برابری یا نابرابری دیه زن و مرد

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام میلاد نوروزی‌ نیکو در یادداشتی به بررسی برابری یا نابرابری دیه زن و مرد در اسلام پرداخت. متن این یادداشت به این شرح است؛

یکی از دلایل پویایی فقه شیعه تحقیق و تفحص متخصصین پیرامون موضوعات و احکام فقهی مورد نظر است و مکرر نظرات مختلف از مراجع عظام دیده شده که هرکدام بستگی به استنباط ایشان دارد و حتی گاهی یک مرجع بعد از تفحص‌های مجدد، نظر خود را تغییر داده است.

من جمله امور بحث‌برانگیز و جنجالی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران که برگرفته از نظرات شهود فقه شیعه است، مبحث نابرابری دیه زن و مرد است. مطابق ماده 550 قانون مجازات اسلامی دیه زن نصف مرد است. دلیل ذکر شده برای این امر، دلایل فقهی و تفاوت جایگاه اجتماعی و اقتصادی زن در برابر مرد بیان شده است.

اما در مقاله‌ای که حقیر تنظیم کرده‌ام، به صورت مفصل توضیح داده شده است قران کریم در آیه 92 سوره نساء در این زمینه سکوت کرده است ولی سه روایت دال بر تنصیف است که اشکالاتی از قبیل نا معتبر بودن سند روایت و موضوع خاص بودن روایت و عدم قابلیت تعمیم بر این روایت وارد است.

همچنین در این زمینه تردید در اجماع وجود دارد و برخی فقهاء در این زمینه مخالفت‌هایی ورزیده‌اند. علاوه بر این از سوی دیگر قران و روایات نبوی به صورت صریح ارزش انسان را به انسانیت وی ذکر کرده است و فرق جنسیتی بین افراد نگذاشته است؛ لذا با توجه به تأکید فراوان قانون اساسی جمهوری اسلامی بر تساوی حقوق افراد اعم از زن و مرد، قانون‌گذار می‌تواند بر اساس مصالح عمومی مثل نظم، آداب و فرهنگ و اخلاق دیه زن را برابر دیه مرد تعیین نماید.

با توجه به موارد فوق سرانجام دیوان عالی کشور در تاریخ 31 اردیبهشت سال 1398 در رای777 حکم به پرداخت مابه التفاوت دیه اناث اعم از نفس و اعضاء توسط صندوق تآمین خسارت های بدنی اقدام کرده است. قابل توجه اینکه آرای هیئت عمومی دیوان عالی کشور در قالب وحدت رویه صادر می‌شوند و در حکم قانون مدون هستند.