تشکیل کارگروه بررسی راهکارهای قانونی استفاده مؤسسات قرآنی از امکانات آموزش و پرورش

به گزارش خبرنگار ایکنا، شصتمین جلسه كمیسیون تخصصی توسعه آموزش عمومی قرآن كشور، امروز، اول آبان‌ماه با تلاوت آیاتی از قرآن از سوی محمدتقی میرزاجانی، معاون آموزش، پژوهش و ارتباطات شورای عالی قرآن در سالن جلسات اجتماعات معاونت پرورشی و فرهنگی آموزش و پرورش آغاز شد.

بیشتر ببینید و بخوانید:

گزارش تصویری شصتمین جلسه کمیسیون آموزش عمومی قرآن کریم

تشکیل کارگروه شناسایی فضای مدارس برای مؤسسات قرآنی + عکس

در آغاز این جلسه مصوبات نشست پیشین این کمیسیون به منظور اطلاع از عملیاتی شدن میزان آن‌ها مطرح شد. از جمله مصوبات پنجاه و نهمین جلسه، تشکیل جلسات چهار کارگروه کمیسیون به صورت ماهانه بود. در این راستا حجت‌الاسلام علی لطیفی، رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی و معاون وزیر به طرح ارائه شده به این کارگروه با عنوان «مدارس حفظ‌محور» اشاره کرد و گفت: این طرح باید از مسیرهای قانونی و با بهره‌گیری از ظرفیت کلیات قوانین موجود در آموزش و پرورش اجرا شود. 

در ادامه، محمدحسین فریدونی، نماینده شورای توسعه فرهنگ قرآنی در کمیسیون آموزش عمومی قرآن با اشاره به اینکه مسئله مدارس تخصصی حفظ‌محور از سال ۹۰ مطرح بوده است، افزود: اجرای این طرح سال‌ها بر زمین مانده است. موضوعی که در سند توسعه آموزش عمومی قرآن به عنوان تسهیل و حمایت از را‌ه‌اندازی و افزایش مدارس تخصصی قرآنی مصوب شده و همچنین در برنامه هفتم نیز بر آن تصریح شده است.

همچنین، عباس علی‌هاشمی آشتیانی، دبیر کارگروه پشتیبانی و توسعه فناوری این کمیسیون با اشاره به تشکیل جلسه این کارگروه، اظهار کرد: این جلسه دو دستور کار داشت؛ یکی سامانه جامع حفظ قرآن کریم بود که مبلغی را به عنوان اعتبار برای این امر پیش‌بینی کرده بودند که مکاتبه آن انجام شد و در پی آن هستیم به زودی این سامانه در سراسر کشور امکان بهره‌برداری داشته باشد.

وی ادامه داد: موضوع دوم استفاده مؤسسات قرآنی از فضای آموزشی مدارس بود. دستورالعمل اولیه‌ای تهیه شده است اما به نظرم می‌آید نیازمند کار بیشتر و کارشناسی است.

بر اساس گزارش ایکنا، در ادامه این نشست، مصوبه دیگر جلسه پنجاه و نهم کمیسیون آموزش عمومی قرآن پیرامون «تشکیل کارگروهی جهت تنظیم و پیش‌نویس تفاهم‌نامه استفاده مؤسسات قرآنی از فضای دارالقرآن‌ها و کانون‌های فرهنگی، هنری و سایر مراکز آموزش و پرورش سراسر کشور» مطرح شد.

میکائیل باقری، مدیرکل قرآن، عترت و نماز وزارت آموزش و پرورش درباره پیگیری روند این مصوبه گفت: گزارش پیش‌نویسی از سوی این کارگروه تهیه شده و به بخش حقوقی وزارتخانه رسیده است و اگر پیش‌نویس، تأیید شود، در گام نخست دارالقرآن‌ها و کانون‌ها و در گام دوم مؤسسات مدنظر است.

وی ادامه داد: این کار از سوی علی فرهادی، معاون برنامه‌ریزی و توسعه منابع و رئیس کارگروه پشتیبانی و توسعه فناوری کمیسیون توسعه آموزش عمومی قرآن کشور و طی نخستین جلسه این کارگروه پیگیری شد. مکاتبات مکرری نیز از سوی اتحادیه کشوری مؤسسات و تشکل‌های قرآن و عترت با وزرای مختلف انجام شد.

در ادامه این جلسه به دستور جلسه شصتم کمیسیون آموزش عمومی قرآن اشاره شد؛ نخستین دستور جلسه «بررسی راهکارهای اجرایی اقدام چهار از راهبرد ملی پنج سند توسعه آموزش عمومی قرآن کشور(تسهیل امکان استفاده مؤسسات قرآنی ـ مردمی از فضاها و امکانات در اختیار آموزش و پرورش و سایر دستگاه‌های اجرایی)».

میکائیل باقری، مدیرکل قرآن، عترت و نماز آموزش و پرورش گفت: این مصوبه، قانونی و فرادستگاهی است که لازم‌الاجراست و پیشینه آن به پنج سال قبل باز می‌گردد، اما پیشنهاد این است که این موضوع را در کمیسیون مصوب کنیم و در راستای شیوه آن به کمیته برنامه‌ریزی استان‌ها و مناطق اجازه دهیم تا بر اساس مقتضیات موجود شهرشان و مؤسسات دارای مجوز، وارد تعامل شوند و این شیوه را احصا کنند. راه دیگر نیز این است که پیش‌نویس تفاهم‌نامه مفروض را در وزارتخانه آماده و آن را به استان‌ها ابلاغ کنیم تا براساس شرایط استان‌ها بومی‌سازی کنند.

در ادامه این جلسه محمد انجم‌شعاع، مدیرعامل اتحادیه کشوری مؤسسات و تشکل‌های قرآن و عترت به مکاتبات انجام شده برای بهره‌مندی از ظرفیت مؤسسات قرآنی در طرح اتقان اشاره کرد و گفت: طی مصوبات انجام‌شده در کمیسیون نیز مقرر شد تا از ظرفیت مؤسسات قرآنی در اجرای این طرح استفاده شود. 

وی با اشاره به اینکه در ایام کرونا مؤسسات مانند سایر نهادهای آموزشی به سراغ آموزش‌های غیرحضوری رفتند، بیان کرد: پس از کمرنگ شدن تب کرونا نیز مؤسسات هنگام بازگشت به مکان‌ها، امکان پرداخت اجاره‌بها را (به دلیل رشد ناگهانی هزینه‌ها) نداشتند. از سوی دیگر قرار شد تا از ظرفیت شیفت دوم مدارس به عنوان مکانی برای مؤسسات قرآنی، استفاده شود. هرچند ما تفاهم‌نامه‌هایی با بقاع متبرکه و شورای هیئات مذهبی برای بهره‌مندی از ظرفیت مکان‌های آن‌ها برای مؤسسات قرآنی منعقد کرده‌ایم. امروز فضای محدودی در اختیار مؤسسات قرآنی است و مؤسسات عدیده‌ای به دلیل همین معضل، در شرف انحلال است.

انجم‌شعاع بیان کرد: همانطور که در مصوبه سند چشم‌انداز توسعه آموزش عمومی قرآن نیز آمده، شیفت دوم مدارس که مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، می‌تواند مورد بهره‌برداری مؤسسات قرار گیرند.

سپس، نادری به نمایندگی از بخش حقوقی وزارت آموزش و پرورش گفت: بحث توسعه آموزس عمومی قرآن به طور مکرر مورد توصیه است و استفاده از ظرفیت مؤسسات برون‌سازمانی برای ارتقای سطح آموزش قرآن در آموزش و پرورش، خوب، ارزنده و قانونی است از این حیث توصیه ما نیز بر اجرایی شدن است اما الزامات حقوقی و قانونی داریم، از سویی آیین‌نامه مولدسازی دارایی‌های دولتی داریم (تکلیف اجرایی برای اینست که دارایی‌هایمان را مولد کنیم) و از سوی دیگر به لحاظ شخصیت حقوقی مستقل مؤسسات، استفاده آن‌ها از ظرفیت اموال غیرمنقول آموزش و پرورش باید در چارچوب قانون باشد. مضافاً بر اینکه بحث مازاد بودن و نبودن املاک در سطح استان‌ها نیز شرط است.

وی ادامه داد: از سوی دیگر باید برای مازاد بودن این املاک و اموال نیز تشخیص داده شود. به هر حال به نظر می‌رسد که می‌توان در قالب عقد قرارداد آن را در اختیار مؤسسات قرار دهیم و در چارچوب روابط حقوقی مشخص شود. پس در این زمینه منع قانونی نداریم بلکه چارچوب آن باید مشخص شود.

در ادامه دستور جلسه دوم مطرح شد، ارائه گزارش و بررسی طرح ارتقای توانمندی‌های قرآنی آموزگاران ابتدایی (طرح ملی اتقان پایه) که میکائیل باقری، مدیرکل قرآن، عترت و نماز آموزش و پرورش در این باره گفت: طرح ملی اتقان به منظور ارتقای توامندی قرآنی آموزگاران و مدیران  و معاونان مدارس ابتدایی مصوبه جلسه ۵۸ و ۵۹ بوده و مصوب شد که در پنج استان ایلام، قم، بوشهر، شهرستان‌های استان تهران و خراسان شمالی به صورت آزمایشی، طرح اتقان پایه انجام شود.

وی با بیان اینکه طی این طرح پیش از آموزش روش تدریس، به آموزگار قرآن خواندن آموزش داده می‌شود، ادامه داد: اگر معلم، توانمندی قرآن خواندن نداشته باشد باید 60 ساعت کلاس را بگذراند که ۲۴ ساعت آن حضوری، ۱۶ ساعت شامل تمرین و تکرار در منزل و ۲۰ ساعت غیرحضوری است.

باقری اضافه کرد: جلسات مختلفی با حضور مدیران و معاونان پرورشی و مقطع ابتدایی 5 استان برگزار کردیم و سپس فراخوانی در این استان‌ها برای ناظر این طرح با شرایطی چون حافظ 5 جزء و قرائت قرآن به صورت مجود، اعلام شد. 200 نفر نام‌نویسی کردند که پس از آن 40 نفر پذیرفته شدند.

مدیرکل قرآن، عترت و نماز آموزش و پرورش تصریح کرد: این طرح از اواخر ۱۴۰۱ شروع شده و تاکنون ادامه داشته است. 12 هزار آموزگار این دوره را گذرانده‌اند و تعدادی نیز در نوبت هستند اما خروجی این طرح شامل توانایی صحیح‌خوانی و روان‌خوانی آموزگار با آیات مندرج در کتب درسی پایه اول تا ششم ابتدایی(شامل 6 جزء قرآن)، حفظ 20 سوره از سوره‌های کتاب‌ درسی همراه با اشراف اجمالی به مفاهیم آن و توانمندی صحیح‌‌خوانی و زیباخوانی نماز است.

وی با اشاره به نظرسنجی انجام شده از آموزگاران دوره دیده در این طرح و شرکت 4 هزار آموزگار در این نظرسنجی، بیان کرد: ۱۸ درصد از آموزگاران شرکت‌کننده در این طرح از پایه اول هستند و 16 درصد از پایه دوم هستند و یا پایه‌های بالاتر. از این تعداد ۹۵ درصد بانوان و ۵ درصد آقایان هستند و ۷۷ درصد از شرکت‌کنندگان دارای مدرک کارشناسی هستند.

باقری در ادامه با اشاره به اینکه اصرار داشتیم دوره‌های طرح اتقان به صورت فشرده نباشد بلکه استمرار داشته باشد، اظهار کرد: حال باید تصمیم بگیریم تا آموزگارانی که برای حضور در این طرح اعلام آمادگی نکرده‌اند، چه موارد تشویقی برای آن‌ها لحاظ کنیم تا پایان سال در این طرح حضور پیدا کنند.

وی در ادامه با اشاره به اینکه در گام نخست بخشی از اعتباری که از سوی شورای توسعه فرهنگ قرآنی به این طرح درنظر گرفته شده بود، اختصاص یافته است، اظهار کرد: برای گام دوم اعتبار کم است. معتقدیم باید شورای توسعه فرهنگ قرآنی پای کار بیاید تا فرایند اجرایی برای سایر استان‌ها با همراهی وزیر محترم آموزش و پرورش انجام شود.

سپس سیدمهدی مصطفوی، قائم‌مقام معاونت ارتباطات و امور بین‌الملل دفتر مقام معظم رهبری با اشاره به ضرورت بهره‌برداری از ظرفیت ارزشمند کمیسیون در عرصه بین‌المللی، گفت: در حال حاضر موقعیت مناسبی است تا اقدامات لازم برای برگزاری مسابقات بین‌المللی قرآن دانش‌آموزان جهان اسلام انجام شود. در صورتی که امکان برگزاری حضوری آن فراهم نیست، کمک می‌کنیم تا این مسابقات در بستر فضای مجازی برگزار شود.

وی ادامه داد: نکته دوم این است که اجلاس بین‌المللی برای آشنایی دانش‌آموزان با روش‌های آموزش قرآن برگزار شود که به این طریق می‌توانیم ظرفیت خودمان را برای آموزش قرآن به دنیا عرضه کنیم. چنانکه در سال‌های اخیر شاهد فعالیت‌های خوبی در عرصه هم‌خوانی‌های قرآنی دانش‌آموزان بودیم. اگر بتوانیم به صورت متنوع کلیپ‌هایی از این همخوانی‌ها در فضای مجازی منتشر کنیم، می‌توانیم درخشش دانش‌آموزان ایرانی را در سطح جهان اسلام نشان دهیم.

در ادامه رضا سلامت‌پناه، سرپرست دبیری شورای تخصصی توسعه فرهنگ قرآنی با اشاره به اینکه حضور در مجموعه آموزش و پرورش، حس خوبی را به انسان القا می‌کند و جزو نهادهای پویا است، گفت: همانطور که گفته شد اکنون زمان مناسبی برای احیای مسابقات قرآن دانش‌آموزان جهان اسلام و اجلاسیه نماز و روش‌های آشنایی با روش‌های آموزش قرآن در سطح بین‌المللی است. آموزش قرآن تنها راه برون‌رفت از مشکلات جهان اسلام است.

وی با اشاره به اینکه آموزش و پرورش، پیشران تحول آموزشی و قرآنی دانش‌آموزان است، افزود: سرمایه‌های آموزش و پرورش برای ما مهم است. درباره مدارس تخصصی قرآن باید شفافیت صورت گیرد و این مسئله تبیین شود.

سلامت‌پناه درباره بهره‌برداری از ظرفیت مدارس در شیفت دوم برای مؤسسات قرآنی، اظهار کرد: این موضوع زمانبر است اما امیدوارم مسئولان و نمایندگان بخش حقوقی وزارتخانه نیز برای حل زمان طولانی این فرایند، خودشان را در کاراکترهای غیر آموزش و پرورش ببینند و به عنوان پدری دلسوز به این مسئله نگاه کنند، آن هنگام می‌تواند مسئله حقوقی را تا جایی که به بیراهه نرود، تسهیل کنند.

در بخش دیگر این جلسه اصغر باقرزاده، قائم‌مقام و دبیر کمیسیون توسعه آموزش عمومی قرآن به برگزاری دوره توانمدسازی ۹۰۰ کارشناس قرآن آموزش و پرورش شامل رؤسای ادارات قرآن مناطق و کارشناس‌های قرآن ادارات آموزش و پرورش در آبان‌ماه اشاره کرد و گفت: امیدواریم شما عزیزان با انتقال تجربیات و نظرات خود، ما را برای ارائه محتوای قوی‌تر در این جلسه یاری کنید.

باقرزاده با اشاره به اهتمام وزیر آموزش پرورش بر بررسی صلاحیت قرآنی آموزگاران در خواندن و فهم معمول قرآن در فرایند جذب به نخستین دستور جلسه «بررسی راهکارهای اجرایی اقدام چهار از راهبرد ملی پنج سند توسعه آموزش عمومی قرآن کشور(تسهیل امکان استفاده مؤسسات قرآنی ـ مردمی از فضاها و امکانات در اختیار آموزش و پرورش و سایر دستگاه‌های اجرایی)، اشاره کرد و گفت: کارگروهی با حضور شش نماینده تشکیل شود که مصوبه این کارگروه، مصوبه همان کمیسیون است تا آیین‌نامه‌ای براساس الزام قانونی و حقوقی برای بهره‌مندی از فضای مدارس تهیه و تنظیم شده و همان آیین‌نامه نیز برای استان‌ها دستورالعمل شود.

وی با اشاره به دستور جلسه دوم این نشست به ارائه گزارش و بررسی طرح ارتقای توانمندی‌های قرآنی آموزگاران ابتدایی (طرح ملی اتقان پایه) اشاره کرد و افزود: رویکرد آموزش و پرورش در بخش معاونت پرورشی و فرهنگی در حوزه قرآن، تقویت برنامه‌های رویدادی چون مسابقات، کلاس‌های قرآن و ... است. اما به منظور بهره‌مندی بیشتر و بهتر از بسترهای آموزش قرآن در آموزش و پرورش با معاون‌های مربوطه برای کمک‌رسانی به بسترهای موجود آموزش قرآن در سطح وزارت، جلساتی گذاشته شد.

باقرزاده اضافه کرد: در مقطع ابتدایی 370 هزار آموزگار داریم که آموزگار پایه درس قرآن را ارائه می‌دهد در مقطع متوسطه اول و دوم نیز گروهی از معلمان تخصصی قرآن، عربی و دینی هستند که آموزش می‌دهند و گروه دیگر نیز معلمانی هستند که به صرف علاقه به این زمینه ورود پیدا کرده‌اند. برای هر سه گروه پیشنهاداتی دادیم که یکی از آن اجرای طرح اتقان ویژه آموزگاران و مدیران و معاونان پایه ابتدایی است.

دبیر کمیسیون توسعه آموزش عمومی قرآن تصریح کرد: در کنار کار تخصصی قرآن، به دنبال تقویت بسترها در کنار تأمین محتواهای مناسب هستیم. بنابراین این سه بخش بسترسازی و استفاده از بستر رسمی قرآن اگر با همراهی شما تقویت شود، جهش خوبی را در ارتقای قرآنی دانش‌آموزان شاهد خواهیم بود که آن هنگام، بستری برای کارهای تخصصی حفظ و قرائت و مسابقات می‌شود.

از دیگر موارد مطرح شده در این جلسه:

• بهره‌مندی از ظرفیت مساجد برای مؤسسات قرآنی
• ارتقای انگیزه جوانان برای تأسیس مؤسسات قرآنی با حل مشکل مکان مؤسسات با بهره‌برداری از ظرفیت شیفت دوم مدارس.
• تفاهم‌نامه سه جانبه اتحادیه کشوری مؤسسات و تشکل‌های قرآن و عترت با معاونت فرهنگی سازمان اوقاف و امور خیریه و مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف به منظور بهره‌مندی از ظرفیت بقاع متبرکه در سال 1399
• توجه به ملاحظات برای بهره‌مندی از ظرفیت شیفت دوم مدارس
• خطای راهبردی استفاده نکردن از فضای خالی مساجد
• در نظر گرفتن آشنایی با تفسیر و مفاهیم آیات در طرح مؤثر اتقان و اعلام آمادگی حوزه علمیه خواهران در این امر  
• گلایه از عدم آشنایی معلمان با روش‌های تدریس با وجود تسلط بر امر روخوانی و روان‌خوانی قرآنی
• آسیب‌شناسی دانش‌آموزانی که از ظرفیت آموزگاران آموزش‌دیده طرح اتقان استفاده کرده‌اند.

مصوبات این جلسه:

1.  جلسه یا جلساتی به منظور تبیین طرح ارائه شده «مدارس حفظ‌محور» تا دو هفته آینده تشکیل و خروجی آن به دبیرخانه کمیسیون اعلام شود.
2. تشکیل کارگروهی با حضور نماینده کارگروه توسعه، واحد حقوقی وزارتخانه، نماینده اتحادیه کشوری مؤسسات و تشکل‌های قرآن و عترت و نماینده کمیسیون و سازمان اوقاف و امور خیریه و امور مساجد به منظور تسهیل امکان استفاده مؤسسات قرآنی ـ مردمی از فضاها و امکانات در اختیار آموزش و پرورش و سایر دستگاه‌ها. مصوبه این کارگروه، همان مصوبه کمیسیون است. این کارگروه متشکل از این اعضا تا نیمه آبان‌ماه تشکیل جلسه دهند، آیین‌نامه تنظیم شود و خروجی این کمیته مصوبه، کمیسیون می‌شود.