حجت‌الاسلام ایازی:
فهم درست فقه و کلام با بازخوانی تاریخ ممکن است
استاد دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه به یک بازخوانی اساسی و اولویت برای تاریخ اسلام نیاز داریم، اظهار کرد: در تاریخی که به نام اسلام بیان شده حرف‌های پراکنده، دروغ و غلو زیاد است و اصلاً نمی‌شود به آن تکیه کرد؛ بدون تاریخ هم نه فقه را می‌شود فهمید و نه اخلاق و نه کلام را.
به گزارش ایکنا، نشست نقد و بررسی سخنان اخیر سروش درباره دین و قدرت، سوم اسفند از سوی مؤسسه مفتاح کرامت با حضور حجج اسلام والمسلمین عبدالمجید معادی‌خواه، سیدضیاء مرتضوی و محمدعلی ایازی، از اساتید و محققان حوزه علمیه برگزار شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمدعلی ایازی، فقیه و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، در این نشست بیان کرد: برخی در حدیبیه به پیامبر اکرم(ص) اعتراض کردند که چرا زیر بار صلح رفتند. زیرا برایشان قابل قبول نبود که این قدر نرمش به خرج دهند؛ اصلاً نمی‌فهمیدند که اخلاق حقیقتی گره‌گشاست؛ در منطق پیامبر(ص) بنا نیست شمشیر را شعار قرار دهیم، دینی که حرف اولش قلم بود باید به عنوان دین قلم مطرح می‌شد.
ایازی بیان کرد: از اجماع‌های قطعی و مسلم است که بعد از حجة‌الوداع دیگر کسی چهره پیامبر(ص) را خندان ندید. آن رسولی که همیشه متبسم بود، لبخند از او گرفته شد و مرتب این دغدغه و نگرانی را داشتند تا جایی که به زبان آورد و فرمود: می‌بینم فتنه شما را چون ابرهای سیاه خواهد گرفت.
وی با بیان اینکه مشکل اساسی اسلام فتنه آل ابی‌سفیان بود، تصریح کرد: اگر این فتنه در نتیجه کارهای خلفای قبلی نبود، می‌شد از آن‌ها به یک شکلی مسامحه کرد، اما اشکال قضیه این بود که در اولین تجربه مسلمان‌ها از شورا و بیعت، خشت کج گذاشته شد. در واقع دموکراسی اسلام را نابود کرد، واقعیت این است که شورا و بیعت آن طوری که در قرآن مطرح است، از دموکراسی کم ندارد. هرگز شورا به آن معنی که باید باشد شکل نگرفت، مگر یکبار که آن را هم کسی نپذیرفت؛ یعنی آن کسی که ایستاد و گفت شما وارد حوزه مردم نشوید و مردم باید خودشان انتخاب کنند، تنها علی بن ابیطالب(ع) بود و فرد دیگری این حرف را نزد.
استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه طبقه‌بندی فتوحات را فراموش کردیم، اظهار کرد: این فتوحاتی که در شأن اسلام هست و این جهادی که به فرد مجاهد می‌گوید: «وَلاَ تَكُونُواْ كَالَّذِينَ خَرَجُواْ مِن دِيَارِهِم بَطَرًا وَ رِئَاءالنَّاسِ»؛ کدام جنگ است؟ آیا همان جنگ‌های فتوحات صدر اسلام است؟ چرا حضرت علی(ع) در هیچ یک از جنگ‌ها مشارکت نکرد تا جایی که خلیفه دوم به خلیفه اول گفت که او را وادار کن مشارکت کند تا مردم سرد نشوند؛ متاسفانه این طور چیزها در تاریخ گم شده است، چون کمتر به آن می‌پردازیم.
ایازی بیان کرد: امیرمؤمنان(ع) واقعا اخلاق شهروندی فوق‌العاده داشت زیرا کسی نفهمید حضرت کجاها اعتراض دارد و البته مواردی هم استثنا است که بالاخره مجبور شدند اقتدار این‌ها را بشکنند. رفتار آن حضرت طوری بود که معلوم نشد این فتوحات را قبول ندارد منتها در عین حال نمی‌توانست افتخارات را هم نادیده بگیرد. به هر حال واقعاً به یک بازخوانی اساسی و اولویت برای تاریخ اسلام نیاز داریم، چون در تاریخی که به نام اسلام بیان شده حرف‌های پراکنده، دروغ و غلو زیاد است و اصلاً نمی‌شود به آن تکیه کرد؛ بدون تاریخ هم نه فقه را می‌شود فهمید نه اخلاق و نه کلام را.
برخی رفتار حاکمان بنی امیه را به پای اسلام می‌نویسند
همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین سیدضیاء مرتضوی، استاد حوزه در این نشست، گفت: یکی از مناشی اشکالی که در بحث دین و قدرت مطرح است، این است که آنچه را که در ادامه نبوت یا حکومت پیامبر اکرم(ص) انجام شد به صراحت به پای پیامبر اکرم(ص) می‌نویسند. گویا دین در این سیر تاریخ اسلام، کامل و تکمیل شده است که این مسئله به لحاظ کلامی قابل بحث است.
وی با بیان اینکه با خاتمیت، پیامبر اکرم(ص) چیزی را فروگذار نکردند و در واقع آن چه را که لازم بوده بیان کردند، افزود: تشریع از این نظر کمبودی ندارد، ولی از نظر تاریخی، برخی مطرح کرده‌اند که صحابه وقتی قدرت را به دست گرفتند مقصد و مقصود پیامبر(ص) را به خوبی فهمیدند و طبق خواسته ایشان عمل کردند و این مسئله را با برخی شواهد که جسته و گریخته ذکر می‌کنند. اما آیا می‌توانیم بگوییم آن چیزی که در ادامه حکومت پیامبر اکرم(ص) از سوی برخی صحابه مسلط انجام شد در واقع فهم درستی از حکومت پیامبر(ص) بود، گویا به خواسته پیامبر(ص) عمل کردند تا ما این را به پای پیامبر اکرم(ص) بگذاریم یا نه این یک روش کاملاً متفاوتی بود.
پژوهشگر حوزه علمیه اظهار کرد: امیرمؤمنان(ع) در خطبه شقشقیه، یکی از نقدهایی که متوجه خلیفه دوم می‌کند این است که خلیفه اول حاکمیت را در اختیار کسی گذاشت که ویژگی نخست او خشونتی است که با دین سازگاری ندارد.
مطالب مرتبط
