تحلیلی بر «مبارزه حاد سیاسی» امام محمدباقر(ع)

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدابراهیم حجت‌پناه، دبیر کانون‌های خدمت رضوی در چهارمحال‌وبختیاری در گفت‌وگو با ایکنا از استان با تسلیت شهادت پنجمین اختر تابناک آسمان ولایت حضرت امام محمد باقر(ع) و با اشاره به اینکه این امام همام در فضای انتقال سیاسی قدرت از بنی‌امیه به بنی‌عباس قرار داشتند، اظهار کرد: در جریان انتقال قدرت و جابجایی حاکمان و فرمانروایان، یک فرصت تنفسی برای جامعه به معنای وسیعش، ایجاد می‌شود. 

وی ادامه داد: به‌طور کلی زمانی که قدرت در حال انتقال است و افراد در حوزه‌های مختلف مشغول به فعالیت هستند، از این هرج و مرج انتقال قدرت اگر انسان هوشمند و باهوشی باشند، نهایت استفاده را می‌برند و این آشفتگی ایام و روزگار نه تنها باعث به هم‌ریختگی برنامه‌های متداولشان نمی‌شود، بلکه از این فرصت در جهت پیشبرد قسمی از اهدافشان که گرفتار بوروکراسی پر چالش حکومت‌ها بوده، حُسن استفاده می‌کنند.

راهبرد امام باقر(ع) در فضای انتقال قدرت سیاسی

وی با ذکر اینکه در انقلاب اسلامی ایران نیز نظیر این تحول و دگرگونی قدرت صورت گرفت، افزود: تأکید بنده این است که در آستانه شکل‌گیری انقلاب مجموعه‌هایی تشکیل شد که امروز اگر این مجموعه‌ها بخواهد تشکیل شود، باید یک صف طولانی از قوانین و مقررات را پشت سر بگذارد و قبل از انقلاب نیز اگر در حکومت اتفاقات اینچنینی می‌خواست رخ دهد، خیلی از موانع و مشکلات بر سر راه قرار داشت.

این مدرس حوزه و دانشگاه در استان با اشاره به اینکه امام باقر(ع) در فضای انتقال قدرت دو محور مهم در امر دین را مورد اهتمام قرار دادند، بیان کرد: نخست آنکه کدام قسمت از مهم‌ترین قسمت دین حضرت رسول اکرم(ص) در خطر است؟ دیگر آنکه مهم‌ترین قسمت‌های دین که می‌توانند این قسمت را پیش ببرند، کدام است؟

حجت‌پناه در ادامه تصریح کرد: باتوجه به اینکه دین اسلام، جامع و کامل است و قسمت‌هایی از دین تا زمان امام باقر(ع) مغفول و مسکوت مانده بود، این قسمت‌ها باید بیشتر فعال می‌شد و قسمت‌هایی که در معرض خطر قرار گرفته بود در روند انتقال قدرت، باید این خطر‌ها برطرف می‌شد.

این حافظ کل قرآن کریم در پاسخ به این پرسش که چه اتفاقی می‌افتد که در اینجا معصوم، دو برنامه را در اولویت خود قرار می‌دهد و شروع به برنامه‌ریزی می‌کند، توضیح داد: با نگاهی به تاریخ زندگانی امام باقر(ع)، اولاً کرسی تدریس و انتشار معارف ناب و اسلام ناب محمدی بر روی زمین مانده بود که این کرسی تدریس و نشر و ترویج دین باید شکل می‌گرفت و لذا این مهم در فرصت انتقال قدرت، در دستور کار حضرت و اصحاب ایشان قرار گرفت.

حجت‌پناه در ادامه افزود: در دوران حیات حضرت امام محمدباقر (ع) خطر تحریف، اسلام ناب محمدی را تهدید می‌کرد و زمانی که بنی‌امیه دید نمی‌تواند با سخت‌افزار اسلام مقابله کند و اصل اسلام را به ورطه نابوی بکشد، دست به تحریف زد چیزی که امروز هم شاهدش هستیم؛ دشمن می‌داند که از جهت سخت‌افزاری نمی‌تواند در اوج قدرت و امکانات در حالی که ما را در کم‌ترین امکانات و قدرت نظامی فرض می‌کردند، از پای دربیاورند. 

دبیر کانون‌های خدمت رضوی در چهارمحال‌وبختیاری با استناد به تاریخ دفاع مقدس و با تأکید بر اینکه دشمن نتوانسته به تحلیل درستی از ایران اسلامی برسد، تصریح کرد: ما در دفاع مقدس، دیده‌ایم یا خوانده‌ایم که اصلاً قدرت ایمانی رزمندگان به چشم دشمن نیامد و آنان شکوه این قدرت را درک نکردند و امروز و فردا نیز درک نخواهند کرد؛ لذا دشمن در این موقعیت نرم‌افزار اسلام را از طریق «تحریف» مورد هجمه قرار می‌دهد.

تحریف؛ شیوه مبارزه نرم از سوی دشمن

حجت‌پناه با تأکید بر اینکه در این انتقال قدرت، امام معصوم(ع) با هوش خود دو کار بر زمین مانده را در اولویت خود قرار می‌دهد، ادامه داد: آن انسان باهوش و معصوم دو وظیفه را در شرایطی که با بوروکراسی حکومتی مواجه نیست، جلو می‌برد؛ مورد اول آنکه قسمت مغفول مانده دین را فعال کند و دوم، قسمتی از دین را که مورد خطر قرار گرفته بود، به آسیب‌زدایی و رفع خطر از آن بپردازد. این کار به‌عنوان ترویج معارف ناب اسلام محمدی ادامه پیدا می‌کند که این در پرتو مبارزه امامان معصوم(ع) با سران جور و کفر و شرک و نفاق محقق شده است؛ این مبارزه از کوچه بنی‌هاشم شروع می‌شود و امامان(ع) یک به یک این مبارزه را ادامه می‌دهند و بنای بر کوتاه آمدن از حق اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) وجود ندارد.

 این حافظ کل قرآن کریم تصریح کرد: امام زمان(عج) با شعار یالَثاراتِ الحسین که شعار قیام ایشان است، قیام خود را آغاز خواهند کرد تا انتقام خون حضرت اباعبدالله الحسین(ع) را بگیرند به این علت که مصداق مظلومیت اهل‌بیت در کربلا بیشتر هویدا شد و نیز از برنامه‌های مهم امام زمان(عج) در بدو قیامشان، انتقام از جسارت‌کنندگان به ساحت نورانی حضرت زهرا(س) است.

حجت‌پناه با بیان اینکه امام باقر(ع) برای رسیدن به هدف باید کار تشکیلاتی را در دستور کار قرار می‌دادند، بیان کرد: حضرت فرصت را غنیمت دانسته و برای اینکه بتوانند از معقول‌ترین روش ممکن برای ترویج و تبلیغ استفاده کنند برای انتقال و اشاعه فکر، فرهنگ و مکتب اسلام به شیوه تشکیلاتی به هدف خود دست یافتند. ایشان افرادی را تربیت کردند که تکثیر شدند و در هر جای عالَم هر انسانی با این افراد مواجه می‌شد، گویا که با خاندان عصمت مواجه شده و جوابی را از آن افراد پرورش یافته در مکتب اهل‌بیت(ع) دریافت می‌کرد که گویی از معصوم دریافت کرده است.

دبیر کانون‌های خدمت رضوی در چهارمحال‌وبختیاری با اشاره به اینکه امام باقر(ع) با به‌روزترین وسیله، کار تشکیلاتی را پیش بردند، گفت: «بیان» همیشه در صدر انتشار یک فرهنگ و مکتب قرار دارد و شرط خلق بیان متقن، بهره‌مندی از بنیان محکم است، لذا شاگردان آن حضرت نه به‌صورت محدود در یک جلسه و کلاس درس بلکه مجموع شاگردان آن حضرت و فرزند ایشان حضرت امام صادق (ع) به چندین هزار نفر در نقاط دور و نزدیک می‌رسید. این حرکت آغاز شد و گنجینه معارف اسلامی توسط این تشکیلات آموخته شد و بعد همین تشکیلات این معارف را در اقصی نقاط جهان اسلام بلکه جهان بشریت انتشار دادند.

حجت‌پناه در ادامه افزود: ایشان با کلام حق و بیانی شیوا، مطالب را بیان می‌کرد، شبهات را پاسخ می‌داد و با انحرافات مقابله می‌کرد که این باعث می‌شد سخن و عقیده باطل براساس نص صریح قرآن کریم «بَلْ نَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلَى الْبَاطِلِ فَیَدْمَغُهُ فَإِذَا هُوَ زَاهِقٌ» (انبیاء/۱۸) توسط حق دماغکوب شود که این کار را امام باقر (ع) آغاز کردند و امام صادق (ع) به اوج رساندند.

این مدرس حوزه و دانشگاه با ذکر اینکه خط سیر گفتن و شنیدن، تعلیم و تعلم و جمع و پراکنده شدن به اقصی نقاط، یک مبارزه حاد سیاسی بود، افزود: تعبیر «مبارزه حاد سیاسی» از شاهکار‌های خلاقانه مقام معظم رهبری در کتاب «انسان ۲۵۰ ساله» است؛ این مبارزه، خط سیر اهل‌بیت(ع) تا ظهور حجت و محقق شدن هدف قیام حضرت و برافراشته شدن پرچم توحید بر فراز عالم است که این مبارزه تا امروز نیز ادامه دارد.

وی با توضیح این مطلب که امروزه هم با انواع و اقسام فعالیت‌ها، همان سیر مبارزاتی ادامه دارد، تصریح کرد: امروز نیز در قالب اقداماتی از قبیل تعلیم و تعلم، خواندن و نوشتن، تولیدات گوناگون علمی و نظامی مانند موشک، مذاکره با جهان، داشتن دیپلماسی و میدان، ایستادگی در مقابل دشمن با اتحاد، حماسه آفرینی در ۲۲ بهمن‌ماه و سایر مناسبت‌های ملی و مذهبی، مبارزه حاد سیاسی در حال انجام است، زیرا تا شرک و کفر هست، مبارزه نیز باید باشد.

این حافظ کل قرآن کریم در ادامه افزود: امروز نیز مثل هر زمان دیگر دو جبهه با تشکیلات خود مشغول به فعالیت هستند، یعنی اگر در روزگاری جبهه باطل با تحریف و انحراف با خریدن شاعران، راویان، مفسران و محدثانی که در وصف دشمنان اهل‌بیت(ع) و در ذم خاندان عصمت جعل حدیث می‌کردند، امروز هم همان تشکیلات فعال است و اگر مبارزه با این تشکیلات مستلزم کار فرهنگی بود، امروز نیز همان تکلیف وجود دارد.

این مدرس حوزه و دانشگاه در استان تأکید کرد: امروز باید در نبرد با دشمن از به‌روزترین و جدیدترین ابزار استفاده کنیم تا دوام آورده و فعالانه بتوانیم به دشمن ضربه وارد کنیم. رهبر انقلاب در بحث حقوق زن قائلند که ما پاسخ نداریم بلکه سؤال داریم، دفاع نداریم بلکه حمله داریم و ایشان تأکید دارند که افراد به‌صورت گروهی در فضای مجازی ورود پیدا کنند؛ که این‌ها ریشه در تاریخ، معارف و سیره اهل‌بیت (ع) دارد که آمدند این تشکیلات را به نرم‌افزار قوی معرفتی و بهترین سخت‌افزار‌های روز، مجهز کردند تا دشمن را به زانو دربیاورند.

حجت‌پناه بیان کرد: در بین کتاب‌هایی که در مورد اهل‌بیت (ع) داریم، برخی کتب به عنوان منبع شناخته میشوند و کسانی که سیره ائمه (ع) را جمع‌آوری و تألیف کردند که یا موافق یا مخالف حضرات بودند، اما با اینحال تمام این کتب در یک چیز نقطه مشترک دارند و آن مقام شامخ ائمه اطهار(ع) است.

ایجاد تشکیلات مبارزه با جبهه باطل

وی تصریح کرد: در مورد امام باقر(ع) روایت داریم وقتی عِکرِمه در مقابل حضرت قرار گرفت، به آغوش امام پناه برد و جذب معنویت ایشان شد، با اینکه خودش اهل علم بوده و ابن عباس در زمان خود درک کرده بود، اما حضرت باقر(ع) با بیان آیه «فِی بُیُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَن تُرْفَعَ» (نور/۳۶) عظمت این خاندان را یادآور شد و همین باعث انتقال حال معنوی به عکرمه شد. دشمنان در مسیر مبارزه حاد سیاسی و انتشار معارف ناب آمدند تا نور اهل‌بیت(ع) را خاموش کنند، ولی این تلاش آنان بعضاً باعث هدایت همان دشمنان یا نابودی خودشان می‌شد.

حجت‌پناه با اشاره به اینکه امام باقر(ع) در کتاب‌های مختلفی معرفی شده و از حیث زندگی شخصی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی مورد بررسی قرار گرفته‌اند، افزود: روایت شده که شخصی می‌خواست حضرت را مورد نصیحت قرار دهد که چرا شما در اوج گرما برای کسب روزی تقلا می‌کنید؟ حضرت با قاطعیت پاسخ او را داد و آن شخص ادامه داد که اگر با اینحال از دنیا بروید، خدا را چگونه ملاقات خواهید کرد؟ که حضرت فرمودند با روسفیدی خدا را ملاقات خواهم کرد، من تلاش می‌کنم دستم جلوی نااهل دراز نشود و بتوانم معیشت خودم را مدیریت کنم.

وی در پاسخ به این پرسش که چه برشی از زندگی امام باقر(ع) را باید مورد دقت قرار داد؟ تصریح کرد: گاهی برداشت از زندگی آن حضرت، یک برداشت شخصی است و گاهی یک برداشت خانوادگی از زندگی اهل بیت(ع) صورت می‌گیرد و گاهی نیز انسان برداشت وسیع پیدا می‌کند؛ گاه نیز شخص به یک برداشت اجتماعی سیاسی و مبارزاتی رو به جلو دست پیدا می‌کند، که این هنری است که برازنده مقام معظم رهبری که در کتاب «انسان ۲۵۰ ساله» انجام داده‌اند و این کتاب نسبت به کتاب‌های معروف دیگر حجمش زیاد نیست. 

حجت‌پناه بیان کرد: در زمان امام سجاد(ع)، نحوه برخورد و بیان ایشان با حاکمان زمان، توأم با اتقان و در عین حال گفت و شنود پرملاحظه بود، اما برخورد و بیان در زمان امام باقر(ع) متفاوت است یعنی بیان متقن، ولی با ملاحظه کمتر است. اینکه انسان زندگی سیاسی اجتماعی ائمه(ع) را رمزگشایی کند، اتفاقی است که در کتاب انسان ۲۵۰ ساله رخ داده و افراد علاقه‌مند می‌توانند به‌صورت مناسبتی در ایام ولادت و شهادت ائمه معصوم(ع) به مطالعه آن بپردازند که در شناخت سیره نورانی ائمه(ع) بسیار مؤثر و کاراست.

وی در پایان با ذکر اینکه امروز نیز نبرد فرهنگی و طراحی جنگ ترکیبی با قوت خود، پابرجاست، گفت: امیدواریم با هماوردی در نبرد فرهنگی و جنگ ترکیبی با دشمن بتوانیم میدان را خوب بشناسیم و با تشخیص درست و ثبات‌قدم در این راه، لبخند رضایت، ولی زمان را که پرتویی از لبخند رضایت مهدی زهرا(عج) است، به دست آوریم.