دستور به عدالت‌ورزی در محبت قلبی میسر نیست
محمدعلی انصاری گفت: دستور به عدالت‌ورزی در محبت قلبی امری میسر و ممکن نیست و اگر چنین عدالتی در کنار سایر مباحث عدالت در مسئله تعدد ازدواج مطرح باشد، اساساً دستور و جواز شرع در این کار امری عبث خواهد بود و این قاعده خود به خود از بین می‌رود.
به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، محمدعلی انصاری، صاحب تفسیر مشکاة و مفسر قرآن، در نشست مجازی که امروز، 23 اردیبهشت‌ماه در خصوص «محبت و عدالت در خصوص همسر» برگزار شد، اظهار کرد: در حدیثی از حضرت ثامن الحجج(ع) بیان شده است: «همانا بنده مومن هنگامی كه دست همسرش را (از سر محبت) در دست گیرد، خدای عزوجل 10 حسنه برایش بنویسد و 10 بدی از او پاک سازد و اگر او را ببوسد، خداوند صد حسنه برایش بنویسد و صد بدی از او پاک كند و چون با او هم‌آغوش شود، خداوند هزار حسنه برایش ثبت كند و هزار بدی از او پاک كند.» براساس این حدیث، محبت به همسر حسنات بسیار دارد و آنچه نزد برخی افراد كاری حیوانی است، در دین مبین اسلام وقتی با توجه به خداوند و جهت دادن كار به سوی حضرت او همراه شود، به كاری متعالی بدل می‌شود.
وی بیان کرد: پرداختن به امور دنیوی، می‌تواند با انابه و توجه به خداوند همراه باشد، مثلاً انسان می‌خوابد تا آرامش بیابد و از نتیجه این آرامش، بهتر و نیكوتر به طاعت خداوند بپردازد. بنابراین می‌توان تمام كارها و همه وجود را رنگ خدایی زد، همان كه خوش‌ترین و ماندگارترین رنگ‌هاست، خداوند در آیه 138 سوره «بقره» فرموده است: «صِبْغَةَ اللَّهِ ۖ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَةً وَنَحْنُ لَهُ عَابِدُونَ؛ رنگ خداست که به ما رنگ ایمان و سیرت توحید بخشیده و چه رنگی بهتر از رنگ (ایمان به) خدا؟ و ما او را پرستش می‌کنیم.»
انصاری تصریح کرد: باتوجه به اینکه خداوند اینگونه نسبت به محبت و عشق بین زن و شوهر بیان کرده است و محبت را بسیار گرامی دانسته است اما در آیه ۳ سوره «نساء» جواز گرفتن ۴ همسر را به مردان می‌دهد، اما در ادامه همین آیه می‌فرماید اگر نتوانستید عدالت را بین آنان رعایت کنید به یک همسر اکتفا کنید. خداوند در آیه 3 این سوره فرموده است: «وَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تُقْسِطُوا فِي الْيَتَامَىٰ فَانْكِحُوا مَا طَابَ لَكُمْ مِنَ النِّسَاءِ مَثْنَىٰ وَثُلَاثَ وَرُبَاعَ ۖ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَوَاحِدَةً أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ ۚ ذَٰلِكَ أَدْنَىٰ أَلَّا تَعُولُوا؛ و اگر بترسید که مبادا درباره یتیمان (ازدواج با دختران یتیم) مراعات عدل نکنید پس آن کس از زنان را به نکاح خود درآرید که شما را نیکو (و مناسب با عدالت) است: دو یا سه یا چهار (نه بیشتر) و اگر بترسید که (چون زنان متعدد گیرید) راه عدالت نپیموده و به آنها ستم می‌کنید پس تنها یک زن اختیار کنید و یا چنانچه کنیزی دارید به آن اکتفا کنید، که این نزدیک‌تر به عدالت و ترک ستمکاری است.»
صاحب تفسیر مشکاة ادامه داد: اما خداوند در آیه ۱۲۹ همین سوره می‌فرماید: «وَلَنْ تَسْتَطِيعُوا أَنْ تَعْدِلُوا بَيْنَ النِّسَاءِ وَلَوْ حَرَصْتُمْ ۖ فَلَا تَمِيلُوا كُلَّ الْمَيْلِ فَتَذَرُوهَا كَالْمُعَلَّقَةِ ۚ وَإِنْ تُصْلِحُوا وَتَتَّقُوا فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ غَفُورًا رَحِيمًا؛ شما هرگز نتوانید میان زنان به عدالت رفتار کنید هر چند راغب و حریص (بر عدل و درستی) باشید، پس به تمام میل خود یکی را بهره‌مند و آن دیگر را محروم نکنید تا او را معلق و بلاتکلیف گذارید. و اگر سازش کنید و پرهیزگار باشید همانا خدا بخشنده و مهربان است.» بنابراین آیات تناقضی میان سخنان خداوند وجود ندارد و در احادیث معصومان مراد از لزوم رعایت عدالت در ازدواج‌های مجدد در آیه ۳ این است که اگر مردی تصمیم گرفت چند همسر اختیار کند باید عدالت اقتصادی، جنسی و معیشتی را به طور دقیق و کامل میان آنان عملی سازد.
وی در پایان گفت: اما مراد خداوند از ناتوانی مردان در اجرای عدالت که در آیه ۱۲۹ این سوره مبارکه ذکر شده، این است که مردان نمی‌توانند مؤدت، عشق و تمایلات قبلی خود را به شکل مساوی میان همسران خویش تقسیم کنند، چرا که کنترل این عواطف در اختیار و مهار اغلب انسان‌ها نیست و هیچ‌گاه نمی‌توان برای این تمایلات قلبی عیار و میزانی تعیین کرد. بنابراین دستور به عدالت‌ورزی در محبت قلبی امری میسر و ممکن نیست و اگر چنین عدالتی در کنار سایر مباحث عدالت در مسئله تعدد ازدواج مطرح باشد، اساساً دستور و جواز شرع در این کار امری عبث خواهد بود و این قاعده خود به خود از بین می‌رود و بسیاری از زنان بدون همسر می‌مانند. در صورتی که چنین نیست و رعایت عدالت قلبی چون که کاری غیر اختیاری است در شریعت تکلیف نمی‌شود.
انتهای پیام
