«آراستگی» از منظر قرآن کریم

پیشوایان دین اسلام به اهمیت «آراستگی» اشاره داشته و خود پیش از هر شخص دیگری آن‌را به‌کار بسته و از محبوبیت آراستگی نزد خداوند خبرهای بسیاری داده‌اند.همچنین پیشوایان اسلام به تمایل جوانان به خودآرایی و تجمل دوستی در چارچوب اخلاق و مصلحت جامعه توجه داشته‌اند و خودآرایی را برای جوان تحریم نکرده‌اند.

مفهوم آراستگی به معنای زینت‌دادن و تزئین کردن و همچنین به معنای منظم و مرتب بودن، هماهنگ بودن و آماده و مهیا بودن نیز گفته شده است که کاملاً مرتبط با معنای اول است، زیرا تزئین‌کردن به نوعی با نظم و تقارن و نیز هماهنگی همراه است و نشان‌دهنده آماده و مهیا بودن برای مقصود مورد نظر، برای نمونه ملاقات دوست است. در مقابل آراستن که معمولاً با افزایش همراه است، پیراستن قرار می‌گیرد که ویژگی آن کاستن و زدودن شاخ و برگ است.

از نظر قرآن کریم، استعداد درک زیبایی از جمله مواهب فطری خداوند در روح آدمی است و وجود موجودات زیبا در جهان، پاسخی به این خواسته فطری بوده و نعمتی از نعمت‌‌های گران‌بهای آفریدگار حکیم است. قرآن‌کریم در آیه‌ ۳۱ سوره «اعراف» در این‌باره می‌فرماید: «يَا بَنِي آدَمَ خُذُوا زِينَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ وَكُلُوا وَاشْرَبُوا وَلَا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْرِفِين؛ ای فرزندان آدم، زیورهای خود را در مقام هر عبادت به خود برگیرید و بخورید و بیاشامید و اسراف مکنید، که خدا مسرفان را دوست نمی‌دارد.» البته لازم به ذکر است این توصیه منحصر به آرایش‌ظاهری نبوده و زینت‌های معنوی مانند طهارت و تقوا را نیز شامل می‌‌شود.

همچنین خداوند در آیه ۳۲ سوره «اعراف»، حکم کلی‌‌تری را بیان کرده و نظر کسانی را که به غلط آراستگی و زینت را، با دین و تعالیم آسمانی مغایر می‌‌پندارند، مردود می‌‌شمارد.

امام صادق(ع) در این‌باره فرموده است: «اِنَّ اللّه َ يُحِبُّ الْجَمالَ وَ التَّجْميلَ وَ يَكْرَهُ البُؤْسَ وَ التَّباؤسَ فَاِنَّ اللّه َعَزَّوَجَلَّ اِذا اَنْعَمَ عَلى عَبْدٍ نِعْمَةً اَحَبَّ اَنْ يَرى عَلَيْهِ اَثَرَها. قيلَ: وَ كَيْفَ ذلِكَ؟ قالَ:يُنَظِّفُ ثَوبَهُ وَ يُطَيِّبُ ريحَهُ وَ يُجَصِّصُ دارَهُ وَ يَكْنِسُ أفْنيَتَهُ حَتّى اِنَّ السِّراجَ قَبْلَمَغيبِ الشَّمْسِ يَنْفِى الْفَقْرَ وَ يَزيدُ فِى الرِّزْقِ؛ خداوند زيبايى و خودآرايى را دوست دارد و از فقر و تظاهر به فقر بيزار است. هرگاه خداوند به بنده‌اى نعمتى بدهد، دوست دارد اثر آن را در او ببيند. عرض شد: چگونه؟ فرمودند: لباس تميز بپوشد، خود را خوشبو كند، خانه‌اش را گچكارى كند، جلوى در حياط خود را جارو كند، حتى روشن كردن چراغ قبل از غروب خورشيد فقر را مى‌برد و روزى را زياد مى‌كند.»

البته باید به این نکته هم توجه داشت که در این امر نباید از حد افراط و تفریط بیرون رفت. از این‌رو، مرزهایی برای آن بیان شده است؛ مثلاً در فقه پوشیدن لباس شهرت، خود را شبیه پوشش کافران در آوردن و پوشش با هدف فتنه‌انگیزی و... جایز دانسته نشده است. بر این اساس، همان‌طور که آراستگی حلال و شایسته موجب استحکام و ایجاد نشاط و سلامت در ارتباط‌ها می‌شود، آراستگی ناشایست و حرام، با این امور منافات دارد و موجب مفسده برای فرد و جامعه می‌شود.

پیامبر اکرم(ص) هم در خصوص آراستگی فرموده است: «إنّ اللّه َ تعالى جميلٌ يُحِبُّ الجَمالَ، ويُحِبُّ أنْ يَرى أثَرَ نِعمَتِهِ على عَبدِهِ، ويُبغِضُ البُؤْسَ والتَّباؤسَ؛ خداوند متعال زيباست، زيبايى را دوست دارد و دوست دارد اثر نعمت خود را در بنده‌اش ببيند. او فقر و فقرنمايى را دشمن مى‌دارد.» همچنین خداوند در آیه ۱۱ سوره «ضحی» فرموده است: «وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ؛ و نعمت‌های پروردگارت را بازگو و آشکار کن» بنابراین یکی از مصادیق آشکار کردن نعمت که بخشی از شکر نعمت است، این است که انسان لباس مناسب و پاکیزه بپوشد و ظاهر آراسته داشته باشد.

منبع: پرتال جامع علوم انسانی