خطبه ۷۲ نهج‌البلاغه راهنمای کامیابی حق‌جویان است
محسن حق‌شناس، مفسر نهج‌البلاغه با بیان اینکه خطبه ۷۲ شرح صفات رسول مکرم اسلام است، گفت: ویژگی‌هایی که امیرالمؤمنین(ع) در این خطبه برای پیامبر(ص) برشمرده، صفاتی است که هر انسانی که به دنبال کامیابی است، باید در حد وسع خود به آنها عمل کند.
به گزارش ایکنا از قزوین، محسن حق‌شناس، مفسر نهج‌البلاغه، در جلسه تفسیر نهج‌البلاغه که شامگاه ۳۰ مرداد در حسینیه آستان مقدس امامزاده اسماعیل(ع) شهر قزوین برگزار شد، اظهار کرد: حضرت علی(ع) در خطبه ۷۲ صفات پیامبر را برمی‌شمارد و می‌فرماید: خدایا شریف‌ترین صلوات‌ها و بهترین برکات و رشد فزآینده خود را بر محمد(ص) قرار بده!
وی گفت: امیرالمؤمنین(ع) در این خطبه صفات پیامبر مکرم اسلام(ص) را بر شمرده و بیان می‌کند که به چه دلیل باید بر پیامبر صلوات و درود بفرستیم. پیامبر عبدالله بود و در مقام بندگی از هیچ تلاشی فروگذار نکرد.
این مفسر نهج‌البلاغه ادامه داد: امام صادق(ع) ویژگی حقیقی عبودیت را این‌گونه برمی‌شمارد: عبد مالک نیست، اینکه هرچه کسب کرد در هر راهی خرج کند سیره عبد نیست. عبد طبق نظر مولا کار انجام می‌دهد. عبد باید تمام اوقات بندگی کند نه اینکه گاهی امر کند و گاهی عبادت کند. پیامبر اسلام عبد بود و ۲۴ هزار پیامبر در وجودش خلاصه شده بود. پایان سلسله رسالت و نبوت با پیامبر رقم خورد. آن‌چنانکه وقتی نامه می‌نویسیم پایان آن را امضا کرده و مهر می‌زنیم، مُهر یعنی ختم کلام و هر چه در آن نامه اضافه شود جعل است، پس از سیره‌ی پیامبر هر چه جلوه کند جعل و باطل است.
حق‌شناس خاطرنشان کرد: پیامبر نسبت به آیندگان بعد از خود هم مسئولیت دارد و فتح‌کننده و گشاینده هر آن چیزی است که بر آن قفل زده شده است. پیامبر در‌های علم و معرفت را بر روی مردم گشوده و گره‌های ذهن و قلب و جان انسان‌ها را باز کرده است. تا زمانی‌که انسانی در زمین اجازه زندگی دارد فتح باب پیامبر، برای انسان‌ها ادامه دارد.
ویژگی‌های پیامبر(ص) از نظر امام علی(ع)
وی افزود: حضرت امیر(ع) در این خطبه می‌فرمایند، در حقانیت رسالت پیامبر همین بس که هم محتوای رسالتش حق بود و هم بیان نافذ و اندیشه بالای پیامبر و شیوه اجرای رسالت، حق است. ویژگی‌هایی که امیرالمؤمنین برای پیامبر برشمردند، ویژگی‌هایی است که هر انسانی که به‌دنبال کامیابی است، باید در حد وسع خود به آنها عمل کند. پیامبر «دامغ» بود، یعنی فرق و مرکز گمراهی را هدف گرفته و ضربه زد. فرق، مرکز پمپاژ ایده و فکر است و پیامبر در منش خود مرکز استراتژیک نشر گمراهی در جامعه را نشانه می‌گرفت.
حق‌شناس اظهار کرد: امیرالمؤمنین(ع) در این خطبه از خداوند درخواست می‌کند، به دلیل «ابتعاث» یعنی قبول مسئولیت خطیر بعثت و پیامبری توسط رسول مکرم اسلام(ص)، به او پاداش دهد.
وی اضافه کرد: حضرت امیر در این خطبه، خداوند را مخاطب قرار داده و می‌فرمایند، خدایا پیامبر به امر تو قیام کرد و تمام عزم و همتش را در مسیر اهداف رسالتش به کار بست و در انجام مسئولیت خطیر پیامبری، سنگ تمام گذاشت. از همین سو هر کسی که می‌خواهد تمام قد در میدان باشد، باید از زمان پیشی گیرد. در سیره پیامبر کار را به فردا واگذار کردن وجود نداشت. ابن‌الوقت بود. نه به معنای رایج آن، بلکه به این معنا که هر کاری را در وقت خود با سرعت، دقت و صحت انجام دادن، سیره و روش پیامبر بود.
حق‌شناس تصریح کرد: پیامبر در کار خود عقب‌گرد و توقف نداشت. بدون ایستایی و درجا زدن و تعطیلی، رسالت خود را به انجام رساند. همچنین پیامبر در تصمیم و اراده‌اش سستی به خرج نمی‌داد. با تمام قدرت در میدان بود و هیچ عاملی در عزم او خللی ایجاد نمی‌کرد. طبق خطبه ۷۲ نهج‌البلاغه، پیامبر «واعی» بود یعنی موضوعات رسالت را به خوبی دریافت، فهم و هضم می‌کرد. پیامبر در مواجهه با وحی چنین رویه‌ای داشت. کلام وحی با وجود پیامبر عجین شده و هرگز کم و کاستی در آن رخ نمی‌داد.
صلوات ارتباط قلبی با پیامبر(ص) است
وی در تشریح صفات رسول مکرم اسلام در خطبه ۷۲ نهج‌البلاغه افزود: پیامبر پای عهد خود با خداوند باقی ماند. یکی از راه‌های توفیق هر انسانی این است که بر عهدهایی که بسته، پای‌بند باشد. تمام وجود پیامبر وقف شد تا امر باری‌تعالی در جهان ساری و جاری شود. در هر شرایطی تلاش کرد تا مطابق حکم خدا رفتار کرده و شعله درخشانی از آتش هدایت را روشن کند. پیامبر چراغ راه شد تا گمراهان را به سمت صراط نور هدایت کند.
حق‌شناس در توصیف صلوات بر پیامبر و آل او بیان کرد: ما با صلوات، با پیامبر ارتباط قلبی پیدا می‌کنیم که ما را به محبت او کشانده و به هدف نزدیک می‌کند. منافق کسی است که دل و زبانش با هم یکی نیست و در فرستادن صلوات بر پیامبر بخل می‌ورزد. صلوات ارتباط قلبی و دلی با پیامبر است که نفاق را از دل بیرون می‌کند. در حکمت ۳۶ آموختیم که، اگر خواستید دعا کنید، اول صلوات فرستاده و سپس دعا کنید. خدا کریم‌تر از آن است که دعا را قبول می‌کند. دعاهای ما بالا نمی‌رود مگر آنکه دل در گرو محبت پیامبر و اهل بیت او داشته باشیم.
وی در پایان گفت: زبان ما زمینی است. با زبان زمینی نمی‌توان دعای آسمانی کرد. پیامبر می‌فرمایند؛ صلوات بر من نوری در صراط است و کسی که از صراط عبور کند اهل آتش نیست.
انتهای پیام
