افت جایگاه پژوهش و پژوهشگر در جامعه و پیامدهای آن

افت و کاهش جایگاه پژوهش و پژوهشگر در جامعه اثرات و تبعات منفی بسیار زیادی دارد و یکی از مهمترین دلایل آن، عدم حمایت‌های مادی و معنوی پژوهشگران، یا ناکافی بودن این حمایت‌ها است. این افت پیامدهای منفی مهمی را در پی دارد که در ادامه به آن می پردازیم:

کاهش انگیزه پژوهشگران؛ پژوهشگران برای انجام تحقیقات و توسعه علمی به انگیزه نیاز دارند. عدم حمایت کافی پژوهشگران، انگیزه آنها را کاهش می‌دهد و به ترک پژوهش منجر می‌شود. به عبارت دیگر اگر پژوهشگران از حمایت مالی و معنوی کافی برخوردار نباشند، انگیزه آنها برای ادامه تحقیقات و توسعه علمی کاهش یافته و به شغل‌های کاذب جهت تامین مالی خود می‌پردازند؛ بنابراین باید یکی از دغدغه‌های مهم پژوهشگران، که تامین مالی و اقتصادی است اتفاق افتد تا آنها انگیزه کافی را برای ادامه کار داشته باشند.

کاهش میزان تحقیق و توسعه علمی؛ حمایت‌های مادی و معنوی از پژوهشگران اغلب به تحقیق و توسعه علمی کمک می‌کند. افت جایگاه پژوهش به کاهش میزان تحقیقات و توسعه علمی منجر می‌شود و خسارات زیان‌باری را به دنبال دارد. نباید شرایط به گونه‌ای باشد که پژوهشگر با خود بگوید که اگر وقت خود را برای فلان کار می‌گذاشتم شرایط بهتری داشتم. باید برای کارهای پژوهشی بودجه‌های مناسب در نظر دید تا پژوهشگران به شغل‌های کاذب روی نیاورند و تحقیق و توسعه علمی کشور کاهش پیدا نکند.

کاهش نوآوری و ابتکار در جامعه؛ پژوهشگران با حمایت‌های مادی و معنوی می‌توانند نوآوری و ابتکار را ایجاد کنند. عدم حمایت آن‌ها سبب کاهش نوآوری و ابتکار می‌شود و همه می‌دانیم که مهمترین عامل پیشرفت یک کشور، نوآوری در زمینه‌های مختلف علمی و اقتصادی و فرهنگی و غیره است.

کاهش توانمندی‌های پژوهشی؛ حمایت مادی می‌تواند به پژوهشگران در رفع مشکلات مالی خود و دستیابی به تجهیزات و منابع مورد نیاز کمک کند. عدم حمایت‌ها، توانمندی‌های پژوهشی را کاهش می‌دهد و سبب تضعیف پژوهش و پژوهشگر در جامعه می‌شود.

کاهش توانایی رقابتی در مقابل دیگر کشورها؛ بی‌شک امروزه، تمامی کشورها سعی بر پیشرفت خود دارند و با دیگر کشورها در زمینه‌های مختلف رقابت می‌کنند. جوامعی که به پژوهش علمی توجه دارند و پژوهشگران خود را حمایت می‌کنند، در مقایسه با جوامع دیگر که این حمایت را فراهم نمی‌کنند، توانایی رقابتی کمتری دارند.

کاهش مشارکت پژوهشگران در مسائل عمومی و تاثیر گذار جامعه؛ حمایت مادی و معنوی از پژوهشگران شامل ارزش‌گذاری جامعه به پژوهش و نقش پژوهشگران در حل مشکلات مختلف  می‌شود. عدم حمایت آنها، باعث کاهش مشارکت پژوهشگران در مسائل مختلف می‌شود و جامعه‌ای که پژوهشگران و نخبگان آن، در مسائل مهم و تاثیرگذار، مشارکت نکند؛ در زمینه‌های مختلف علمی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی و غیره دچار رکود و افت خواهد شد.

در انتها باید گفت که پژوهشگران به ارتقاء خود و ارتقاء پژوهش فکر می‌کنند. اگر ارتقاء و حمایت و تشویق به پژوهش علمی، کافی نباشد، انگیزه آنها کاهش می‌یابد. عدم حمایت‌های کافی از پژوهشگران، سبب تضعیف آنها و به تبع آن تضعیف قدرت جامعه در زمینه‌های مختلف می‌شود و ضرورت دارد که مسئولان به پژوهش و پژوهشگران، توجه بیشتری داشته باشند تا سبب رشد و تقویت جامعه شود.

یادداشت از سیدمجید نبوی