آستان قدس رضوی از مهدکودک تا دانشگاه ظرفیت آموزشی دارد

سیدعلی سرابی، پیشکسوت قرآنی و جانشین سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی در امور قرآن در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی اظهار کرد: حضورم در آستان قدس رضوی برای فعالیت‌های قرآنی با هدف ایجاد هم‌افزایی میان بخش‌های مختلف آستان قدس در راستای توسعه و گسترش فعالیت‌های قرآنی است.

وی بیان کرد: در آستان قدس رضوی به‌صورت مشخص دو مرکز قرآنی وجود دارد، یکی دارالقرآن حرم مطهر رضوی و دیگری مرکز قرآنی است که ذیل سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس است و هماهنگی و هم‌افزایی بین این دو بخش در گام اول بر عهده این جانب قرار داده شده است.

رونمایی از مصحف منسوب به خط امام رضا(ع)

عضو شورای توسعه فرهنگ قرآنی به دیگر ظرفیت‌های قرآنی آستان قدس اشاره و تصریح کرد: بخش مصاحف و قرآن‎‌های کهن که در مخطوطات کتابخانه مرکزی آستان قدس و موزه قرآن حرم مطهر واقع است، از جمله این ظرفیت‌های منحصر به‌فرد در سطح جهان به‌شمار می‌رود. برخی محققان بزرگ جهان اسلام همچون دکتر آلتی قولاچ با دیدن مصاحف بخش مخطوطات در این مرکز اذعان داشته‌اند که نسخ موجود در این کتابخانه منحصر بفرد هستند. قرار بود به همراهی وی یکی از مصاحف را با هدف بومی‌سازی فناوری تحقیق در مصاحف کهن تحقیق کنیم و ایشان مصحف شماره یک منسوب به امام علی(ع) را انتخاب کرد، زیرا کامل بود و توسط مرکز طبع و نشر قرآن جمهوری اسلامی ایران تحقیق شد، مصحف دیگری نیز که منسوب به خط امام رضا(ع) است توسط دکتر کریمی‌نیا تحقیق شد که به زودی از آن رونمایی می‌شود. 

عضو شورای عالی انجمن خادمان قرآن گفت: چاپخانه قرآن آستان قدس رضوی که در زمان حیات مرحوم آیت‌الله طبسی تأسیس شد، از جمله دیگر ظرفیت‌های بی‌بدیل در کشور است که بیشترین حجم منشورات آن قرآن، مفاتیح و کتاب‌هایی از این دست  است و با توجه به محبوبیت آستان قدس در کشورهای اسلامی، اگر این ظرفیت به‌خوبی معرفی شود و پشتوانه علمی مصاحف متناسب با نیازهای نقاط مختلف جهان اسلام به خوبی طراحی شود، می‌تواند به عنوان یک سرویس‌دهنده به جهان اسلام مطرح شود، البته در حال حاضر سفارش‌هایی از اعتاب مقدسه کشور عراق دارد، اما این سفارش‌ها در حد ظرفیت چاپخانه نیست و باید از همه ظرفیت این مجموعه استفاده شود.

وی بیان کرد: آستان قدس رضوی از مهدکودک تا دانشگاه ظرفیت آموزشی دارد و مهدالرضاها، بنیاد فرهنگی رضوی که مدارس امام رضا (ع) را اداره می‌کنند، همچنین دانشگاه امام رضا(ع) و دانشگاه علوم اسلامی رضوی از این جمله‌اند و اگرچه مهدکودک و مدرسه قرآنی در سطح کشور کم نداریم، اما اینکه چرا مهدالرضاها این میزان مورد توجه قرار گرفته‌اند، به برکت نام علی ابن موسی الرضا(ع) است و در واقع از این نام (برند) برای توسعه آموزش‌های قرآنی استفاده شده است.

طرح آموزش قاری مبلغان در دستور کار است

سرابی ادامه داد: چند سال قبل طرحی را در شورای آستان قدس مطرح کردیم که در آن تأسیس مرکز تربیت قاری مبلغان جهان اسلام مد نظر است، زیرا یکی از کارهایی که نظام تبلیغی جهموری اسلامی انجام می‌دهد، اعزام مبلغان و قاریان به کشورهای مختلف است. در یکی دو دهه اول سازمان تبلیغات اسلامی و پس از آن سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی این کار را برعهده داشتند، اما به تدریج با برنامه‌ریزی‌ها امروز درصد زیادی از این کار به‌صورت خودگران انجام می‌شود و قاریان ما در سطح جهان اسلام معرفی شده‌اند و کشورهای مختلف از آن‌ها دعوت می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه قاریانی که به این کشورها دعوت می‌‎شوند، صرفاً قرائت قرآن انجام می‌دهند، گفت: به دلیل عدم کسب مهارت تخصصی زبان و نداشتن اطلاعات کافی معارفی و اعتقادی برای تبیین نگاه سیاسی جمهوری اسلامی ضرورت اجرای  این طرح مشخص می‌شود. در این طرح قاری مبلغ علاوه بر آموزش‌های قرآنی، تحت آموزش معارف قرآنی و دینی شیعی قرار می‌گیرند و تسلط بر حداقل یک زبان دیگر و همچنین یادگیری مباحث تربیتی در دستور کار این آموزش همه جانبه برای قاری مبلغان قرار دارد.

عضو شورای توسعه فرهنگ قرآنی با اشاره به زیرساخت‌های تحقق این طرح ادامه داد: آستان قدس رضوی با توجه به ظرفیت‌هایی که دارد، به راحتی می‌تواند این کار را انجام دهد. از سالیان گذشته در شورای قرآن آستان قدس رضوی کارهای بسیاری برنامه‌ریزی و آغاز شده است، به عنوان مثال مراسم جزءخوانی قرآن از همان سال‌ها در حرم مطهر رضوی آغاز شده و هم‌اکنون هر روز مراسم جزءخوانی برگزار  و در ماه مبارک رمضان در چند جای مختلف این مراسم اجرا می‌شود و بسیار از سوی مردم مورد استقبال قرار گرفته است.

وی به محافل و کرسی‌های تلاوت که توسط دارالقرآن حرم مطهر رضوی سازمان‌دهی می‌شود، اشاره و بیان کرد: این محافل بسیار کلیدی و اثرگذار است، زیرا جمعیت اصلی و مخاطب آستان قدس رضوی، زواری هستند که به حرم می‌آیند و عطر معنویت و نورانیت قرآن با همین برنامه‌های تلاوت‌ها و جزءخوانی‌های قرآن، به ویژه در ماه رمضان پر رنگ است، همچنین کارگاه‌های کوتاه و فشرده چند روزه برای زائران در دارالقرآن برگزار می‌شود.

سرابی به افتتاح مجموعه دارالتفسیر در سال گذشته اشاره و بیان کرد: در محل مقبره شیخ طبرسی به‌صورت مرتب برنامه‌های تفسیر ترتیبی، موضوعی و روز برگزار می‌شود، علاوه بر آن در نقاط مختلف حرم مطهر رضوی برنامه‌های مختلف انس با قرآن جاری است و تولیت آستان قدس رضوی در مورد این برنامه ها بسیار حساسیت دارند و حتی صدای تلاوت قاریان را رصد می‌کنند.

فعالیت 500 شعبه مهدالرضا(ع)

وی با اشاره به تشکیل شورایی که این ظرفیت‌ها در آن هم‌افزا و هماهنگ ‌شود، بیان کرد: مرکز قرآن آستان قدس رضوی، شخصیت حقوقی مستقل دارد و فعالیت گسترده‌ای در سطح کشور دارد، چنانکه بیش از 500 شعبه مهدالرضا(ع) ذیل این مرکز در حال فعالیت است. آموزش‌های عمومی و تخصصی قرآن در مرکز امور قرآنی و در دارالقرآن حرم مطهر رضوی انجام می‌شود و در سال جاری نیز طرح «شباب‌القرآن»  در بیش از صد پایگاه قرآنی در حرم مطهر و شهر مشهد اجرا شد که شامل آموزش روخوانی و روان‌خوانی قرآن، تجوید و قرائت، تفسیر و تدبر در قرآن بوده است و قریب 10 هزار قرآن‌آموز در این کلاس‌ها شرکت کرده‌اند.

سرابی با معرفی سامانه آموزشی «من قرآن را دوست دارم» در مرکز قرآن آستان قدس گفت: این سامانه بر خط است که از اقصی نقاط کشور در آن ثبت‌نام می‌کنند و آموزش روخوانی، روان‌خوانی قرآن، قرائت نماز و اخیراً برنامه حفظ قرآن را به‌صورت بر خط دریافت می‌کنند و به صورت کتبی در آزمون کتبی و همچنین آزمون تلفنی سنجش می‌شوند و تاکنون بیش از صد هزار نفر در این طرح شرکت کرده‌اند.

وی به پشتیبانی از برنامه‌های حفظ قرآن به‌عنوان دیگر فعالیت این مرکز اشاره و بیان کرد: اکنون در مشهد سه مؤسسه قرآنی با پشتیبانی آستان قدس رضوی دوره‌های حفظ قرآن را به‌صورت فشرده برگزار می‌کنند و از سراسر کشور حدود 2000 نوجوان در این دوره‌ها شرکت می‌کنند.

جانشین سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی در امور قرآن گفت: ثقل اصلی پژوهش‌های قرآنی آستان قدس در بنیاد پژوهش‌های اسلامی و گروه قرآن و از جمله کارهای فاخر این مرکز «المعجم لغات القرآن» است که قریب سی جلد آن چاپ شده است. همچنین مجموعه «نصوص فی علوم القرآن» با تولیت آیت‌الله محمد واعظ‌زاده‌خراسانی واعظ صورت گرفته است و کارهایی در ترجمه قرآن و متون دینی انجام شده است که در نوع خودبی بدیل هستند.

وی اظهار کرد: اخیراً در حال تأسیس شورای اندیشه‌ورزی قرآن هستیم تا به مباحث فرهنگی، اجتماعی منبعث از قرآن بپردازد. مباحث بین‌رشته‌ای همچون اینکه جامعه باید قرآنی باشد، یا این سخن مقام معظم رهبری که «ما باید 10 میلیون حافظ قرآن داشته باشیم» و  اگر 10 میلیون حافظ قرآن داشته باشیم، به این معناست که جامعه ما قرآنی است، همچنین سخن ایشان مبنی بر اینکه «در کشوری که بر مبنای قرآن تشکیل شده، نباید کسی باشد که نتواند قرآن را از رو بخواند.

عضو شورای عالی انجمن خادمان قرآن گفت: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس اخیراً به‌عنوان یک مؤسسه پژوهشی در وزرات علوم، تحقیقات و فناوری مجوز گرفت و هیئت امنای آن معرفی شدند.