15 هزار نمازخانه برای مدارس نیاز داریم + صوت

آموزش نماز به دانش‌آموزان و انجام فریضه نماز در مدارس از اموری است که می‌تواند به رشد معنوی دانش‌آموزان کمک کند اما نکته اینجاست که اگر برگزاری نماز جماعت و جذب دانش‌آموزان به امور دینی با راهکارهای جذاب نباشد، نه‌تنها جذبی صورت نخواهد گرفت که امر معنوی و دینی نیز آسیب خواهد دید.

به همین منظور برای اطلاع از وضعیت نمازخانه‌های مدارس و شیوه جذب دانش‌آموزان به نماز گفت‌وگویی با میکائیل باقری، مدیرکل قرآن، عترت و نماز وزارت آموزش و پرورش انجام داده‌ایم که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید.

ایکنا - در رابطه با برگزاری نماز جماعت در مدارس توضیحاتی بفرمایید.

نماز جماعت مدارس از اولویت‌های وزارت آموزش و پرورش و به‌ویژه شخص وزیر است و بارها ایشان بر اولویت نماز جماعت در مدارس تأکید کردند و در همین راستا امسال اقدامات ویژه‌ای نسبت به سال‌های قبل صورت گرفته است. امسال به صورت ویژه وظیفه اولویت‌داری برای مدیران آموزش و پرورش تعریف و بخشنامه‌ای با عنوان برنامه پرورشی فراگیر فرهنگی به مدارس سراسر کشور ارسال شده است.

بر این اساس فعالیت‌های تکلیفی مدارس کم شده اما معاونت پرورشی وزارت آموزش و پرورش از مدیران مدارس پنج وظیفه مهم تربیتی خردورزی، امید، ایمان، نشاط و هویت را انتظار دارد. هر کدام از این وظایف تربیتی با فعالیت‌های مختلفی محقق شدنی است و برای هر کدام یک فعالیت محوری را به مدیران اعلام کردیم که باید این فعالیت محوری ذیل فعالیت تربیتی انجام شود.

برای نمونه «اقامه نماز» ذیل وظیفه تربیتی ایمان در مدارس تکلیف شده است و مدیر مدرسه به همراه عوامل خود در مدرسه تکلیف دارد تا شرایط اقامه نماز را در مدرسه مهیا کند. حضور دانش‌آموزان در نماز جماعت الزامی نیست اما ایجاد و تمهید شرایط برگزاری نماز با همه الزامات آن مانند فضاسازی، ایجاد امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، سرویس‌های بهداشتی، آبگرم کن، تجهیز نمازخانه، زیباسازی و رنگ‌آمیزی نمازخانه، تأمین امام جماعت مدرسه الزامی است. امام جماعت مدارس می‌توانند از روحانیون، معلمین، دانش‌آموزان یا از معتمدین اولیا باشند.

همچنین برای دانش‌آموزان پایه سوم دبستان دختران و هشتم متوسطه اول پسران که در آستانه سن تکلیف هستند، آموزش عملی نماز برگزار می‌‌شود. معرفی مراجع تقلید، هدایت و راهنمایی دانش‌آموزان برای انتخاب مرجع تقلید از کارهایی است که در ذیل وظیفه تربیتی ایمان، با عنوان «اقامه نماز» انجام می‌شود.

هم‌راستا و همزمان با این برنامه در سامانه یکپارچه معاونت پرورشی و فرهنگی آموزش و پرورش به نشانی mymedu.ir بخشی را ویژه فعالیت‌های پرورشی‌ها طراحی کردیم که در این سامانه موضوع نظارت، ارزیابی و رصد مدارس از بخش تا ستاد مهیاست. مدیران مدارس می‌توانند در این سامانه فعالیت‌های نمازی مدرسه خود را بارگزاری کنند و کارشناسان منطقه، استان و وزارتخانه، کل مدارس کشور‌ را رصد کنند.

تاکنون حدود 13 هزار مدرسه در این سامانه اطلاعات نماز خود را ثبت کرده‌اند؛ این اطلاعات شامل حضور امام جماعت روحانی، معلم، دانش‌آموز یا اولیا؛ وسعت و امکانات نمازخانه‌، ساعت برگزاری نماز، مدت زمان نماز، نیازمندی‌های نمازخانه و... است. پیش‌بینی می‌کنیم بالای 50 هزار مدرسه در این طرح شرکت و اطلاعات خود را بارگزاری کنند.

معاونت پرورشی تلاش می‌کند تا فعالیت‌های تربیتی زیادی را بر دوش مدیر نگذارد تا مدیران مجری باشند؛ باید بتوان از ظرفیت دانش‌آموزان استفاده کرد و مدیر صرفاً نقش راهبری داشته باشد به همین منظور انتظار داریم تا بخشی از فعالیت‌ها را دانش‌آموزان و تشکل‌ها انجام دهند.

مدارسی که هیئت‌های مذهبی تشکیل نداده‌اند باید با اطلاع‌رسانی به دانش‌آموزان اقدام به تشکیل آن و عضوگیری کنند تا برخی از امور مدرسه به‌ویژه اقامه و برپایی نماز از جمله مکبری، مؤذنی و... به دانش‌آموزان سپرده شود.

در سامانه یکپارچه‌ای که مطرح شد ظرفیتی ایجاد شده تا دانش‌آموزان از صحت نماز خود مطمئن شوند. دانش‌آموزان می‌توانند فایل صوتی‌ از قرائت نماز خود را در این سامانه بارگذاری کنند تا از سوی نمازیاری که از بین اولیا توسط مدیر مدرسه انتخاب شده است، مورد تأیید واقع شود. بعد از طی شدن این فرایند امکان دسترسی ولی دانش‌آموز به فایل نماز وجود دارد تا اگر اشکال احتمالی وجود داشت آنها را گوشزد کند.

برای این فرایند امتیازی طراحی شده که به دانش‌آموز و اولیای او امتیاز تعلق می‌‌گیرد و در نهایت مجموعه کنش‌های دانش‌آموزان در این سامانه، منجر به کارنامه تربیتی آنها می‌شود. دانش‌آموزان کارنامه تحصیلی و تربیتی دارند و اگر بخواهند سابقه تربیتی خود را استخراج کنند در این سامانه موجود است.

ایکنا - چه تعدادی از مدارس نمازخانه ندارند و نماز جماعت در آنها برگزار نمی‌شود؟

آمارهای امسال در حال تکمیل است اما سال قبل حدود 65 هزار مدرسه نمازخانه داشتند.

ایکنا - چه تعداد نمازخانه نیاز داریم؟

آمار دقیقی نمی‌توان داد زیرا در کشور مدارس یک نفره، دو نفره و سه نفره هم داریم، حدود 70 هزار مدرسه بالای 50 نفر دانش‌آموز دارند اگر بنا باشد که همه مدارس بالای 50 نفر دانش‌آموز در گام اول نمازخانه داشته باشند؛ حدود 15 هزار نمازخانه نیاز داریم.

ایکنا - آیا حضور دانش‌آموزان در نماز جماعت اجباری است؟

به هیچ وجه اجباری نیست. تمهید مقدمات نماز از سوی مدیر الزامی است؛ یعنی باید مدیر زنگ نماز را براساس قوانین موجود کشور در برنامه درسی درج و شرایط اقامه نماز را فراهم کند اما حضور دانش‌آموزان و فرهنگیان در نماز الزامی نیست و داوطلبانه است.

ایکنا - چه کارهایی برای جذب دانش‌آموزان به منظور حضور در نماز جماعت انجام شده است؟

تفاهم‌نامه‌ای بین ستاد اقامه نماز و وزارت آموزش و پرورش امضا شده است و متعهد شدیم تا نیروی انسانی، اعم از کارکنان، اولیا و دانش‌آموزان را در آموزش نماز و روش‌های جذب آنها به نماز توانمند کنیم. هر ساله دوره‌های مختلفی برای مدیران، روحانیون، مدرسین آموزش خانواده و اولیاء برگزار می‌کنیم تا با شیوه‌های جذب کودکان و نوجوانان به نماز آشنا ‌شوند و با کارهایی مثل اهدا جوایز، اردو و معرفی چهره‌های برتر نماز در اجلاس‌های نماز ایجاد انگیزه‌ شود.

ایکنا - در خلال صحبت‌هایتان به امتیازات مجازی اشاره کردید؛ در این مورد بیشتر توضیح دهید؟

این موضوعی که عرض کردم برای حضور در نماز نبود بلکه برای اموری مانند مکبر یا مؤذنی یا کسی که فایل صوتی خود را در سامانه بارگذاری کرده در نظر گرفته شده است تا به دانش‌آموز امتیاز تعلق بگیرد. ضمن اینکه بسیاری از افراد هنگام استخدام می‌گویند در مسابقات اذان شرکت کرده‌ام اما هیچ مدرکی از این امر ندارند و امکان اینکه به ۱۰ یا ۲۰ سال قبل مراجعه کنیم وجود ندارد اما اکنون کارنامه تربیتی و امتیازبندی‌های آن موجود است و با مراجعه به آن همه فعالیت‌ها قابل مشاهده است.

موضوع بعدی اینکه دانش‌آموزان به دنبال دیده و مطرح شدن هستند و شاید برای آنها هدیه نقدی بخش مهمی نباشد. این کارها مانند خادم الصلاة، عضویت در هیئت‌های مذهبی، قرائت قرآن، مداحی، سخنرانی و کنشگری‌های تربیتی است که اگر دانش‌آموزی نقش ایفا کند امتیاز دریافت می‌کند و در نهایت می‌تواند در کلاس، مدرسه و کشور رتبه بیاورد.

اگر شما در دوره دانش‌آموزی خود جایزه گرفته باشید هیچگاه این جایزه گرفتن از یادتان نمی‌رود. ممکن است در ابتدا صرفاً به دلیل جایزه به موضوعی ورود کنید اما ماندگاری شما دیگر به دلیل آن جایزه نخواهد بود. من قبل از انقلاب و اوایل انقلاب و در دوران دانش‌آموزی، مکبر مسجد محله بودم، یک روز مسئولین برای بازدید از مسجد آمدند و به من جایزه دادند اما اینطور تصور نکردم که چون یکبار جایزه گرفتم باید هر روز جایزه بگیرم؛ البته این شرطی شدن را من می‌‌پذیرم که نباید بچه‌ها را شرطی کنیم.

گاهی جذب دانش‌آموزان برای هر فعالیتی از جمله امور تربیتی به وسیله جایزه کار اشتباهی نیست زیرا حداقل بچه‌ها ورود پیدا می‌کنند. این ورود ممکن است با ایجاد انگیزه رخ دهد. وقتی دانش‌آموزان وارد کاری شدند باید آن کار به قدری جذاب و اثرگذار باشد تا فرد مزه خوب آن را حس کند و ماندگار شود. من هم توصیه نمی‌کنم که ماندگاری را با جایزه ایجاد کنیم ولی ورود افراد باید با جایزه باشد تا آن مزه خوب را بچشند.  

ایکنا - سخن پایانی.

معتقدیم که همه کارهای تربیتی مدرسه به ویژه در حوزه قرآن، عترت و نماز را به تنهایی نمی‌توانیم انجام دهیم و باید نهادهای همسو و اولیا به ما کمک کنند. همچنین مدیران مدارس باید از ظرفیت دانش‌آموزان استفاده کنند. امیدوارم با بکارگیری همه کنشگران بتوانیم گام مؤثری در این زمینه برداریم.