این مرد تنها + فیلم
کد خبر: 4185221
تاریخ انتشار : ۱۱ آذر ۱۴۰۲ - ۰۸:۱۷
به مناسبت سالروز شهادت میرزا کوچک‌خان جنگلی

این مرد تنها + فیلم

قیام میرزا کوچک خان جنگلی در تاریخ مبارزات آزادی‌خواهانه مردم ایران از جمله نهضت‌هایی است که با نیرنگ و خیانت کمونیست‌ها و استبداد داخلی در دوره قاجار به پایان رسید.

میرزا کوچک خان جنگلی

میرزا یونس مشهور به میرزا كوچک‌ خان در 1259 هجری خورشیدی در محله استاد سرای رشت دیده به جهان گشود و از همان اوان كودكی به خواسته پدر برای تحصیل علوم دینی راهی مدرسه مذهبی شد و پس از پایان تحصیلات به گروه آزادیخواهان پیوست، میرزا یونس در دوره‌ای زندگی می‌كرد كه آزادیخواهان به دلیل ظلم و ستم محمدعلی شاه قاجار و منفعت طلبی‌های وی به مخالفت با او پرداختند. البته در این زمان به دلیل وقوع جنگ جهانی اول، ارتش انگلیس از یک طرف و نیروهای عثمانی از طرف دیگر وارد ایران شدند و با زیر پا گذاشتن همه قوانین بین‌المللی در خاک كشور پیشروی كردند. دولت وقت به خاطر ضعف و نداشتن نیروهای كارآمد، قادر به جلوگیری از این امر نبود. به گونه‌ای كه ارتش روسیه در گیلان و آذربایجان دست به چپاول زد و قدرت نظامی كشور زیر نظر افسران روس قرار گرفت، در چنین شرایطی میرزا یونس مقدمه تشكیل نهضت جنگل را فراهم كرد تا بتواند كشتی توفان زده كشور را به ساحل نجات برساند.

میرزا كوچک خان با ایده مبارزه نوعی وظیفه است، كار خود را آغاز كرد. او به همراه آزادیخواهان، مجمع روحانیون را تشكیل داد و فنون جنگی و نظامی را به یاران خود آموخت. وی پس از به توپ بسته شدن مجلس شورای ملی از طرف محمدعلی شاه قاجار با توطئه روس‌ها و كشتار گسترده آزادیخواهان، در صدر گروهی برای فتح تهران و براندازی حكومت محمدعلی شاه قاجار راهی تهران شد اما با مشاهده انحراف برخی از مشروطه خواهان به رشت بازگشت و در آنجا مبارزه خود را علیه نفوذ قدرت‌های خارجی آغاز كرد. وی در نخستین گام سازمان اداری و نظامی گسترده «كمیته اتحاد اسلام» را در 1294 هجری خورشیدی تشكیل داد و توانست بخش وسیعی از گیلان و قسمتی از مازندران، طارم، آستارا، طالش، كجور و تنكابن را زیر نفوذ خویش درآورد.

پس از آنكه زمینه مبارزه آشكار میرزا یونس و همفكرانش با عوامل استعمار و استبداد فراهم شد، آنان با صدور بیانیه‌ای فعالیت این كمیته را در كسما منطقه‌ای در بخش مركزی شهرستان صومعه سرا آغاز كردند و این گونه تعداد زیادی به این گروه پیوستند، با گسترده شدن اعضای گروه اتحاد اسلام، نام آن به «نهضت جنگل» تغییر كرد. دولتمردان روسی با مشاهده پیشرفت این گروه در رشت، همه تلاش خود را برای نابودی جنبش جنگل به كار بستند اما آنان در مبارزه با غیورمردان نهضت جنگل با شكست رو به رو و ناچار شدند پیام صلحی مبنی بر تسلیم نیروهای مسلح خویش به دولت وقت بفرستند تا بتوانند از نفوذ این جنبش بكاهند اما میرزا كوچک خان جنگلی از پذیرش این پیام سرباز زد.

بنابراین دولت وقت با دخالت نیروهای انگلیسی مامور سركوب نهضت جنگل شد و پس از درگیری‌های بسیار میان نیروهای انگلیس و قزاق با نهضت جنگل، رشت به تصرف كامل نیروهای انگلیسی درآمد و این گونه قرارداد صلحی با این جنبش امضا شد. اما این قرارداد به درگیری‌ها پایان نداد، چنان كه نهضت جنگل بردامنه مبارزه خود افزود، در این میان روسیه ارتش سرخ را برای سركوب این نهضت وارد بندر انزلی كرد. میرزا كوچک خان كه همواره منفعت كشور را در خطر می‌دید با مشاهده حضور ارتش سرخ در ایران به توافقی سطحی تن داد اما این ارتش با تبلیغ علیه میرزا كوچک خان این توافق را زیر پا گذاشت، بنابراین میرزا یونس رشت را به همراه یارانش ترک كرد.

احمدشاه قاجار نیز با مشاهده حضور ارتش سرخ روسیه در انزلی، به رضاخان سردار سپه فرمان داد تا برای سركوبی این ارتش راهی رشت شوند اما پس از چند برخورد سنگین در نتیجه با گفت‌و گوهایی توانستند این ارتش را برای ترک خاک رشت متقاعد سازند. در این زمان با توجه به بازداشت و كشته شدن بسیاری از یاران میرزا كوچک خان و بالا گرفتن اختلاف‌ها میان اعضای گروه جنگل، این نهضت بسیار ضعیف شد. چنانكه یاران میرزا یونس چون خالو قربان به وی خیانت كردند و برای رسیدن به هدف‌های خود، به طراحی كودتای بازداشت و قتل میرزا كوچک خان پرداختند اما این بزرگمرد با ذكاوت از نقشه آنها آگاه شد و به جنگل رفت. در این هنگامه خالو قربان و همراهان وی نیز دستگیر شدند. بعد از ایجاد شکاف در نهضت جنگل سرانجام در ۱۳۰۰ خورشیدی میرزاکوچک‌خان قبل از آنکه ارتش رضاخان به پیشروی ادامه دهد با تعداد اندکی از یاران خود برای جمع آوری قوا به طرف خلخال حرکت کرد که در کوه‌های تالش در برف و بوران گرفتار و در ۱۱ آذر ۱۳۰۰خورشیدی به شهادت رسید و این گونه نهضت جنگل پس از هفت‌سال مبارزه و پشت سرگذاشتن فراز و نشیب‌های بسیار با شهادت میرزا کوچک‌خان به پایان رسید.

امرعلی گل محمدی

انتهای پیام
captcha