جدال نسل جدید در تبیین ارزش‌های سبک زندگی است
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی(ره) با بیان اینکه جدال نسل جدید در تبیین ارزش‌های سبک زندگی است، گفت: امروز نسل جدید در برخی مواقع خود را همراه با ارزش‌های عرف جامعه نمی‌داند.
به گزارش خبرنگار ایکنا، نشست «زندگی روزمره» از سلسله نشست‌های علمی با موضوع «نسل جدید و تغییرات اجتماعی در ایران» امروز سه‌شنبه، ۱۳ دی‌ماه به همت مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران(ایسپا) با حضور افسانه کمالی، عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا(س) و محمدمهدی خویی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی(ره) برپا شد.
در ابتدای این نشست، محمدمهدی خویی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی(ره) طی سخنانی بیان کرد: ازدیاد منابع رسانهای به عنوان منبع هویت‌سازی در نسل جدید باعث ایجاد تجربه‌های مشترک و هویت جمعی میان نسل جدید میشود. این افراد از کودکی در مواجهه با منابع مختلف هویت‌ساز قرار گرفته‌اند. این منابع هویت‌یابی دارای معانی متنوع است که به افراد رسیده و اسطوره‌های محلی که ممکن است برای افراد ساخته شود را رد می‌کند.
وی افزود: افراد در مواجهه با این منابع ممکن است به این نتیجه برسند که هیچ‌کدام از این منابع، شیطانی نبوده و فقط با یکدیگر متفاوت هستند. این منابع می‌توانند شخصیت فکری افراد را از کودکی بسازند. طی تحقیقی حدود 40 هزار نفر از 10 کشور انتخاب شده و تأثیر رسانه‌های مختلف را در مواجهه این افراد با منابع رسانهای بررسی کرده است. در این تحقیق نشان داده شده است که نسل جدید نسبت به نسل قبلی ایده‌های پیشروتری در امور سیاسی دارند.
خویی اظهار کرد: در نسل جدید، رسانه افزون‌زایی شده و افراد به صورت افزونی و عملگرا به رسانه می‌نگرند. این افراد در معرض تنهایی هستند؛ چراکه رسانه بخش بزرگی از زندگی ایشان را اشغال کرده و در این تحقیق نشان داده شده که اگر ساعات موسیقی گوش دادن افراد را از یک رسانه کاهش دهیم، به سراغ رسانه‌های دیگر رفته و این مسئله سبب میشود که روابط فیزیکال بین نسل جدید برقرار نشده و افراد تنها شوند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی(ره) ادامه داد: به نظر می‌رسد نتیجه در هویت نسل جدید این خواهد شد که این افراد با دیگری ارتباط فیزیکی چندانی برقرار نکرده و روز به روز تنهاتر خواهند شد. مواضع جدالی که نسل جدید آغاز کرده، کاملاً مشهود است و نمود آن در اعتراضات اخیر دیده شد. جدال این افراد به نوعی جدال با تبعیض جنسیتی و تعیین سبک زندگی است.
وی با اشاره به شعار «زن، زندگی، آزادی» بیان کرد: این شعار به معنای جدال با تبعیض جنسیتی و تعیین سبک زندگی است. در این رویکرد، سبک‌های زندگی مختلفی بر مبنای ایده‌های مختلف ایجاد شده است و نسل جدید درخواست انواع آزادی‌های مدنی، سیاسی، فرهنگی و ... دارند. اما مسئله اصلی این است که مطالبات نسل جدید سیاسی نیست و مواضع موجود خیلی عرفی است لذا افرادی را به نحوی خطاب می‌دهد تا در این مواضع عرفی در مقابل آن‌ها قرار نگیرند. عرف همواره حوزه‌ای بوده که ایده‌های سیاسی درصدد بهره‌گیری از آن است اما عرف همیشه کار خود را کرده و به توازنی رسیده که در آن تفاوت‌ها مشخص میشود.
خویی تصریح کرد: امروز بیش از هر چیزی جدال بر سر عرف است، یعنی عرفی که نسل جدید آن را بر مبنای ایده‌های خود نمی‌پذیرد و به جامعه و مردم این‌گونه القا می‌کند که مطالبات آن‌ها براساس عرف جامعه صورت گرفته است. بنابراین، جدال نسل جدید در تبیین ارزش‌های سبک زندگی بوده و به دنبال اسطوره‌زدایی از برخی امور است. این نسل در برخی مواقع خود را همراه با ارزش‌های عرف جامعه نمی‌داند و آنچه اهمیت دارد این است که سبک زندگی، روزمرگی‌ها و تفاوت‌هایی که این نسل دارد، بیشتر در قالب بحث‌های مربوط به زندگی جاری قابل طرح است و سیاسی کردن رفتارهای این نسل خیلی معنادار نیست.
در ادامه این نشست، افسانه کمالی، عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا(س) نیز در سخنانی اظهار کرد: اصولاً امروز ما نمی‌دانیم که نسل جدید چه کسانی هستند و در این زمینه فقط در مورد سن افراد صحبت می‌کنیم. امروز کودکان به معنای کلی در پژوهش‌های جامعه‌شناسی و به ویژه در ایران حذف شده‌اند و دلیل آن نیز این است که در دوره‌‌ای، مسئله جوانان برای ما مطرح بوده است و نوعی تقسیم‌بندی ایجاد کردیم که با تقسیم‌بندی‌های جدید جهانی تناقض داشته و تحقیقات ما در این حوزه نیز سردرگم بوده‌‌اند. بنابراین، تحقیقات دقیقی در حوزه جامعه‌شناسی کشور انجام نشده است.
وی افزود: در جامعه‌شناسی سه مفهوم وجود دارد که به طور اولیه از جمعیت‌شناسی متبادر شده و سپس، افرادی این مسئله را در تحلیل جامعه‌شناختی نیز استفاده کرده‌اند. نسل، سن و دوره سه مفهوم اساسی هستند که با هم مرتبط بوده و بعضاً با یکدیگر خلط می‌شوند، یعنی نمی‌دانیم که اگر تفاوتی بین افراد دیده میشود، ناشی از سن افراد، دوران متفاوت یا نسل‌های مختلف است.
کمالی ادامه داد: تفکیک بین نسل، دوره و سن از یکدیگر بسیار مشکل است و بر فرض که بتوانیم اطلاعات مشخصی از هر کدام از این سه مقوله داشته باشیم، با روش‌های پیچیده می‌توانیم این سه پدیده را از یکدیگر تفکیک کرده و با اطلاعات جانبی و پژوهش‌های کیفی و نظریات جامعه‌شناسی آن‌ها را تفسیر کنیم. کاربرد لفظ شکاف نسلی به لحاظ جامعه‌شناسی بسیار دشوار است.
عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا(س) گفت: یکی از تحقیقاتی که به صورت مرتب در ایران انجام شده، پنج دوره تحقیقات است که جامعه آماری در آن 12 تا 75 سال درنظر گرفته شده و کاری ملی بوده است. البته این تحقیق دارای مشکلاتی بوده اما می‌توان اطلاعات آن را در برخی استان‌ها و مناطق مقایسه کرد. در این تحقیق جمعیت زیر 18 سال در استان‌ها از حدود 10 تا 25 درصد جمعیت را تشکیل می‌داده است. همچنین، این تحقیق با رعایت کدهای اخلاقی و با حضور خانواده افراد انجام شده است. تمام این تحقیقات نشان دهنده تفاوت اصلی در استفاده از اینترنت از سوی افراد زیر 18 سال در انواع کاربری‌ها بوده است.
وی بیان کرد: تحقیق دیگری با عنوان «نسل‌ها و ارزش‌ها» در حدود سال 84 انجام شده است که منطق کار در این تحقیق بحث‌هایی در رابطه با نسل‌ها و شکاف نسلی بین نسل‌های مختلف است. در این تحقیق سه نسل شامل نسل پیش از انقلاب، نسل دوران جنگ و نسل پس از آن مد نظر قرار گرفته است. طی این تحقیق، 25 درصد افراد پایگاه متوسط اجتماعی و 2.3 درصد پایگاه بالا داشته و در نسل دوم نیز 32 درصد پایگاه متوسط و پنج درصد پایگاه بالا داشتند. همچنین، نسل سوم در پایگاه متوسط و بالا درصد بسیار اندکی را به خود اختصاص دادند.
کمالی افزود: زمانی که راجع به نوگرایی و تحول‌خواهی صحبت می‌کنیم، نسل سوم به شدت نوگرا هستند. نسل سوم در این تحقیق در تمامی معیارها، خود را نوگرا دانسته و نسل‌های دیگر نیز بر این موضوع تأکید دارند. همچنین، در این تحقیق نسل اول خود را به شدت غیر لاابالی معرفی می‌کند. نسل دوم تا حدودی کمتر و نسل سوم نیز خود را در حد متوسطی از لاابالی‌گری می‌داند. در مورد تعصب نیز نسل اول، دوم و سوم همگی خود را با تفاوت‌هایی متعصب قلمداد می‌کنند منتهی نسل دوم که نسل انقلاب و جنگ هستند، بیش از بقیه خود را متعصب میدانند.
عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا(س) ادامه داد: در مورد دانایی تعریف نسل اول از خود این است که ما خیلی دانا هستیم. نسل دوم در سطح نسبتاً بالا و نسل سوم نیز خود را در سطح پایین‌تر از متوسط دانا میدانند. امروز نسل دوم اندک اندک جایگاه نسل اول و نسل سوم نیز به همین صورت جایگاه نسل دوم را گرفته‌اند. مسئله جدید این است که در اعتراضات و اغتشاشات اخیر برخی مردم به خیابان آمده و اعلام کردند که حاضر نیستند توصیه‌های حکومت را قبول کنند.
وی بیان کرد: در تحقیقات انجام شده، تفاوت بین نسلی آن‌چنان زیاد نیست که از آن با عنوان شکاف بین نسلی یاد شود. در تحقیقی که ایسپا انجام داده، نسل گذشته به شکل بسیار تندی در رابطه با نسل جدید صحبت می‌کند؛ درصورتی که تفاوت بین نسلی در جامعه آن‌چنان زیاد نیست. در تحقیقات انجام شده، تفاوت زیادی در نسل‌ها در استفاده از اینترنت از لحاظ کاربری و میزان استفاده مشخص شده است که البته این رخداد در همه جای این دنیا رخ داده است.
کمالی تصریح کرد: افزایش بهره‌گیری از اینترنت روند جهانی است و با فیلترینگ و ... نمی‌توان جلوی آن را گرفت. روند بهره‌گیری از فیلترشکن‌ها در این مسئله کاملا مشهود است. نسل جدید فرمان‌پذیر نیست و با شدت فراوان به پیش می‌رود. مهم این است که امروز مسئله‌‌ای را به درستی برای کودکان و جوانان تعریف کنیم. یکی از مشکلات موجود این است که شکاف بین مسئولان، نهادها، مردم و کودکان ایجاد شده است. اینکه قدرت، دولت و نهادهای اجرایی راه خود را می‌روند و حاضر نیستند که ویژگی‌های دنیای جدید را درک کنند، باعث ایجاد شکاف میشود.
در ادامه، محمدمهدی خویی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی(ره) طی سخنانی اظهار کرد: عرف به معنای خرد جمعی محل تولید طبیعت ثانویه است. طبعیت ثانویه که وارد عرف میشود، همان ایده‌های قدرت است که به دنبال عرفی‌کردن خود است. به همین دلیل قدرت سیاسی، فکری و ... به دنبال این است که ایده‌های خود را در عرف جا بیندازد. بسیاری از ایده‌های عرفی، نوعی از تمامی امکانات موجود هویتی را برجسته کرده و افراد را به پذیرش آن فرا می‌خواند.
وی در پایان گفت: اتفاقات اخیر به این معنا سیاسی نیستند که مخاطب نسل جدید، سیاسی نیست. به همین دلیل مخاطب نسل جدید در این مطالبات کسانی هستند که طبیعت ثانویه را پذیرفته‌اند. البته از لحاظ رهایی‌بخشی و تصدیق تفاوت‌ها و ... می‌توان گفت که این اتفاقات سیاسی نیز بوده است. خیلی از بخش‌های هویتی افراد به صورت ناخودآگاه بر مبنای مصرفی که دارند، شکل می‌گیرد و مصارف می‌تواند تعیین کنند آن چیزی که بیشتر از دیگری مصرف میشود، در نسل جدید تأثیر داشته و هویت‌ساز هستند.
انتهای پیام
