آخرین نُت موسیقی بر فراز واپسین تجسم هنری

به گزارش ایکنا؛ پایان بردن هر سال در کنار تمامی فراز و فرودهایش در ساحت‌های مختلف با فقدان و دریغ افرادی صاحب‌نام و بلندمرتبه از جامعه فرهنگ و هنر نیز همراه است و امسال نیز از این قاعده مستثنی نبوده و نیست.

در واپسین روزهای سال ۱۴۰۲ خورشیدی در گزارش پیش رو، نگاهی خواهیم داشت به هنرمندان بزرگ و نامی دو خانواده موسیقی و هنرهای تجسمی کشور که هر یک چه به‌نام؛ چه با آثارشان ردی درخشان بر آسمان آبی موسیقی و بوم رنگارنگ هنرهای تجسمی از خود به جای گذاشتند و آثار ارزشمندشان خود گنجینه‌ای گران‌سنگ و ماندگار به‌عنوان میراثی ارزشمند برای امروز و آیندگان کشورمان آن به‌شمار می‌رود.

رد تلخ مرگ بهاری از ناصح‌پور تا حسین زمان

خبر درگذشت نخستین چهره از هنرمندان موسیقی کشور در سال ۱۴۰۲ در 19 فروردین با خبر فقدان حسن تقی‌پور، شاعر و آهنگساز گیلانی کشور به علت کهولت سن، رسانه‌ای شد.

تقی‌پور که در ۸۲ سالگی درگذشت اهل لاهیجان بود و سال ١٣٣٥ موسیقی را با ساز فلوت آغاز کرد و از سال ١٣٣٨ ساز تار را به دست گرفت و در همان سال بهترین نوازنده تار بین دانش آموزان استان گیلان شناخته شد. او قبل از پایان دوره متوسطه دو شعر و آهنگ ساخت.

این هنرمند طی زندگی خود ٣٣ آهنگ ساخت که جز در سه مورد کلیه اشعار را خودش سرود که می‌توان به «بیشیم تماشا بوکون»، «بیگذرانین اوی بیگذرانین»، «چین کونه ستاره»، «شیرین‌تر از جانی»، «ماه خانم»، «گول انار»، «بیقرارم ای خدا»، «یکته بزا مو گب نزام» اشاره کرد.

حسین زمان در ۲۱ اردیبهشت سال ۱۴۰۲ در ۶۴ سالگی درگذشت. وی از جمله خوانندگان پاپ ایرانی بود که از دهه ۷۰ فعالیت هنری خود را آغاز کرد.

«شب دلتنگی» (سال ۱۳۷۶) عنوان نخستین آلبوم زمان بود که در آن قطعاتی چون «روشن‌تر از ستاره»، «بوی تنهایی» و «پرنده و بغض گل» در این آلبوم منتشر شد که در آن سال‌ها میان مخاطبان طرفداران بسیاری پیدا کرد.

همچنین آلبوم «فصل آشنایی» (مشترک با قاسم افشار، خشایار اعتمادی و علیرضا عصار)، آلبوم «گلایه»، «قصه شب» (۱۳۷۸)، «شاپرک» (۱۳۷۹) و «مشق عشق» (۱۳۸۰) عناوین دیگر آلبوم های این خواننده موسیقی پاپ بود.

سوسن شاکرین، آهنگساز، نوازنده و مدرس موسیقی نیز ۱۹ اردیبهشت‌ماه در ۶۹ سالگی، پس از گذراندن دوره‌ای بیماری درگذشت.

شاکرین از نوجوانی و با علاقه بسیار در دوره‌های شبانه کنسرواتوار موسیقی و سایر دروس تخصصی را آغاز کرد و بعدها به طور آزاد، آموختن را ادامه داد و در سازمان کُر اپرا، کُر ارکستر سمفونیک و کُر تالار رودکی هم حضوری فعال داشت.

از جمله کارهای او، ساختن موسیقی متن برای نمایش رادیویی «آهسته با گل سرخ» به قلم زنده‌نام اکبر رادی و موسیقی برای نمایش عروسکی «ماه پیشونی» برای اجرا در جشنواره تئاتر عروسکی است.

نصرالله ناصح‌پور، از دیگر هنرمندان سرشناس موسیقی است که سال ۱۴۰۲ در ۲۸ خرداد به دلیل عارضه مغزی در ۸۳ سالگی درگذشت. ناصح‌پور در سال ۱۳۱۹ در اردبیل، به دنیا آمد و از همان دوران کودکی، در خانواده‌ای موسیقی‌شناس پرورش یافت.

وی با عزیمت به تهران، بیشتر اوقات خود را صرف آموختن و فراگیری موسیقی سنتی ایران کرد و پس از آشنایی با محمود کریمی، به هنرستان آزاد موسیقی ملی راه یافت و مشغول تحصیل شد. پس از تشکیل کلاس‌های مرکز حفظ و اشاعه موسیقی، از راهنمایی‌ها و آموزش و توصیه‌های ارزنده استاد نورعلی برومند بهره‌مند شد و فراگیری ردیف عالی موسیقی سنتی و آموزش تصنیف را نزد استاد عبدالله دوامی گذراند.

علیرضا اصغری، نوازنده تار و آهنگساز موسیقی ایرانی خرداد سال ۱۴۰۲ بعد از مدت‌ها مبارزه با بیماری در ۴۶ سالگی دار فانی را وداع گفت. سرپرستی و آهنگسازی و تشکیل گروه «پرنیان»، همکاری با مجید درخشانی و گروه موسیقی «خورشید»، حضور در اجرای کنسرت «سواران دشت امید» به هنرمندی حسین علیزاده، اجرا در کاخ ورسای و ساختمان یونسکو در شهر پاریس فرانسه، تشکیل و سرپرستی و آهنگسازی گروه «رخشان»، برگزاری کنسرت «باغ بی برگی»، تشکیل گروه‌های موسیقی هنرجویان و اجراهای متعدد در فرهنگسرای نیاوران به صورت دوره‌ای و حضور در چندین پروژه موسیقایی از جمله فعالیت‌های زنده‌نام علیرضا اصغری در عرصه موسیقی بود.

سردی گرمای تابستان با فقدان اسماعیلی تا رضایی

محمد اسماعیلی، یار آشنای استادان بلندنامی چون فرامرز پایور، جلیل شهناز و علی‌اصغر بهاری؛ هنرمندی که در هنرستان موسیقی ملی جانشین استاد خود حسین تهرانی شد و از اساتید حوزه تنبک‌نوازی بود، در ۲۲ مرداد بر اثر کهولت سن دار فانی را وداع گفت.

وی در سال ۱۳۳۷ در گروه‌های موسیقی وزارت فرهنگ و هنر مشغول به کار شد. از سال ۱۳۴۳ در هنرستان موسیقی ملی مشغول تدریس شد. در دهه ۱۳۶۰ به سرپرستی فرامرز پایور (سنتور) و همراهی جلیل شهناز (تار)، علی اصغر بهاری (کمانچه) و محمد موسوی (نی)، گروه اساتید را تشکیل دادند و کنسرت‌هایی با زنده‌نام محمدرضا شجریان و شهرام ناظری اجرا کردند.

شکرعلی رضایی، خواننده، شاعر و نوازنده پیشکسوت لرستانی نیز به علت کهولت سن و کسالت در ۷۹ سالگی در ۲۸ مرداد ۱۴۰۲ درگذشت. استاد فرج علیپور، خواننده شهیر موسیقی مقامی لرستان خب فقدان رضایی را رسانه‌ای کرد.

تلخی خزان پاییز از اکبر گلپایگانی تا محسن افتاده

احمدعلی شرفی، هم یکی دیگر از پیشکسوت‌های موسیقی جنوب ایران و نوازنده نی انبان و نی جفتی بود که مهرماه در ۸۰ سالگی درگذشت. وی که متولد بوشهر بود از جمله چهره‌های سرشناس و پرآوازه موسیقی جنوب ایران بود که در بسیاری از فستیوال‌های ملی و بین‌المللی حضور داشت و بارها مورد تقدیر قرار گرفت.

لی‌لی افشار، نوازنده سرشناس و نخستین زن دنیا که دکترای گیتار گرفت، دوم آبان‌ماه پس از تحمل یک دوره بیماری در ۶۳ سالگی از دنیا رفت. زنده‌نام افشار یکی از ۱۲ نوازنده بین‌المللی گیتار بود که برای نواختن حضور «آندرس سگوبیا» در کلاس‌های پیشرفته وی، در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی انتخاب شد.

علاقه او به موسیقی معاصر منجر شد که از نخستین اجرا کنندگان آثار «رضا والی»، «گری آیستر»، «جرارد روژد»، «لوریس چوبانیان»، «آرن ملنس»، «کامران اینجه»، «باربارا کولب»، «مرلین زیفرین» و «سالوادور بروتونس» از میان دیگران باشد.

استاد اکبر گلپایگانی که بیشتر علاقه‌مندان به صدای این خواننده خوش‌صدا او را با نام «گلپا» می‌شناختند؛ دیگر هنرمند پیشکسوت عرصه موسیقی کشور بود که 13 آبان ماه در 90 سالگی دار فانی را وداع گفت. زنده‌نام گلپا هنرمندی بود که بیشترین آواز ا در برنامه «گلها» دارد.

اکبر گلپا در سال ۱۳۱۸ وارد دبستان فرهنگ شد و به عنوان قاری قرآن در کلاسش برگزیده شد. پس از این فعالیت‌ها، اکبر گلپایگانی با آشنایی با تعدادی قاری قرآن و تعزیه‌خوان و کار کردن زیر نظر آنها اصول اولیه آوازخوانی را آموخت. در سال ۱۳۲۰ وی به‌طور جدی و منظم، تعلیم موسیقی و دستگاه‌ها را نزد پدرش آغاز کرد. اکبر گلپایگانی در سال ۱۳۲۶ اولین تجربه شرکت در یک گروه ارکستر کر را به دست آورد و در سال ۱۳۲۷ در انجمن موسیقی مدرسه نظام عضو شد و از سال ۱۳۲۸ به بعد کم‌کم با اساتید طراز اول موسیقی آشنا شد و تعلیم را زیر نظر این اساتید آغاز کرد.

همایون خواجه‌نوری که از او به عنوان یکی از نخستین نوازندگان حرفه‌ای ساز «گیتار بیس» در ایران یاد می‌شود، در پی سانحه رانندگی ۲۶ آذرماه در ۷۷ سالگی دار فانی را وداع گفت.

همایون خواجه‌نوری شاگردانی از جمله لیلی افشار را تربیت کرده است. این هنرمند سابقه همکاری با آهنگسازانی از جمله محمد حیدری، بابک بیات، انوشیروان روحانی و برادران چشم آذر را داشته است.

محسن افتاده، نوازنده و مدرس پیشکسوت ساز فاگوت و بنیانگذار ارکستر مجلسی رودکی، ۲۹ آذرماه ۱۴۰۲ در ۷۷ سالگی درگذشت.

زنده‌نام افتاده سال ۱۳۵۰ موفق به دریافت مدرک لیسانس از هنرستان عالی موسیقی شد. این هنرمند تا سال ۱۳۵۶ که به استخدام رادیو و تلویزیون درآمد، در هنرستان عالی موسیقی، کارگاه موسیقی رادیو و تلویزیون و هنرستان باغچه‌بان به تدریس اشتغال داشت. او در همین سال با عنوان سرپرست کارگاه موسیقی مازندران در ساری مستقر شد.

محسن افتاده، نوازندگی فاگوت بیش از ۶۰۰ موسیقی فیلم و سریال ایرانی را برعهده داشته‌ است. در کارنامه هنری او سرپرستی ارکستر مجلسی رودکی و همکاری با آهنگسازان و هنرمندانی مانند حشمت سنجری به چشم می‌خورد.

زمستان و فقدان دو جمشید؛ عندیلبی و جم

محمد شکارچی؛ برادر علی‌اکبر شکارچی، آهنگساز و نوازنده کمانچه که خود از نوازندگان پیشکسوت استان لرستان بود، شامگاه دوشنبه ۱۸ دی‌ماه بر اثر سکته قلبی دار فانی را وداع گفت.

زنده‌نام محمد شکارچی از هنرمندان پیشکسوت موسیقی نواحی استان لرستان در عرصه خوانندگی نوازندگی کمانچه بوده است که طی سال‌های متمادی در حوزه‌های مختلف موسیقی نواحی منطقه لرستان و موسیقی ردیف دستگاهی ایران فعالیت‌های مستمری را انجام داد.

امیرفرشید رحیمیان، نوازنده ترومپت، آهنگساز و رهبر ارکستر؛ ۲۴ دی‌ماه در ۶۴ سالگی درگذشت. این هنرمند در سال ۱۳۵۵ به کنسرواتوار وین راه یافت. همزمان با تحصیل، در کلاس‌های آهنگسازی و رهبری ارکستر «توماس کریستین داوید» شرکت کرد. وی در سال ۱۳۶۴ برای آهنگسازی فیلم «از خرمشهر تا ابدیت» جایزه موسیقی متن جشنواره جوان را به‌ دست آورد.

زنده‌نام امیرفرشید رحیمیان در سال ۱۳۶۹، ارکستر فرهنگسرای بهمن را تأسیس کرد و پس از آن اولین ارکستر موسیقی پاپ پس از انقلاب اسلامی را با ۱۲ نوازنده و با خوانندگی مهرداد کاظمی، تشکیل داد.

نوازندگی در بسیاری از آثار موسیقی ایران، آهنگسازی قطعات متعدد برای صدا و سیما ‌و فیلم‌ها و سریال‌ها، رهبری ارکستر، آموزش موسیقی و ترجمه کتاب دو جلدی «اطلس موسیقی» از دیگر فعالیت‌های امیرفرشید رحیمیان در این سال‌ها بوده است.

ابراهیم نقدیان، نوازنده ویلن، کمانچه و آهنگساز ایرانی هفتم بهمن ۱۴۰۲ بر اثر ایست قلبی در ۶۹ سالگی درگذشت. نقدیان موسیقی و نوازندگی ویلن و کمانچه را از هنرمندانی همچون مهدی ماجدی، اسدالله ملک، علی‌اصغر بهاری، حبیب الله بدیعی و پرویز یاحقی آموخت. وی همچنین نواختنِ سه‌تار را از احمد عبادی فراگرفت.

همکاری با گروهای موسیقی از جمله شیدا و عارف و هنرمندانی همچون محمدرضا لطفی، پرویز مشکاتیان، علی‌اصغر شاه‌زیدی و بیش از ۱۰۰ کنسرت خارج از کشور، بخشی از فعالیت‌های هنری زنده‌یاد ابراهیم نقدیان بوده است.

بهمن و اسفند سال ۱۴۰۲ با دو مرگ تلخ دیگر همراه بود؛ درگذشت جمشید جم، خواننده ترانه ماندگار «یار دبستانی من» و جمشید عندلیبی؛ نوازنده بی‌بدیل ساز نی که جامعه فهنگ و هنر ایران را تنها گذاشتند.

جمشید جم شامگاه ۱۱ بهمن‌ماه پس از تحمل یک دوره بیماری دار فانی را وداع گفت.

جمشید جم، خواننده آهنگ معروف «یار دبستانی من» درباره علاقه‌اش به موسیقی و مسیری که طی کرده است، توضیح داده بود: «در محرم سال ۱۳۵۷ در کنار بسیاری از بزرگان موسیقی شاگردی می‌کردم، زیرا می‌خواستم دانش بالایی نسبت به موسیقی داشته باشم. من تمام موسیقی‌های ایرانی، موسیقی ملل، سمفونی و ... را مطالعه کردم. اوایل یک موتور گازی خریدم و باندهای ماشین برادرم را برداشتم و نوارهای الله اکبر را می‌گذاشتم و در میدان می‌چرخیدم تا فضایی انقلابی در شهر حاکم شود. در ۲۱ بهمن سال ۱۳۵۷ زمانی که امام خمینی (ره) فرمودند حکومت نظامی لغو شده است، با وجودی که من تیر خورده بودم، اما با مشارکت مردم حضور پیدا کردیم و رادیو و تلویزیون را گرفتیم و بعد از آن به رادیو رفتیم و در میدان ارگ پنهان شدیم.»

سرانجام جمشید عندلیبی، نوازنده پیشگام ساز نی در ۶۶ سالگی روز ۱۵ اسفندماه براثر ایست قلبی دار فانی را وداع گفت.

این هنرمند فقید موسیقی ایرانی در طول زندگی خود علاوه برتولید چندین اثر موسیقایی در پروژه‌هایی مانند «بیداد»، «نوا»، «دستان»، «دود عود»، «آسمان عشق»، «یاد ایام»، «رسوای دل»، «پیام نسیم»، «دل مجنون»، «سرو چمان» همکاری داشته است. او علاوه بر نوازندگی در کار آهنگسازی هم فعال بود و آلبوم‌های «میهمان تو»، «پاییز نیزار» و «مونس جان» از فعالیت‌های او در زمینه آهنگسازی است.

بهار تلخ تجسمی از بهرامی تا ابراهیمی

بعد از مرور فقدان و درگذشت هنرمندان عرصه موسیقی، در ادامه این گزارش نگاهی خواهیم داشت به هنرمندان عرصه هنرهای تجسمی کشور که سال ۱۴۰۲ خانواده فرهنگ و هنر را تنها گذاشتند.

عرصه هنرهای تجسمی و نقاشی نیز روزهایی از سال ۱۴۰۲ را به سوگ خالقانی نشست که از اعجاز دستشان آثاری ماندگار خلق شد، هنرمندانی که شاید جای آنها امروز خالی به نظ برسد؛ اما آثار ماندگارشان آنها خود گنجینه‌ای عظیم برای حفظ نام و یاد آنها خواهد بود.

محمد بهرامی، طراح گرافیک و نقاش پیشکسوت ۲۶ اردیبهشت در ۹۷ سالگی درگذشت. زنده‌نام بهرامی طراح گرافیک، نقاش، نگارگر و از پایه‌گذاران گرافیک نوین ایران متولد سال ۱۳۰۵ در رودبار بود. بهرامی دوره عکاسی را در انستیتو عکاسی نیویورک با درجه ممتاز به پایان رساند. این هنرمند سال ۱۳۲۵ آتلیه خود را به نام «آرک» از نخستین آتلیه‌های گرافیک ایران با همکاری شاگردش جواد هاتف در خیابان لاله‌زار تاسیس کرد.

بسیاری از استادان گرافیک و هنرهای تجسمی از جمله مرتضی ممیز، محمد احصایی، علی اکبر صادقی، پرویز کلانتری، ‌محمد تجویدی، علی شاه‌میری، حسین اسلامیان، محمدعلی زاویه، علی اصغر معصومی، عباس کوه‌زاد و بیوک احمری در این آتلیه با او همکاری داشتند.

بهرامی علاوه بر تالیف کتاب «تاریخ هنر ایران» چند کتاب دیگر را نیز ترجمه کرده است، وی همچنین با تصویرسازی و نگارگری شاهنامه مجموعه نفیسی را به چاپ ‌رسانده است که دسامبر سال ۱۹۷۱ برابر با آذر ۱۳۵۱ از سوی بخش فرهنگی سازمان ملل متحد در مقر این سازمان در نیویورک به نمایش درآمد.

فتح‌الله (سهراب) مرزبان؛ هنرمند نقاش و طراح گرافیک پیشکسوت ۲۸ فروردین در ۶۷ سالگی درگذشت. زنده‌یاد مرزبان متولد ۱۳۳۵، فارغ‌التحصیل گرافیک از دانشکده هنرهای تزیینی و مدرس دانشگاه در ایران و مالزی بود.

عضو هیئت موسس انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران، عضو هیات مدیره انجمن طراحان گرافیک ایران ۱۳۸۲ و ۱۳۸۹، عضو انجمن طراحان گرافیک جنوب شرق آسیا (ASEAN)، برنده جایزه بهترین طراحی روی جلد کتاب ۱۳۷۹، برنده جایزه ویژه هیات داوران در جشنواره محیط زیست، برنده جایزه ویژه هیات داوران در نمایشگاه جهان اسلام از سوابق این هنرمند فقید است.

محمدهژبر ابراهیمی هنرمند پیشکسوت مجسمه‌ساز کرمانی و شاگرد زنده‌یاد علی‌اکبر صنعتی، 26 فرودین ماه در ۹۷ سالگی بدرود حیات گفت. وی یکی از مجسمه‌سازان برآمده از مکتب کرمان بود که سهم بسزایی در رواج مجسمه‌سازی ایران داشته است.

این هنرمند متولد ۱۳۰۵ در رفسنجان و فارغ‌التحصیل رشته مجسمه‌سازی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران در سال ۱۳۴۸ بود. او از کودکی شاگرد زنده‌یاد استاد علی‌اکبر صنعتی بوده و نقش مؤثری نیز در برپایی موزه «آثار استاد صنعتی» در میدان توپخانه تهران و موزه صنعتی کرمان داشته‌ است.

تندیس‌های امیرکبیر در رفسنجان، صنایع دستی در کرمان، نبرد گاوها در جزیره ناژوان زاینده‌رود اصفهان، مجسمه «هزار دستان» و «سگ لمیده» در اصفهان و تندیس حکیم ابوالقاسم فردوسی در دانشگاه اصفهان از جمله آثار این هنرمند فقید است.

استاد احمد خلیلی‌فرد، هنرمند شناخته‌شده رشته نقاشی، ۱۴ اردیبهشت دار فانی را وداع گفت. زنده‌یاد خلیلی‌فرد متولد ۱۳۳۹ سنندج، دارنده مدرک کارشناسی نقاشی از دانشکده هنرهای زیبا، کارشناسی ارشد نقاشی از دانشگاه تربیت مدرس و عضو هیات علمی دانشگاه سوره بود که پس از تحمل یک دوره بیماری دار فانی را وداع گفت.

محمدمهدی هراتی، استاد پیشکسوت هنرهای تجسمی و عضو گروه هنرهای سنتی و صنایع ‌دستی فرهنگستان هنر ۴ خرداد در ۸۱ سالگی درگذشت. هراتی متولد ۱۳۲۱ در قوچان بود، وی پس از تحصیلات مقدماتی به تهران آمد و تا مقطع دکتری نقاشی و هنرهای سنتی در دانشگاه تهران تحصیل کرد.

زنده‌نام هراتی بیش از ۵۰ کتاب در حوزه‌های مختلف پژوهش و آموزش هنر به رشته تحریر درآورد. یکی از ویژگی‌های بارز وی این بود که هنر را از از پدر خود آموخت و به فرزندان خود نیز راه و روش فعالیت در حوزه هنر را نشان داد و به همین مناسبت، خاندان هراتی در سلک خاندان‌های هنری قرار می‌گیرند.

حسین کاشیان هنرمند پیشکسوت عرصه هنرهای تجسمی و نخستین رئیس موزه هنرهای معاصر تهران پس از انقلاب اسلامی ۱۷ خرداد درگذشت. زنده‌نام کاشیان متولد ۲۶ مرداد ۱۳۲۱ و دارای درجه ممتاز خوشنویسی از انجمن خوشنویسان ایران بود. او سال ۱۳۴۲ به مدرسه کمال‌الملک ‌رفت و نقاشی ایرانی را نزد استاد محمود فرشچیان آموخت.

این هنرمند، در سال‌های آغازین دهه ۶۰ به عنوان رئیس موزه هنرهای معاصر تهران در مقطع پس از پیروزی انقلاب اسلامی مشغول به کار شد و پس از آن به عنوان کارشناس آثار هنری در اداره کل هنرهای تجسمی به فعالیت پرداخت.

تلخی گرمای تابستان با فقدان حسن‌زاده و شباهنگی

خسرو حسن‌زاده، هنرمند نقاش ۱۱ تیرماه در ۶۰ سالگی دارفانی را وداع گفت. زنده‌نام حسن‌زاده متولد ۱۳۴۲ در تهران بود تحصیلات مرتبط با رشته نقاشی را در مجتمع دانشگاهی هنر تهران گذراند.

آثار او در کشورهای بسیاری به نمایش درآمده‌اند و در گنجینه موزه‌های هنری جهان مانند موزه هنرهای زیبای لس‌آنجلس، موزه بریتانیا، موزه هنرهای زیبای هیوستون، موزه آقاخان تورنتو و موزه هنرهای معاصر ایران نگهداری می‌شوند.

مجموعه‌ «جنگ» حسن‌زاده که دفترچه خاطراتی از هشت سال دفاع مقدس است، نخستین مجموعه‌ شاخص این هنرمند بود که در سال ۱۳۷۷ موجب شهرتش در داخل و خارج از ایران شد. نمایش انفرادی مجموعه‌ «یادداشت‌ روزانه» که در گالری سیحون تهران به نمایش درآمد، نمایش «زندگی، جنگ و هنر» در مرکز هنر دیورامای لندن و نمایش دونفره‌ حسن‌زاده و بیتا فیاضی با عنوان «سقوط» از نمایش‌های شاخص این هنرمند در دهه‌ هفتاد بوده است.

سیدجلال شباهنگی، هنرمند نقاش، گرافیست، مجسمه‌ساز پیشکسوت، استاد دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران و عضو پیوسته فرهنگستان هنر روز پنجشنبه ۲۶ مرداد ماه در ۸۸ سالگی دار فانی را وداع گفت.

وی متولد ۲۴ آذر سال ۱۳۱۴ در تهران، فارغ‌التحصیل دانشگاه سن‌خوزه در ایالت کالیفرنیا آمریکا بود. زنده‌یاد شباهنگی سابقه بیش از ۳۰ سال تدریس در عرصه آموزش نقاشی در ایران و جهان را داشت. وی سال ۱۳۴۷ به عضویت هیات علمی دانشکده هنرهای زیبا درآمد و سال ۱۳۸۱ بازنشسته شد.

عضو شورای تحصیلات تکمیلی گروه هنرهای تجسمی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران و عضو و نماینده دانشگاه تهران در طرح و برنامه‌ریزی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در بخش هنر از سوابق این هنرمند فقید است.

وی در نمایشگاه‌های متعدد و معتبر نقاشی و گرافیک در ایران و جهان شرکت کرده است. «نقاشی‌های جلال شباهنگی»(با مقدمه مرتضی ممیز)، «صور خیال»، «خلاقیت در رنگ» و «اصول طراحی سه بعدی» از تالیف‌های زنده‌یاد شباهنگی است.

محمد اسدی‌جوزانی، از هنرمندان صاحب نام و نقاش انقلاب ۱۳ شهریور ماه به دلیل ایست قلبی در ۵۶ سالگی دار فانی را وداع گفت. وی متولد سال ۱۳۴۶ در شهرری، دارای مدرک کارشناسی نقاشی از دانشگاه تهران و کارشناسی ارشد از دانشگاه تربیت مدرس بود.

زنده‌نام اسدی‌جوزانی در چندین نمایشگاه داخلی و خارجی از جمله کشورهای بوسنی، آذربایجان، عراق، افغانستان و تاجیکستان شرکت کرده و هشت دوره داوری جشنواره هنرهای تجسمی بسیج را برعهده داشته است. این هنرمند فقید، نخستین تابلو نقاشی بسیاری از شهدای دفاع مقدس را پس از شهادت آنان ترسیم کرده است.

یزدان هوشور، معمار و شهرساز پیشکسوت ۱۴ شهریور در ۸۶ سالگی درگذشت. وی متولد ۱۳۱۶ در تهران بود و سال ۱۳۴۳ مدرک کارشناسی ارشد معماری را از دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران دریافت کرد و سال ۱۳۴۵ دوره عالی شهرسازی را در این دانشکده طی کرد.

عضو انجمن مفاخر معماری ایران، عضو هیات مدیره مؤسسه مطالعاتی جهان باغ ایرانیان، معاون مدیرکل فنی وزارت کشور، معاون عمرانی استانداری کرمان، عضو شورای صندوق مشترک شهرداری‌ها، مدرس مدعو دانشگاه آزاد واحد جنوب و مدرس مدعو موسسه آموزش عالی نهاوند از سوابق و مسئولیت‌های این معمار و شهرساز فقید است.

مدیر طرح جامع دانشگاه اراک، مدیر طرح دانشکده علوم پایه دانشگاه اراک، مدیر طرح کلیه ساختمان‌های آموزشی و غیرآموزشی پردیس دانشگاه اراک، مدیر طرح محوطه سازی دانشگاه اراک، مدیر طرح توسعه و عمران بندر لنگه و بندر گنگ، مدیر طرح جامع شهرستان بندر لنگه و مدیر طرح‌های تفصیلی بندر لنگه و بندرگنگ از فعالیت‌های حرفه‌ای زنده‌ یاد هوشور است.

یدالله درخشانی، هنرمند نقاش پیشکسوت ۲۹ شهریور در ۸۵ سالگی درگذشت. وی متولد سال ۱۳۱۷ در مهدی‌شهر استان سمنان بود که در خانواده‌ای هنرمند پرورش یافت و همزمان با تحصیل در رشته نقاشی و تدریس این هنر به کودکان و نوجوانان، استاد اول بسیاری از نقاشان صاحب نام استان سمنان و کشور بود که ۲۹ شهریور دار فانی را وداع گفت.

درخشانی علاوه بر آموزش، خالق آثار فاخر و برتر کشور در رشته نقاشی با گرایش‌های مختلف بود. وی برادر مجید درخشانی آهنگساز و نوازنده تار و سه‌تار است.

ترکمن و جودت با خزان پاییز رفتند

نادر ترکمن، هنرمند عرصه هنرهای تجسمی ۲۵ مهرماه دار فانی را وداع گفت. وی در زمره نقاشان گزیده‌کاری بود که با رویکردی نوجویانه به خلق ایده‌ها و معانی مختلف می‌پرداخت. این هنرمند فقید، تعلق خاطر خاصی به سنت‌ها، اساطیر و کهن‌الگوهای ایرانی داشت.

زنده‌نام ترکمن، متولد ۱۳۴۰ در تهران بود. او تحصیلات خود را در هنرستان هنرهای زیبای تهران پشت سر گذاشت و سپس مدتی برای ادامه تحصیل، به خارج از کشور رفت‌ و تحصیلات دانشگاهی خود را به اتمام رساند. وی آخرین بار در سال ۱۳۹۸ با نمایشگاه گروهی «هنر مارت» در نگارخانه سهراب حضور یافته بود.

همچنین واپسین نمایشگاه انفرادی این هنرمند که «سفری با کهن‌الگوها» نام داشت نیز سال ۱۳۹۵ در همین نگارخانه برگزار شد.

محمدرضا جودت، معمار پیشکسوت و از بنیانگذاران معماری مدرن ایران ۹ آذرماه در ۸۴ سالگی درگذشت. وی سال ۱۳۱۸ در اردبیل متولد شد و پس از گذراندن دوره ابتدایی و دبیرستان در سال ۱۳۴۰ در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران رشته‌ نقاشی را ناتمام رها کرد و در رشته معماری و شهرسازی دانشگاه شهیدبهشتی با مدرک کارشناسی ارشد فارغ‌التحصیل شد.

وی طراحی و مدیریت پروژه‌های گوناگونی از جمله طراحی معماری دانشکده‌های پزشکی و پیراپزشکی سمنان و سنندج، سالن آمفی‌تئاتر بندرعباس را در کارنامه خود دارد.

تالیف کتاب‌های «بررسی هنری اجتماعی امپرسیونیسم»، «معماری قدیم و جدید ژاپن» و ترجمه‌ کتاب‌هایی همچون «ریشه‌های معماری مدرن»، «معماری دیکانستراکشن»، «معماری و دیکانستراکتیویست»، «پایان هنر»، «زهدان‌های معماری»، «تو معماری را ترسیم می‌کنی ولی من آن را می‌سازم» از جمله آثار این معمار فقید است.

زمستان فقط ایرج تنظیفی را بُرد

ایرج تنظیفی، هنرمند پیشکسوت نقاش و مجسمه‌ساز و بنیانگذار استفاده از فلز مس و مسگری ایرانی در هنر مجسمه‌سازی مدرن ۲۰ بهمن دارفانی را وداع گفت. زنده‌یاد تنظیفی متولد ۱۳۱۷ شهر گرگان بود، وی تحصیلات خود را در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به انجام رساند.

تنظیفی سال‌های دهه ۵۰ با برپایی نمایشگاه‌های متعدد نقاشی به عنوان یکی از هنرمندان برجسته کشور نام خود را مطرح کرد. او در این سال‌ها با شیوه نقاشی سورئالیستی و نوعی بیان تلخ اعتراضی اجتماعی یکی از هنرمندان شاخص متعهد کشور شد.

این هنرمند سال‌های پایانی دهه ۵۰ با فراگیری صنعت مسگری ایرانی و توجه به ارزش‌های نهان آن، اقدام به خلق مجسمه‌های مدرن با استفاده از فرم‌های رایج در ابزارهای عامیانه ایرانی مانند لگن‌ها و مجمع‌های مسی کرد.

تنظیفی از دهه ۷۰ تا  پیش از درگذشتش علاوه بر هنر مجسمه‌سازی به نقاشی مجموعه‌ای از آثار نقاشی با الهام از جنگ تحمیلی و تاثیرات روانی آن پرداخت. این مجموعه با نام انسان جنگ، استخوان سنگ خلق شده است و تابلوهایی با تکنیک رنگ برجسته روی تخته هستند. این آثار از زبان سمبولیک ویژه و منحصر به فردی برخوردار هستند.

روایت، نگارش و گزارش از امین خرمی