راه رهایی از کشاکش‌های منفی درونی چیست

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، محمدعلی انصاری، صاحب تفسیر مشکاة و مفسر قرآن، در نشست مجازی که امروز، 26 آذرماه با موضوع «تقوا» برگزار شد، اظهار کرد: بسا انسان‌ها در زندگی کارهايی را در ظاهر سطحی و جزئی می‌بینند، اما برای انجام آن مجبور به صرف توان و هزينه بسياری می‌شوند و در ميانه کار به‌دليل سنگينی و هزينه‌بر بودن آن خسته می‌شوند و از انجامش دست می‌شویند؛ در مقابل گاه کارهايی بزرگ و باعظمت را چنان به آسانی از پيش می‌برند که خود، از آن شگفت‌زده می‌شوند. يعنی يک کار واحد هم می‌تواند با سختی انجام شود و هم با آسانی صورت گیرد. 

وی ادامه داد: کليد رسيدن به اين آسانی، در دستان حضرت «مُيسَّر» است. بنا بر اراده الهی گاه اموری بر بندگان سخت و سنگين می‌شود و گاه راحت و آسان می‌کرد. يکی از راه‌های رسيدن به اين آسانی عطا کردن جان و مال و آبرو در راه خدا، در چهارچوب تقواست. مگر ممکن است کسی باور عميق به ياری پروردگارش داشته باشد و با اعتقاد کامل به او، از جان و مال و دار و ندارش بگذرد و خداوند متعال عرصه‌های دشوار را بر او آسان نکند، گره‌های ذهنی او را نگشايد و موانع را از سر راهش کنار نزند؟ جز ذات اقدس او، کيست که قادر به گشودن گره‌ها و درهای بسته باشد يا کيست که بتواند دری را که او گشوده، ببندد؟ امام سجاد(ع) هم در این خصوص در دعای هفتم صحیفه سجادیه فرموده است: «لا فَاتحَِ لمَِا أغَْلَقْتَ وَ لا مُغْلقَِ لمَِا فَتحَْتَ؛ چيزی را که تو بسته‌ای، گشاينده‌ای برايش نيست و چيزی را که تو بگشايی، کسی قدرت بستنش را ندارد.» 

صاحب تفسیر مشکاة بیان کرد: یکی از سؤالاتی که امروزه بسیار مطرح می‌شود در این خصوص است که راه رهایی از کشاکش‌های منفی درونی و وسوسه‌های شیطانی چیست؟ بنابراین برای پاسخ به این پرسش باید به این نکته توجه کرد که رواست آدمی در سراسر زندگی به وسیله رعایت تقوا نفس خویش را تهذیب کند و آن را برای روزهای بحرانی و تصمیمات سرنوشت‌ساز مهیا سازد. کسی که در طول زندگی در برخورد با گناهانِ به‌ظاهر کوچک و کم‌اهمیت تمرین تقواورزی نکرده، در مواجهه با گناهان بزرگ توان مقابله با وساوس شیطانی را از دست می‌دهد و مقهور نفس امّاره می‌شود.

انصاری اظهار کرد: سیاست شیطان در منحرف کردن انسان، سیاست گام به گام است. شیطان هیچ کسی را یک‌باره به زمین نزده است. او به‌تدریج انسان‌ها را به آنجا که می‌خواسته، کشانده است؛ ابتدا حساسیت‌ها را نسبت به کارهای خلاف عقل و شرع می‌زداید، آنگاه انجام کار ناپسند را برای نفس عادی‌سازی می‌کند؛ در گام سوم از عمل ناپسند قبح‌زدایی می‌‌کند و در گام چهارم انجام عمل نادرست حسن‌افزایی می‌شود. آدمی برای آنکه از دنباله‌روی شیطان مصون باشد، باید خود را به زینت تقوا مزین کند. قطعاً به‌واسطه تقواورزی سرکشی‌های نفس مهار می‌شود و درون پرآشوب آدمی آرام می‌گیرد و چالش‌ها و تنش‌های درونی به آثار مثبت معنوی تبدیل می‌شود.

وی تصریح کرد: اهل تقوا در استفاده از گوش خود منضبط‌اند و آنچه قرار است بشنوند را غربال می‌کنند و سره را از ناسره جدا می‌سازند. در نزد متقین هر سخنی ارزش شنیدن ندارد و توانایی گوش را در هرجا نمی‌توان خرج کرد. آنان می‌دانند که فرصت ها کوتاه است و عمر را باید به تحصیل اموری گذراند که بتواند آدمی را نجات دهد. آن‌ها بر این باورند که شنیدنی‌ها باید زاد و راحله انسان را در سفری که پیش رو دارد، تأمین کند و اسباب آبادانی دنیا و آخرت شود و این مهم دست نمی‌دهد مگر با دقت در ورودی‌های نفس و نظارت بر آنچه شنیده می‌شود.