تقویت فهم رسانه‌ای؛ مهم‌ترین راهبرد در خودمدیریتی فضای مجازی

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، سیدمحسن اصغری نکاح، دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد، امروز 14 اسفندماه در نشستی با موضوع «راهکارهای خود مدیریتی در فضای مجازی» که به صورت وبینار برگزار شد، اظهار کرد: با توجه به اهمیت این موضوع، گام اول این مسئله، تربیت رسانه‌ای است که در این گام، ما می‌توانیم خود را تربیت کنیم و در یک تربیت عصر رسانه‌ای عملکرد مناسبی داشته باشم.

وی ادامه داد: امروزه همه ما با رسانه‌های مختلفی مواجه هستیم و به ناچار با آن‌ها سر و کار داریم که بسیار با قدرت وارد زندگی ما شده‌اند، لذا با توجه به این وضعیت خاصی که با آن مواجه هستیم باید به تنظیم نوع نگاه خود به رسانه را که از اهمیت بسیاری برخوردار است، مورد توجه قرار دهیم. در حقیقت همه ما می‌دانیم که رسانه یک وسیله مفید و لازم است و امروزه زندگی رسانه‌ای جزو واقعی زندگی ما شده است و به ناچار با این فضا در ارتباط هستیم و بر همین اساس  باید حضور مؤثر اما همراه مراقبت‌هایی در رسانه داشته و به نوعی با آسیب‌هایی که این فضا برای ما وارد می‌کند نیز آشنایی داشته باشیم.

این استاد دانشگاه بیان کرد: در واقع ما برای ورود به فضای مجازی و استفاده از آن باید به محتواهایی که ارائه می‌شود، توجه لازم و کافی را داشته باشیم، این در حالی است که امروزه آموزش مجازی خود دارای فرصت‌ها، داستان‌ها و تهدیدهایی است که از جمله فرصت‌های مجازی می‌توان به این امر اشاره کرد که افراد می‌توانند از سراسر نقاط کشور با یکدیگر ارتباط داشته باشند.

اصغری نکاح تصریح کرد: رسانه لازم و مفید است، اما این نکته را هم نباید فراموش کرد که این فضا به نوعی اعتیادآور خاموش است، بدین منظور که رسانه به دلیل ویژگی‌هایی که دارد، افراد زیادی را به شدت به خود مشغول می‌کند و ظاهری شاد و فعالی را برای مخاطبان به نمایش می‌گذارد و باعث می‌شود که افراد متوجه آسیب‌هایی که در معرض آن قرار گرفته‌اند، نباشند.

آسیب‌های فضای مجازی

وی با اشاره به آسیب‌های فضای مجازی نیز اظهار کرد: هموراه باید گفت که فضای مجازی و یا به نوعی رسانه تنوع زیادی دارد، موجب درون‌گرا شدن و تغییر سبک زندگی افراد می‌شود، جذاب و راحت است و منجر به کاهش و سطحی شدن مطالعه افراد نیز می‌شود که این مورد خود از اهمیت بسیاری برخوردار است و ما امروزه شاهد چنین آسیبی هستیم. بنابراین اگر ما مراقب این آسیب‌های منفی نباشیم به شدت از حداقل فرصت‌ها و مثبت‌ها دور خواهیم شد.

دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه البته که فضای مجازی فرصت‌ها و امکاناتی هم دارد که بایستی آن‌ها را هم مورد توجه قرار داد، عنوان کرد: در حقیقت فضای مجازی مانند یک سفر دریایی است که اگر در این دریا مراقب آسیب‌ها نباشیم، ممکن است ما از این سفر آنگونه که باید لذت کافی و بایسته را نبریم و این لذت در صورتی می‌تواند برای ما ایجاد شود که بتوانیم آن را مدیریت و کنترل کنیم.

اصغری نکاح اظهار کرد: همچنین از دیگر ویژگی‌های این فضا می‌توان به مواردی از جمله اینکه فضای مجازی مکان و زمان خاصی ندارد، هویت در این فضا کاملاً مشخص نیست، حجم بسیار یادی از همه نوع اطلاعات اما سطحی به صورت پراکنده در این فضا وجود دارد که اگر نتوانیم آن را مدیریت کنیم متأسفانه آسیب سخت و جدی را خواهیم دید، اما با این وجود اگر فردی مهارت‌های پژوهشگری داشته باشد می‌تواند استفاده بهینه‌ای از چنین فضایی داشته باشد، اشاره کرد.

وی اظهار کرد: با وجود چنین اتفاقاتی باید گفت که امروزه ما با نسلی مواجه هستیم که بیش از آنکه به خواندن و نوشتن توجه داشته باشند به دیدن و شنیدن مطالبی که شاید سطحی باشند توجه دارند و ما نیز به تدریج در حال تبدیل شدن به چنین افرادی هستیم که این خود می‌تواند یکی از آسیب‌های فضای مجازی به شمار رود و ما باید نسبت به مدیریت و کنترل آن اقدام کنیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد دانشگاه بیان کرد: ما علاوه بر اینکه در جامعه با فقرهای اقتصادی و تغذیه‌ای مواجه هستیم که در حقیقت این نوع فقر در حال گسترده شدن است و گریبان افراد زیادی را خواهد گرفت و متولیان باید مشکلات اقتصاد و معیشت مردم را حل کنند، با چندین فقر نوینی که رسانه‌ها برای ما ایجاد کرده‌اند، مواجه هستیم. در این میان می‌توان به فقر حرکتی، ارتباطی که این فقر موجب شده ما در طی روز با افراد خانواده خود تماس فیزیکی نداشته باشیم و فقر هیجانی، اشاره کرد که وظیفه ما در این مسیر این است که بتوانیم خود را مدیریت کرده و به نوعی فهم رسانه‌ای خود را تقویت کنیم.

اصغری نکاح اظهار کرد: به عقیده من اعتیاد به فضای مجازی حتی فلاکت بار، آسیب‌رسان‌تر وخیم‌تر از اعتیاد به مواد مخدر است، به دلیل اینکه متأسفانه اعتیاد رسانه‎ای به عالم، دانشگاهیان و بی‌سواد نگاه نمی‌کند و متأسفانه ما شاهد این امر هستیم که در جمع دانشجویان و حتی طلاب اعتیاد رسانه‌ای وجود دارد به‌گونه‌ای که افراد به دلیل استفاده نادرست از چنین فضاهایی زندگی خود را متلاشی کرده‌اند، از این رو اگر امروزه برای مدیریت رسانه خود اقدامی انجام ندهیم، قطعاً آسیب‌های بیشتر و جدی‌تری ما را تهدید خواهد کرد.

راهکارها

وی بیان کرد: بنابراین برای مدیریت چنین فضایی راهکارهایی هم وجود دارد که که برای این کار ما باید از خودمان شروع کنیم و در این راستا باید به چند نکته نیز توجه داشته باشیم، مهم‌ترین راه تربیت و خود مدیریت رسانه را می‌توان به فهم درست از فضای مجازی، شناخت آسیب‌های فضای مجازی، به کارگیری راهبردهای خود کنترلی در رسانه که یکی از این موارد این است که براساس نیاز واقعی خود در این فضا حضور پیدا کنیم، نقش خود را در فضای مجازی مشخص کنیم که آیا به عنوان مصرف کننده و یا به عنوان مصرف‌کننده در این فضا حضور داریم، مدیریت محتواهای ارسالی به گروه‌ها و افراد مختلف و برای اینکه مدیریت ارسال انجام شود باید ابتدا خودمان آنچه را می‌خوانیم به دقت و کامل مطالعه کنیم، اشاره کرد.