ایستادگی در برابر اسلام اموی جلوه‌ای از شور و شعور حسینی است + صوت

کوروش زارعی فارغ‌التحصیل هنرهای نمایشی است که در سال 1383 با بازی در سریال یوسف پیامبر در نقش لاوی برادر بزرگ حضرت یوسف (ع) درخشید و چهره‌اش شناخته‌تر شد. او سپس در سریال «مختار» و «کیمیا» نیز تجربه بازی داشت.

وی مسئول واحد کارشناسی دفتر مرکزی نمایش بچه‌های مسجد بوده و اکنون عضو انجمن بازیگران و كارگردانان خانه تئاتر ایران و مسئول واحد هنرهای نمایشی حوزه هنری استان تهران است.

با وی درباره نمایش جلوه‌های شور حسینی توسط هنر به گفت‌وگو نشسته‌ایم.

ایکنا – پیرامون شور و شعور حسینی تابه‌حال بحث‌های متفاوتی مطرح‌شده است که برخی به اولویت شور معتقد بوده و عده‌ای دیگر به شعور. در برنامه‌های نمایشی سیما این دو ویژگی در تولیدات عاشورایی چگونه نظر می‌شود.

اساس عاشورا بر پایه شعور استوار شده است. شعوری که در ادامه شور را هم به همراه دارد. قیام کربلا از جمله اتفاقاتی است که برای درک آن باید به شعور رسید تا شور هم حاصل شود. شور و شعور حسینی توأمان با هم به اتفاقی خوب خواهد انجامید وگرنه به تنهایی از شور یا شعور نمی‌توان نتیجه گرفت. حرکت اباعبدالله اقدامی در جهت بیداری اسلامی بود برای همین دستگاه یزید مدعی شد امام حسین(ع) خروج از دین کرده است! امام حسین(ع) خروج از دین نکرد بلکه تلاش داشت شعوری که مرده بود را بیدار کند. فلسفه عاشورا تنها مختص به سال 61 هجری نیست بلکه در تمامی دوران می‌توان آن را رقم زد. در زمان حال نیز به واسطه شعور می‌توان شمر و ابن زیاد زمانه خود را شناخت و با شور حسینی در مقابل او بر‌خاست.

نهضت عاشورای امام حسین(ع) و تأثیر آن در بیداری مسلمانان جای انکار ندارد. تا جایی که می‌توان عاشورا را نقطه عطف بزرگی در تاریخ جهان اسلام خواند. این تأثیر ازآنجا آغاز شد که پس از حادثه عاشورا مسلمانان توانستند بفهمند که دو نوع اسلام مطرح است اول اسلام بنی امیه که فقط به درد زورگویان و زورمداران می‌خورد و دوم اسلام نبوی که پیامبر گرامی اسلام(ص) آورده بود. این مسئله تا قبل از واقعه عاشورا بر مردم روشن نشده بود و اکثر مسلمانان بین این دو تفکیکی قائل نبودند مگر تعداد انگشت‌شماری که صدای آنها هم به گوش مردم نمی‌رسید.

ایکنا – برخی نگاه‌های تند پیرامون شور حسینی وجود دارد البته درست است که شور و شعور باید در کنار هم باشد اما گاهی مواقع احساس می‌شود تاختن به شور حسینی با اهداف دیگری انجام می‌شود! پیرامون این موضوع اظهار نظر بفرمایید.

به این هجمه‌ها نباید توجه کرد زیرا با هدف ضربه زدن به اسلام و عاشورا انجام می‌شود. شور حسینی، رفتاری احساسی فارغ از تعقل نیست بلکه از اساس شور حسینی برگرفته از تعقل و فکر است. من این قبیل نقدها را از روی دلسوزی نمی‌دانم بلکه همان‌گونه که گفتم با هدف ضربه زدن به اصل موضوع مطرح می‌شود.

ایکنا – موضوع دیگری که لازم است درباره آن توضیح دهید به سیره اباعبدالله مربوط می‌شود. تصویرگری از زندگی امام حسین (ع) در چه قالبی کارکرد بهتر و تأثیرگذارتر دارد؟

فرقی نمی‌کند در چه فرمی به عاشورا نگاه شود بلکه آنچه اهمیت دارد اعتقاد و ایمانی است که در این رابطه وجود دارد. به‌شخصه هم کار معاصر پیرامون عاشورا روی صحنه برده‌ام هم اینکه در قالب قصه‌ای تاریخی به این موضوع نگاه کرده‌ام. هر دو شکل این اتفاق می‌تواند رقم خورد به شرطی که اصل موضوع را به‌خوبی درک کنیم. نکته بعد اینکه عاشورا گاهی تاریخی است که در تمامی دوران معنا پیدا می‌کند برای همین نباید آن را به گونه‌ای خاص منحصر کنیم.

بیشتر بخوانید:

تولید عاشورایی نیازمند شاعرانگی است

نوعی دیگر از برنامه‌سازی درباره عاشورا، استفاده از فرم ترکیبی است. در این شکل کار قصه از زمان معاصر به گذشته می‌رود. در «نمایش غریبه شام» چنین اتفاقی رقم می‌خورد و ما از زمان حال وارد گذشته می‌شویم. من در هر شکلی که به عاشورا ورود کرده‌ام. آن اثر توانسته با مخاطب ارتباط خوبی برقرار کند، چون مردم ایران عاشق امام حسین(ع) هستند بنابراین از برنامه‌هایی که عاشقانه به این موضوع ورود می‌کنند استقبال می‌کنند.

ساخت فیلم یا نمایش عاشورایی، گاهی مواقع محلی برای سوءاستفاده فرصت‌طلبان می‌شود که می‌خواهند صرفاً با ساختن یک اثر بی‌کیفیت در این حوزه ورود داشته باشند. این تولیدات همگی در جذب مخاطب ناموفق هستند چون تماشاگر کاری که بر پایه باور و عشق ساخته نشده باشد را درک کرده و با آن ارتباط برقرار نمی‌کند.

ایکنا – وقتی درباره عاشورا فیلم، سریال و... ساخته می‌شود بیشتر توجهات مربوط به شخصیت‌های کلیدی کربلا است، درصورتی‌که می‌توان در برخی آثار هم به دیگر شهدای کربلا نظر کرد. پیرامون این موضوع توضیح دهید؟

شخصیت‌های اصلی کربلا همچون خورشیدی فروزان هستند که با نور زیادشان اجازه دیده شدن به ستاره‌ها را نمی‌دهند اما نباید این موضوع باعث شود که از دیگر شخصیت‌های کربلا غافل شویم به‌ویژه که نکات دراماتیک و جذاب دیگر شخصیت‌های کربلا تابه‌حال کمتر بازگو شده و بیانش برای مخاطب جذاب است.

ایکنا – در بین برنامه‌های که امسال از تلویزیون روی آنتن رفت کدامیک از برنامه‌هایی که عاشورا را مدنظر داشت را پسندید؟

حسینیه معلی اتفاق بسیار خوبی در برنامه‌های امسال سیما بود که به طرزی جذاب به آیین‌های عزاداری در سراسر کشور نظر داشت. این کار یک ویژگی بارز دارد آن‌هم اینکه به‌صورت نمایشی و دیداری موضوعات موردنظر است. در این برنامه کمتر سخنرانی و خطابه را شاهدیم و هر آنچه دیده می‌شود بر پایه شور و شعور است. جدا از حسینیه معلی که بهترین اتفاق عاشورایی سیمای امسال بود دیگر تولیدات تلویزیون چنگی به دل نمی‌زند چون عمده آنها، تکراری است و نکته جدیدی برای بازگویی ندارد.

گفت‌و‌گو از داوود کنشلو