اسناد 400 ساله فرش‌های حرم مطهر رونمایی شد

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی و به نقل از آستان‌نیوز، الهه محبوب، رئیس اداره اسناد سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، در مراسم رونمایی از اسناد 400 ساله فرش‌های حرم مطهر  که در شرکت فرش آستان قدس رضوی واقع در کنه‌بیست برگزار شد، اظهار کرد: حرم مطهر مجموعه‌ای گویا از هنر فرش و تجمیع موزه تخصصی فرش، اسناد و شرکت فرش رضوی تداوم دهنده معرفی این هنر ایرانی است.

وی تصریح کرد: مرکز اسناد رضوی با گنجینه‌ای بالغ بر 13 میلیون برگ سند، اسناد شرکت‌های وابسته را جمع‌آوری می‌کند تا جریان حرکت 500 ساله کتابخانه رضوی در حفظ و نگهداری اسناد آستان قدس رضوی ادامه پیدا کند.

زهرا فاطمی مقدم، مسئول امور ارزشیابی اسناد نیز در این جلسه گفت: قدیمی‌ترین اسناد فرش‌های حرم مطهر امام رضا(ع)، باقدمت بیش از 400 سال همواره نقش مهمی در تکمیل زیبایی بصری فضای داخلی حرم مطهر رضوی و نیز تأمین آسایش زائران و مجاوران ایجاد کرده است.

وی افزود: استفاده از فرش در حرم مطهر قدمتی دیرین دارد که با ایجاد تشکیلات اداری آستان قدس رضوی در دوره صفویه و گسترش فضای اماکن متبرکه و افزایش تعداد زائران، فرش‌های این بارگاه منور نیز بیشتر شد. در مرکز اسناد کتابخانه آستان قدس رضوی بیش از 700 سند با موضوع فرش‌های حرم مطهر وجود دارد که قدیمی‌ترین آن مربوط به 423 سال پیش است.

فاطمی مقدم اظهار کرد: محتوای این سند که در سال 1021 هجری قمری نوشته شده در آن به پیشکشی چند تخته قالی قائنی از سوی شاه عباس صفوی برای قسمت‌های مختلف اطراف مضجع مبارک پرداخته شده است. از دیگر اسناد فرش، سند سال 1022 هجری قمری و قدیمی‌ترین سندی است که مسائل تأمین و تهیه فرش برای حرم امام رضا(ع) در آن مندرج شده است.

وی گفت: در این سند بنا به نیاز اعلام شده توسط خواجه صالح، فراش حرم، 9 عدد جاجیم برای اندرون حرم، به مبلغ چهار تومان و 4210 دینار بافته و اجرت آن به مبلغ 4800 دینار به جاجیم باف پرداخت شده است.

مسئول امور ارزشیابی اسناد از دیگر راه‌های تأمین مفروشات حرم و اماکن متبرکه را وقف و نذر  عنوان کرد و افزود: قدیمی‌ترین سندی که به این موضوع اشاره دارد به سال 1113 هجری قمری برمی‌گردد که به وقف نمد کُرک الوان توسط زائری قائنی اشاره دارد. تلاش مجموعه آستان قدس رضوی برای حفاظت و نگهداری صحیح از فرش‌های این مکان مقدس موضوع دیگری است که در اسناد به آن پرداخته شده است. نامه ظهیرالاسلام حسینی، متولی‌باشی آستانه در دوره قاجار، به اداره تعمیرات آستان قدس رضوی به‌منظور تجهیز و آماده‌سازی اتاقی به‌عنوان فرشخانه در صحن قدیم (انقلاب اسلامی‌کنونی) برای نگهداری از فرش‌ها از جمله این اسناد است.

حمید کارگر، مدیر عامل شرکت فرش آستان قدس رضوی نیز به عنوان دیگر سخنران این برنامه گفت: میراث فرهنگی این سرزمین قطعاً تخته و خشت نیست، در واقع دانشمندان، علما، پهلوانان، خرده‌فرهنگ‌ها و همه آنچه در قالب صنایع دستی به ما ارث رسیده مجموعه اتفاقاتی هستند که هویت و تاریخ فرهنگ ما را شکل داده‌اند.

کارگر به تاریخچه‌ای از کشف فرش پازیریک با قدمت 2500 سال اشاره کرد و گفت: براساس مستنداتی پژوهشگران غربی این فرش را متعلق به ایران دانستند، اما در کشور کار پژوهشی برای این میراث ارزشمند تاریخی صورت نگرفته است.

وی اظهار کرد: در کشورهای ارمنستان، آذربایجان و ترکیه کتاب‌های بسیاری را منتشر کردند تا بتوانند این تخته فرش را به خود منسوب کنند و برای خود هویت بسازند، در حالی‌که ما به راحتی از کنار آن گذر می‌کنیم. کتاب دو جلدی اسناد فرش منتشر شده توسط مرکز اسناد ریاست جمهوری نمونه‌ای از کار پژوهشی ارزشمند در زمینه فرش است که از سال  ۱۲۹۲ دوره قاجار، اسناد فرش ایران در آن جمع‌آوری شده است.