عباس ایزدپناه:
ترجمه‌ها و تفاسیر قرآن نیاز به روزآمدی دارند
عضو هیئت علمی دانشگاه قم گفت: ترجمه‌های قرآن نیازمند به‌روزرسانی هستند ولو اینکه ترجمه‌های به روزی همانند ترجمه‌های گرمارودی، حداد عادل و فولادوند وجود داشته باشد، همانگونه که تفاسیر قرآن، برای هر قشری نیازمند به روزرسانی است.
حجت‌الاسلام والمسلمین عباس ایزدپناه؛ عضو هیئت علمی دانشگاه قم، در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا، به بیان نکاتی درباره اهمیت توجه به قرآن کریم در ماه مبارک رمضان، ترجمه‌های قرآن و نکات لازم برای افزایش توجه جوانان و نوجوانان به قرآن کریم پرداخت که متن این مصاحبه را در ادامه می‌خوانید:
ایکنا ـ در ماه رمضان توصیه شده به خواندن قرآن و توجه به ترجمه آیات. آیا ترجمه‌های فعلی برای ارتباط گرفتن با مخاطب، مناسب و معتبر هستند؟
جواب روشن بنده این است که خوشبختانه ترجمه‌های متنوع و معتبری از قرآن کریم صورت گرفته است که از جمله آنها ترجمه استاد محی‌الدین الهی قمشه‌ای، ترجمه فولادوند، حداد عادل، موسوی گرمارودی، بهاءالدین خرمشاهی و آیت‌الله مکارم شیرازی هستند. خوشبختانه این ترجمه‌ها کارهای خوب و مهمی است. البته به لحاظ تاریخی ترجمه‌های الهی قمشه‌ای و ترجمه‌های معاصر وی یعنی ترجمه‌های مربوط به پنجاه شصت سال پیش، در زمان خودشان مناسب بودند و در زمان ما هم برای محققان، ارزش و اعتبار خاص خودشان را دارند اما بقیه ترجمه‌های جدیدی که بیان کردم، بسیار بهتر هستند.
البته منظورم این نیست که این ترجمه‌ها معصوم هستند اما قطعاً ترجمه‌های جدیدتر، معتبر و به روز و استادانه هستند. تفاسیر خوبی هم از قرآن در سطوح مختلف و متفاوت صورت گرفته که از جمله آنها تفسیر حجت‌الاسلام قرائتی، تفسیر آیت‌الله مکارم شیرازی، تفسیر علامه طباطبایی و... هستند که زمینه‌های بسیار خوبی را برای ارتباط با قرآن کریم فراهم کرده‌اند. بنده معتقدم باید پیام‌های قرآن کریم برای دانشگاهیان و عموم جامعه و خردسالان و جوانان و نوجوانان، در دو سطح مهم ارائه شود.
لازم است برای دانشمندان، اساتید و دانشجویان، پیام‌های قرآنی به صورت فلسفی و عرفانی و علمی ارائه و برای عموم مردم و نوجوانان و جوانان باید به صورت هنری و تفکری عرضه شوند. منظور این است که ما نیازمند این هستیم که سطح مخاطبان را در عرضه مطالب قرآنی مراعات کنیم تا به شکل بهتری مورد استقبال جامعه قرار گیرد.
ایکنا ـ ما معتقدیم قرآن کریم برای تمامی اقشار جامعه ایرانی، جهانی و منطقه‌ای پیام‌های هدایتی دارد درباره این نگرش چه توضیحی می‌توان داد؟
به طور قاطع این است که قرآن کریم بر خلاف کتب فلسفی و کتب علوم تجربی و انسانی که برای افراد خاص حوزوی و انسانی نوشته شده، کتابی برای تمامی اقشار جامعه است و برای همه سطوح، پیام دارد. در قرآن آمده که این کتاب، هم برای متقین و هم برای عموم مردم، یعنی چه آنها که مومن هستند و چه آنها که مومن نیستند، کتاب هدایت است لذا برای کودک و نوجوان هم کتاب هدایت است بنابراین می‌توان گفت قرآن، مضامین متعددی دارد و این فراگیری آن، واقعاً از جنبه‌های اعجاز قرآن است و همین فراگیر بودن به خوبی نشان می‌دهد که یک کتاب هدایت برای همگان است.
ایکنا ـ آیا ترجمه‌ها و تفاسیر موجود از قرآن کریم به روز هستند یا اینکه برای مخاطبان قرآن، مخصوصا در ماه مبارک رمضان، نیازمند به‌روزرسانی است؟
در اینجا هم جوابم مثبت است چراکه معتقدم نیاز به روزآمد شدن دارند. البته قرآن خوانی دارای اجر و ثواب است مخصوصا در ماه رمضان که بهار قرآن است، خواندن و شنیدن و حتی توزیع قرآن در مساجد، دارای نتیجه و معنویت است چراکه مقدمه و تمهیدی برای ورود به مضامین و اندیشه قرآنی هستند لذا ارزش و اهمیت دارند وگرنه به صرف ارائه، حفظ و شنیدن قرآن نمی‌توان به کنه آن پی برد.
بنابراین معتقدم که ترجمه‌های قرآن نیازمند به روزرسانی هستند ولو اینکه ترجمه‌های به روزی همانند ترجمه‌های گرمارودی، حداد عادل و فولادوند باشند همانگونه که تفاسیر قرآن، برای هر قشری نیازمند به روزرسانی هستند اما مسئله مهم، روش به روز کردن این مضامین و محتواهاست. به نظرم راهکار رسیدن به این هدف و یک به روزرسانی مناسب، ایجاد تعامل، داد و ستد و گفت‌وگو میان مضامین و ظواهر قرآنی با علوم و رشته‌های مختلف و همچنین ایجاد ارتباط میان مضامین و اندیشه قرآنی و ظواهر آن با هنر، ادبیات، قصه، داستان، رمان، نمایشنامه و سایر هنرها است. در این صورت است که قرآن به‌روز می‌شود.
همچنین لازم است بین قرآن، عرفان و فلسفه، گفت‌وگو ایجاد کنیم همانگونه که ابن عربی چنین کاری را کرد و منجر به ایجاد «فصوص الحکم» و «فتوحات مکیه» شد چراکه وی قرآن را در سطح تخصصی و فوق تخصصی مورد بررسی قرار داد. در تفسیر خواجه عبدالله انصاری هم بین قرآن و معارف عرفانی، گفت‌وگو و داد و ستد برقرار شده است چنانچه ملاصدرا هم بین قرآن و فلسفه و عرفان گفت‌وگو ایجاد کرد تا اینکه نتیجه آن تفسیر قرآن کریم توسط ملاصدرا شد. ما قرن‌ها بعد از ملاصدرا و محی الدین ابن عربی زندگی می‌کنیم لذا قرآن در این عصر نیازمند به روزرسانی از جهت فلسفی، علوم تجربی، انسانی، هنری و ... است.
البته اگر قرار است قرآن با عموم مردم ارتباط برقرار کند باید به شکلی به روزرسانی شود که به زندگی همه آنها از جمله در مسائلی همانند ازدواج و طلاق، کسب و کار، اقتصاد، سیاست، مدیریت جامعه، قوای سه‌گانه و مدیریت‌های عمومی و سازمانی ورود پیدا کند. معتقدم ختم قرآن در ماه مبارک رمضان بسیار خوب است اما این همه ماجرا نیست بلکه شاید کمتر از یک دهم وظایف ماست بلکه باید قرآن را به روزرسانی کنیم و در اینجا حوزویان و دانشگاهیان نقشی مهم در بردن قرآن به حوزه‌های تخصصی خودشان دارند.
ایکنا ـ به نظر شما ترجمه قرآن برای نوجوانان چه خصوصیاتی باید داشته باشد؟
بنده سه خصوصیت برای این ترجمه‌ها و تفاسیر قائل هستم که اولین مورد، ساده و روان بودن تفسیر است و در این صورت این ترجمه‌ها مخصوصا برای قشر جوان و نوجوان، باید حتی از ترجمه‌های حداد عادل، فولادوند و مکارم شیرازی، روان‌تر باشند. خصوصیت دیگر اینکه عرضه ترجمه‌های قرآن باید هنرمندانه، احساسی و عاطفی باشد چراکه هنرمندانه بودن عرضه قرآن، رکن مهمی است. بنده معتقدم برای اینکه جوانان و نوجوانان توجه زیادی به قرآن داشته باشند باید بر ترجمه‌های قرآن توجه جدی داشته باشیم.
قرآن کریم بیست و هفت قصه دارد که ابن عربی به آنها در «فصوص الحکم» در سطح عالی و فوق تخصصی توجه کرده است اما ما باید اینها را به صورت هنرمندانه و جذاب به مردم عرض کنیم همانگونه که در سریال یوسف پیامبر(ص) یا سریال اصحاب کهف عرضه شد. این تکیه بر جنبه‌های قرآنی و داستانی قرآن برای ارتباط با کودکان، جوانان و نوجوانان اهمیت بسیار زیادی دارد. خصوصیت سومی که باید اشاره کنم پیوند زدن مضامین قرآنی با رشته‌های تحصیلی، تجارب کودکان، نوجوانان و جوانان است.
یک استاد و مربی قرآن باید بین قرآن و تجارب روزمره کودکان ارتباط برقرار کند. اما اگر قرآن با زندگی روزمره جوانان و نوجوانان تعامل برقرار نکند چندان قرین توفیق و موفقیت نخواهد بود. این امر تخصص‌های زیادی می‌طلبد و این رسالت بزرگی برای اهل ایمان است.
انتهای پیام مطالب مرتبط
