نویسنده متعهد محکوم به بایکوت است
یک کارشناس ادبی گفت: جامعه روشنفکری افراد هم‌عقیده خود را مطرح می‌کنند و طرف مقابل که نویسندگان متعهد در آن قرار دارند را بایکوت می‌کنند.
به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، علیرضا مهرداد، یک کارشناس ادبی، در پنجمین نشست از سلسله نشست‌های عصر هنرمند حوزه هنری خراسان رضوی که شامگاه گذشته، ۱۵ مهرماه با موضوع «گفت‌وگو با منصور انوری»، نویسنده «جاده جنگ»، طولانی‌ترین رمان انقلاب اسلامی، به‌صورت مجازی برگزار شد، در رابطه با این نویسنده اظهار کرد: آقای انوری پدیده‌ای است که در سال‌های اخیر از خراسان ظهور کرده است، در عرصه داستان ایشان هم بازگشت به گذشته و هم نوآوری داشته است، یعنی رفتنِ دوباره سراغ زاویه دید دانای‌کل قرن 19 و برکشیدن موضوعات آن از دل تاریخ و نوشتن رمان کاری بود که ایشان انجام داد و دست به نوآوری زد و ابتکاراتی برای به‌روزرسانی این زاویه دیدی که عملاً مُرده بود و کسی با آن رمان نمی‌نوشت، انجام داد.
وی ادامه داد: انوری از تکنیک و تخصصی که در فیلمنامه‌نویسی داشت و مطالعاتی که در زمینه فیلم انجام داده بود، استفاده کرد و جاده جنگ را پدید آورد، که تاکنون 12 جلد از آن به چاپ رسیده و 12 جلد دیگر نیز در دست تالیف است.
مهرداد درخصوص کتاب «جاده جنگ» بیان کرد: از هر زوایه‌ای که نگاه کنید «جاده جنگ» یک پدیده است، این داستان از نظر تعداد جلد چاپ شده که حد نصاب هر جلد 500 صفحه است و در مجموع به 6000 هزار صفحه می‌رسد، کم‌نظیر است، یعنی ما 6000 صفحه رمان تاریخی داریم که مشخصه‌های مکان، زمان و اشخاص آن، مابه‌ازای بیرونی دارد و مربوط به یک قطعه مهم از تاریخ و از این جهت، این کار، کار شگفتی است.
وی اظهار کرد: بهروز افخمی جمله‌‌ای درخصوص شهید آوینی دارد که در آن می‌گوید: «مرتضی طفولیت خود را حفظ کرده بود و از حوادث پیرامونش دچار شگفتی می‌شد» که تمام تعریف یک هنرمند همین است و وقتی من درباره آقای انوری این مصداق را می‌آورم ممکن است، بگویند که چطور ایشان در 35 سالگی به خاطر آورد که نویسنده است و اولین رمانش «جاده جنگ» شد که باید گفت این‌طور نیست، ایشان روال زندگی‌اش نشان می‌دهد که از کودکی، جستجوگری و شگفتی از پیرامون در وجودش بوده، یعنی ویژگی‌های یک هنرمند را از لحاظ ذاتی داشته است، اما زمینه فعالیت به وجود نیامده و همین‌که ایشان به سیستان و بلوچستان می‌رود تا از آن‌جا به دور دنیا برود تا جستجو و تحقیق کند، نتیجه‌اش «جاده جنگ» می‌شود. او مسیر جستجوگری را تغییر نداده، بلکه روش خود را تغییر داده و شروع به مطالعه عمیق و گسترده کرده است.
این کارشناس ادبی با بیان اینکه ارائه آثار فاخر از هنرمندانی که آموزش ندیده‌اند زیاد هم جای تعجب ندارد، افزود: با افرادی که عملاً بر سر کلاس ننشسته‌اند، زیاد مواجه شده‌ام، در سینما هم این اتفاق می‌افتد، در زمانی یک بازیگر مطرح می‌شود در حالیکه هیچ کلاس بازیگری نرفته است و باید گفت در او ذاتی وجود داشته که این ذات برای هنرمند یک سرمایه خدادادی است که به آن کاری نداریم، اما نقطه دیگری در زندگی هنرمندان وجود دارد که آن، نقطه کشف است و من خیلی به آن اعتقاد دارم.
مهرداد افزود: آقای انوری نیز ابتدا خود را کشف کرده و معتقد است که افراد دیگری هم در این کشف دخیل بوده‌اند که از جمله آن افراد آقای بهروز رحیمی، جانباز عزیزمان است که حدود 35 سال برای ادبیات خراسان وقت گذاشته و در کلاس‌هایی که به همت ایشان برگزار شده است، شاگردان بسیاری تربیت شده‌اند.
مهرداد تصریح کرد: درست است که آقای انوری رسماً در هیچ کلاس نویسندگی و فیلمنامه‌نویسی شرکت نکرده، اما مطالعاتش در حوزه تئوری‌ها و آموزه‌های نویسندگی و تجربیات و شاهکارهای ادبیات، مطالعات عجیبی بوده است و اکنون هم بعید می‌دانم روزی سه ساعت مطالعه نکند و به تمام معنا ایشان حریص به مطالعه است.
وی با تعریفی از داستان ادامه داد: حوادث به اضافه شخصیت‌ها، مکان و زمان، داستان را تشکیل می‌دهد و نویسنده است که آن‌ها را به یکدیگر الحالق می‌کند و اتمسفری به وجود می‌آید که بر مخاطب تأثیر می‌گذارد و اگر در این چینش اتفاق بدی بیفتد و به خوبی جانمایی صورت نگیرد نتیجه خوبی حاصل نمی‌شود.
این کارشناس ادبی تصریح کرد: چینش و جزئی‌نگاری آقای انوری باعث شده که یک رمان، در یک برهه تاریخی اتفاق بیفتد که یک جریان تاریخی مبارزاتی را حفظ کند. ما ابتدای انقلاب، نهضت صدساله روحانیت را داشتیم اما کسی ورود پیدا نکرد تا در یک اثر داستانی ریشه‌های انقلاب را نشان دهد که انسان‌ها چگونه انقلاب کردند، اما جریان‌های حمله روس در مسجد گوهرشاد و مطرح شدن حضرت امام خمینی(ره) در رمان آقای انوری مطرح شده و در واقع ریشه شجره طیبه انقلاب اسلامی در این رمان نشان داده شده است.
مهرداد اضافه کرد: یکی از موفقیتهایی که نویسنده در پرداخت شخصیت‌ها کسب می‌کند، این است که شخصیت‌های آن، ما‌به ازای بیرونی داشته باشد، یعنی وقتی مخاطب اثر را می‌خواند ناخودآگاه به یاد فرد خاصی بیفتد. در رمان «جاده جنگ» نیز شخصیت‌ها عمدتاً نماد یک جریان هستند. یکی از ویژگی‌هایی که رمان «جاده جنگ» را برجسته می‌کند توجه انوری به نماد است، یعنی هیچکدام از شخصیت‌های داستان انسان‌های تک بعدی نیستند و یک لایه دیگر هم دارند و به نظر می‌رسد که نویسنده هدفمند و هوشمندانه این را انتخاب کرده، برای اینکه ما به لایه‌های درونی داستان پی ببریم.
وی با اشاره به بایکوت شدن نویسندگان متعهد انقلاب اسلامی بیان کرد: جامعه روشنفکری افراد هم‌عقیده خود را مطرح کردند و طرف مقابل را بایکوت کردند و گاهی هم از دستشان در رفت که درباره اثری از ادبیات متعهد حرف زدند و از او تعریف کردند. یکی از سختی‌های کار نویسنده متعهد بایکوت است، انوری نیز با جاده جنگ محکوم به بایکوت است و تلاش می‌شود که درباره این کار چیزی نگویند و با وجود حمایت‌های حوزه هنری، سوره مهر و اتفاقات خوبی که افتاده است اما طرف مقابل می‌خواهد که از این کار جلوگیری شود و بخشی از آن هم مربوط به حسادت‌هایی است که بین نویسندگان وجود دارد و طبیعی است.
این کارشناس ادبی گفت: ادبیات متعهد یعنی برای فرهنگ، آداب و رسوم، مملکت و داشته‌های خود بنویسیم و آن‌ها را معرفی کنیم که این اتفاق در رمان‌های آقای انوری رخ داده است.
انتهای پیام
