خطرات داروهای گیاهی و گیاهان دارویی را بشناسیم + فیلم

طب ایرانی در سال‌های اخیر توجه بسیاری از مردم و مسئولان بهداشت و درمان کشور را به خود معطوف کرده است. شاهد این موضوع افزایش قابل توجه تعداد عطاری‌ها و افرادی که خود را پزشک سنتی معرفی می‌کنند و از سوی دیگر واکنش‌های مثبت و منفی مسئولان بهداشت و درمان به درمان‌های مطرح در این طب است.

اقبال مردم به این افراد نیز به شدت افزایش یافته ولی متأسفانه در این میان تعدادی از افراد با سوءاستفاده از مشکلات و بیماری‌های مردم با مطرح کردن ادعاهای غیر علمی به کلاهبرداری از مردم اقدام می‌کنند.

ایکنا، برای آشنایی هر چه بیشتر مردم با حقایق مربوط به طب ایرانی سلسله‌درس‌گفتارهای «زندگی سالم به روایت طب ایرانی» را با تدریس حسین رضایی‌زاده، دکتری تخصصی طب سنتی ایران و معاون توسعه سلامت طب ایرانی وزارت بهداشت انجام داده است.

بخش اول و دوم این گفت‌وگوها با توجه به حضور گسترده مردم ایران در راهپیمایی اربعین به توصیه‌های طب ایرانی برای زائران اربعین اختصاص یافت و در بخش‌های بعدی موضوعات تخصصی مربوط به طب ایرانی مطرح می‌شود.

در قسمت چهاردهم این مجموعه مسئله گیاهان دارویی و داروهای گیاهی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است که این بخش را با هم می‌بینیم و می‌خوانیم.

می‌خواهیم در مورد باورهای نادرست در حوزه گیاهان دارویی صحبت کنیم. بسیاری از افراد فکر می‌کنند فراورده‌هایی که برچسب گیاهی، سنتی، طبیعی، یا مکمل دارند حتماً بی‌خطر و بی‌عارضه هستند یا اگر خیر نرسانند شر هم نمی‌رسانند در حالی که گیاهان دارویی و داروهای گیاهی هر دو می‌توانند برای سلامتی مضر و خطرناک باشند، می‌توانند تداخل بسیار جدی با داروهای شیمیایی داشته باشند و جواب آزمایش‌های ما را تغییر دهند.

پس صرف اینکه یک فراورده‌ای پایه گیاهی یا طبیعی دارد یا حتی گیاه خام است به معنی بی‌خطر بودن آن نیست. برخی فکر می‌کنند چون یک گیاه دارویی گیاه است پس بی‌خطر است و از آن برای درمان استفاده می‌کنند تا شاید اثر داشته باشد اما اصلاً اینطور نیست و باید بدانیم که بین گیاه دارویی و داروی گیاهی فرق وجود دارد.

وقتی یک گیاه را به شکل خام استفاده می‌کنیم مثل آنچه که ممکن است در یک فروشگاه و عطاری فروخته شود یا حتی خودمان از طبیعت برداشت کنیم ممکن است عوارض بسیار خطرناک داشته باشند.

گاهی حتی ترکیب چند گیاه عرضه و گفته می‌شود 40 گیاه است، هفت گیاه است و ... که عمدتاً خطر جدی‌تر در این موارد این است که نمی‌دانیم داخل این ترکیب چه گیاهانی قرار دارد و چه بسا داروهای شیمیایی هم با آن مخلوط شده باشد تا ادعا کنند که این ترکیب، ترکیب مؤثری بوده است. پس وقتی در مورد گیاه دارویی صحبت می‌کنیم در مورد گیاه خام صحبت می‌کنیم. یک یا چند گیاه خام که یا مستقیماً از طبیعت برداشت می‌کنیم یا کسی قبلاً آنها را از طبیعت برداشته و خشک کرده و در اختیار ما قرار داده است.

اما وقتی گفته می‌شود داروی گیاهی حداقل مسئله در مورد آن این است که این دارو استاندارد شده، شناسنامه دارد، گیاه یا گیاهانی که در آن دارو وجود دارند، شناسایی شده و توسط سازمان غذا و دارو بررسی شده است، استانداردی برای آن تعریف شده، مجوز تولید برای آن صادر شده، پروانه صنایع و تولید دارد و توسط یک شرکت مشخصی با شماره پروانه مشخص و دارای مسئولی فنی در حال تولید است. ما از روی نشانه‌های آن جعبه و بسته‌بندی و داشتن کد تولید و پروانه تولید می‌توانیم تشخیص دهیم که این داروی گیاهی مورد تأیید سازمان غذا و دارو هست یا خیر.

حتی اگر دارویی خارجی برای شما بیاورند باید بررسی کنید که توسط سازمان‌های نظارتی حوزه سلامت تأییده دارد یا ندارد. صرف اینکه بر روی بسته‌بندی یک دارو به زبان خارجی نوشته شده است و فردی که آن دارو را آورده می‌گوید متعلق به فلان کشور خارجی است به این معنی نیست که در آن کشور آن گیاه یا دارو مورد تأیید است.

پس فارغ از اینکه فرق گیاه دارویی یا داروی گیاهی و سنتی و طبیعی را با هم متوجه شدیم دقت کنیم که داروهای گیاهی می‌توانند تداخلات درمانی و دارویی جدی داشته باشند، باعث مسمومیت و حتی مرگ شوند یا اینکه پاسخ برخی از آزمایش‌های ما را مختل کرده و جواب آزمایش را بالاتر یا پایین‌تر نشان دهند. حواسمان باشد به راحتی، بدون اجازه، بدون دانش کافی و مشورت با پزشک متخصص به خصوص کسانی که بیماری‌های مضمن دارند و در حال مصرف داروهای شیمیایی هستند نباید داروهای گیاهی یا گیاهان دارویی را خودسرانه استفاده کنند.