و آثار مولانا آشنا شد‌ه‌اند او را بزرگترین شاعر، اندیشمند و عارف جهان نامیده‌اند. استادان بزرگ داخل کشور مانند استاد شفیعی کدکنی نیز مولانا را شاعرترین شاعر جهان می‌دانند، استاد فروزان‌فر نیز همین‌طور و جلال‌الدین همایی که مجتهد هم بوده است در مورد مولانا می‌گوید که اگر از مقام پیامبر(ص) و ائمه معصومین(ع) بگذریم فکر نمی‌کنم که کسی در عمق تفکر و وسعت اندیشه به اندازه مولانا آمده باشد و پس از پیامبر(ص) و ائمه(ع) او را بزرگترین متفکر جهان می‌داند.

وی افزود: اندیشمندان بزرگ خارجی نیز مانند نیکولسن که مصحح، مترجم و شارع آثار مولانا است، او را بزرگترین عارف جهان می‌نامند. آن ماری شیمل نیز که بانوی فرهیخته و عارف آلمانی است چند کتاب در مورد مولانا نوشته است و می‌گوید که ۵۰ سال با افکار مولانا زندگی کرده است، در تنگناهای زندگی با شعر مولانا، با سختی‌ها مبارزه کرده و یک شعر مولانا همیشه در سختی‌ها آرامش‌بخش او بوده است. یکی دیگر از افراد خارجی که کتاب سعدی مرد اجتماعی را نوشته و از مستشرقین بزرگ است گفته است که برای هر یک از شاعران بزرگ ایران می‌تواند یک مشابه و همانند در ادبیات جهان پیدا کند، اما برای مولانا همانندی در جهان وجود ندارد و برای مثال حافظ را به گوته تشبیه کرده است.

این استاد ادبیات تصریح کرد: دکتر شفیعی کدکنی دو تعریف از دو اثر بزرگ مولانا یعنی مثنوی و غزلیات شمس دارد. ایشان در معرفی مثنوی می‌گوید که مثنوی بزرگترین حماسه‌‌ عرفانی بشری است که خداوند برای زنده نگه‌داشتن فرهنگ و تمدن ایرانی، او را به زبان فارسی هدیه کرده و درباره غزلیات شمس نیز می‌گوید که بزرگترین دفتر شیدایی و شور عالم است.

بهنام‌‌فر بیان کرد: مولانا در اشعارش ترفندهایی به کار برده است که نشان‌دهنده ارزش او برای شناخت و آگاهی است و تفسیرهای خوبی از داستان‌ها می‌کند. مولانا از حکایت‌ها و مضامین تمثیل‌های شاعران قبل از خود نیز استفاده کرده است و آن ها را جهت اهداف خود به کار برده که یکی از آن‌ها داستان خلیفه و اعرابی در مثنوی است که آن را از مصیبت‌نامه عطار بهره گرفته است، اما تغییراتی در آن ایجاد کرده است.

وی گفت: مولانا روش دیگری به کار برده که در قدیم وجود نداشته است، اما امروز اسم آن را روایت چند آوا یا چند صدایی در قصه گذاشته‌اند که درباره آن می‌گویند بعضی روایت‌ها تک آوا هستند، یعنی نویسنده یا راوی یک سخن و نظریه را می‌گوید و در نظریه چندآوا به جای بیان یک نظر، نظرات مخالف را نیز بیان می‌کند که مطلب پرورده شود و شاعر از قول هر کدام که صحبت می‌کند تمامی ابعاد را مطرح می‌کند و این شگرد را مولانا در اغلب اشعارش به کار برده که می‌توان به داستان‌های دباغی و موسی و شبان اشاره کرد.