بیش از ۲۰ هزار دانش‌آموز در خراسان رضوی از تحصیل بازمانده‌اند
زهرا شوشتری گفت: ۲۰ هزار و ۸۹۰ نفر بازمانده از تحصیل در خراسان رضوی وجود دارد که ۷۹۶ نفر آنها تاکنون با تلاش‌های آموزش و پرورش دوباره جذب به تحصیل شده‌اند.
زهرا شوشتری، معاون آموزش ابتدایی اداره‌کل آموزش و پرورش خراسان‌رضوی، در گفت‌‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی، درخصوص وضعیت بازماندگان از تحصیل، اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین مسائل در حوزه آموزش ابتدایی، بحث بازماندگان از تحصیل است. این موضوع از ابعاد مختلفی قابل بررسی است، اما در آموزش و پرورش به‌طور مشخص از دو منظر آموزشی و تا حدودی شناسایی، مورد بررسی قرار می‌گیرد. کمک و همراهی سایر سازمان‌ها در این بحث، قسمت دیگری از ماجراست که متاسفانه بسیاری از آنها نسبت به عملکرد خود در این زمینه یا با آگاهی و یا با سهل‌انگاری و عدم اطلاع از شرح وظایف، زیر بار مسئولیت نرفته و یا کم‌تر رفته‌اند.
وی ادامه داد: در یک دسته‌بندی کلی می‌توان عدالت آموزشی را در دو حوزه آموزش و فراهم‌کردن فضا و امکانات آموزشی، قرار داد. یکی از وظایف معاونت ابتدایی آموزش و پرورش، توجه به عدالت آموزشی و زیر شاخه‌های آن یعنی پرداختن به بازماندگان از تحصیل، ارتقا پایه دانش‌آموزان دارای ضعف آموزش، تحت پوشش بردن لازم التعلیم‌های 6 سال تمام و همچنین پیگیری نرخ پوشش تحصیلی در همه مقاطع است.
شوشتری گفت: علاوه بر این‌ها و سایر فعالیت‌هایی که ما در مورد رشد و شکوفایی دانش‌آموزان در عرصه‌های اجتماعی، فرهنگی و هویت‌بخشی انجام می‌دهیم، این نکته نیز برایمان قابل توجه است که این اقدامات چه مقدار در حوزه آموزش و مهارت‌های زندگی برای دانش‌آموزان مفید واقع شده است، همچنین در بعد ثانویه این ماجرا، دانش‌آموزانی را که محروم از این امکانات هستند مورد بررسی قرار می‌دهیم.
معاون آموزش ابتدایی اداره‌کل آموزش و پرورش خراسان‌رضوی افزود: خوشبختانه با اقدامات خوبی که در آموزش و پرورش استان صورت گرفته است دانش آموزانی که شناسنامه و مدارک هویتی ندارند نیز می‌توانند با گذراندن مراحلی در مدارس ثبت‌نام شوند. در بحث درخواست هزینه‌ها و تخلفاتی که ممکن است از سمت مدارس شکل گیرد هم خانواده‌ها می‌توانند با حضور و مراجعه به اداره‌ها این مسائل را پیگیری و حل کنند.
مؤلفه‌های مرتبط با بازماندگان از تحصیل
وی با اشاره به اینکه سامانه «شهید محمودوند» از سال 1401 برای پیگیری بازماندگان از تحصیل راه‌اندازی شده است، بیان کرد: در این سامانه 28 ریز‌مؤلفه در ارتباط با بازماندگان از تحصیل نام برده شده که برخی از آنها عبارتند از فوت دانش‌آموز، معلولیت‌های شدید ذهنی، کوچ‌نشینی ویژه عشایر، الزام قانونی مبنی بر عدم ارائه خدمات، اشتباه بودن مشخصات سه جلدی شناسنامه، مشغول به تحصیل بودن در پیش‌دبستانی، ضعیف بودن جثه، عدم وجود و یا دوری از مدرسه، مشکلات فرهنگی و ممانعت اولیاء از تحصیل، دارای بیماری صعب‌العلاج، تحصیل در مراکز غیرمجاز و فاقد مجوز رسمی، ازدواج، عدم تمایل کودک به مدرسه و نیاز به مشاور، کودک استثنائی، بیماری اولیا، مشغول به تحصیل بودن، فقر مالی، ترس از مدرسه، وابستگی به اولیا، اشتغال به‌کار کودک، مهاجرت به خارج از کشور، مفقود شدن، کودک بدسرپرست یا بی‌سرپرست، تحصیل در مدارس دینی، اشتباه یا مسدود بودن شماره تماس، کبر سن کودک و یک سری دلایل نامعلوم دیگر.
شوشتری افزود: همه این مؤلفه‌ها احصا شده‌اند، اما اینکه این اطلاعات، چقدر اعتبار و روایی داشته باشد همچنان دارای چالش است که شاید علت آن لینک نبودن ثبت احوال با سامانه‌های آموزش و پرورش باشد. اطلاعات وزارتخانه از سوی سامانه «محمودوند» از دو بانک اطلاعاتی تکمیل می‌شود که یکی از آنها سامانه ثبت احوال است که در بسیاری از موارد اطلاعات آن به روز نیست و بانک اطلاعاتی دوم نیز سامانه دانش‌آموزی است.
فقدان آمار و اطلاعات دقیق به دلیل به‌روز نبودن شبکه ارتباطی
معاون آموزش ابتدایی اداره‌کل آموزش و پرورش خراسان‌رضوی تصریح کرد: روایی بودن تعداد نفرات در هر کدام از این شاخصه‌ها یا گویه‌ها، مطلق و متقن نیست و ما نمی‌توانیم مطمئن باشیم که آمار دقیقی در دست داریم، به علاوه لینک نبودن بیشتر سامانه‌ها با سامانه «محمودوند» نیز در این مسیر ایجاد اختلال می‌کند، برای نمونه اطلاعات وزارت بهداشت از آمار فوتی‌های دانش‌آموزان به‌طور دقیق و به‌روز از طریق سامانه در اختیار ما قرار نمی‌گیرد و سبب بروز مشکلاتی می‌شود، به عبارت دیگر باید گفت شبکه ارتباطی ما در سطح وزارتخانه‌ای متصل است، اما متأسفانه متناسب با نیاز ما به‌روزرسانی نمی‌شود.
وی با اشاره بر اینکه، وزارت آموزش و پرورش برنامه سالیانه خود را بر حسب سال تحصیلی تعریف می‌کند، اما سایر سازمان‌ها بر حسب سال مالی برنامه‌ریزی می‌کنند، افزود: ما انتظار داریم که آمار و اطلاعات قبل از شروع سال تحصیلی و در شهریورماه در اختیارمان قرار گیرد که متاسفانه عملی نمی‌شود و این مورد یکی از ضعف‌های بزرگی است که آموزش و پرورش کل استان‌ها را درگیر می‌کند، برای نمونه آمار مهاجرت داخل استانی دانش‌آموزان، بین استانی و نیز مهاجرت خارج از کشور آنها، از موارد مهمی است که باید به‌طور دقیق و با هماهنگی سایر سازمان‌ها در اختیار آموزش پرورش قرر بگیرد که به درستی انجام نمی‌شود.
شوشتری اظهار کرد: طبق ماده 92 سند تحول در برنامه هفتم توسعه، دستگاه‌های اجرایی مکلف هستند، براساس برنامه کار ملی و نقشه راه اجرایی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، نسبت به در اختیار گذاشتن امکانات و منابع خود براساس اعلام نیاز واحد‌های آموزشی، پرورشی و ورزشی وزارت آموزش و پرورش اقدام کنند. اما اتفاقی که افتاده و مورد غفلت واقع شده است، همراهی دستگاه‌ها است. کمبود فضای آموزشی در برخی مناطق مشهد یکی از موارد مرتبط با مسئولیت سایر دستگاه‌ها است. انبوه‌سازان، سازمان‌ها و ارگان‌ها، پروژه‌های ساخت و ساز خود را انجام می‌دهند اما قسمت مربوط به فضاهای آموزشی که در قبال آن متعهد هستند را متقبل نمی‌شوند و به شیوه‌های مختلف قانون را دور می‌زنند. برای نمونه هر 200 واحد مسکونی یک مدرسه نیاز دارد که برخی از انبوه‌سازان به جای آن، تنها دو کلاس درس می‌سازند و به این ترتیب از مالیات معاف می‌شوند.
معاون آموزش ابتدایی اداره‌کل آموزش و پرورش خراسان رضوی گفت: از سوی دیگر وقتی سازمان یا نهادی، ساختمان بلاتکلیف و بدون هیچ فعالیتی دارد باید آن را در اختیار آموزش و پرورش قرار دهد که این هم به درستی اتفاق نمی‌افتد. شاید ما در بعضی از قوانین‌مان باعث شدیم یک سری گذرگاه برای تخلف کردن افراد ایجاد شود. البته در بحث فضاهای آموزشی، دوری برخی مدارس در مناطق روستایی یا عشایری برای همکاران آموزشی که با وسیله نقلیه شخصی خود مسیرهای سخت و طولانی را طی می‌کنند نیز، مشکلات فراوانی وجود دارد.
درخواست آموزش و پرورش از ضابطین حوزه قضایی
وی اظهار کرد: در ماده 4 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان، ممانعت از تحصیل کودکان با محکومیت 3 ماه و یک روز تا 6 ماه حبس یا تا 10 میلیون ریال جزای نقدی تصویب شده که متاسفانه همین هم به درستی اطلاع‌رسانی و اجرایی نشده است که امروز بعضی از خانواده‌ها به خودشان اجازه می‌دهند دانش‌آموز را به مدرسه نفرستند.
شوشتری ادامه داد: یکی از گذرگاه‌های درست تعریف نشده دیگر که به برخی از خانواده‌ها اجازه می‌دهد تا نفرستادن دانش‌آموز خود به مدرسه را توجیه کنند وجود برخی از مدارس خارج از حوزه آموزش و پرورش است، برای نمونه در سامانه «محمودوند» برخی از مدارس دینی در این دسته‌بندی قرار می‌گیرند و ما اطلاعات دقیقی درباره آنها که بیشتر در حاشیه شهر هستند، از منظر آمار، صلاحیت‌های آموزشی، آسیب‌های اجتماعی، بحث‌های فرهنگی و فرقه‌های مذهبی موجود نداریم.
معاون آموزش ابتدایی اداره‌کل آموزش و پرورش خراسان رضوی تاکید کرد: به طور کلی در بحث بازماندگان از تحصیل، چهار اقدام شناسايی، جذب، آموزش و نگهداری در دستور کار قرار دارد که وظیفه ما در این دسته‌بندی و در آموزش و پرورش، قسمتی از آموزش و حوزه مشخصی از شناسایی است. به‌عنوان مدیر یک مدرسه وظیفه دارم وضعیت دانش‌آموزی که سال گذشته در مدرسه تحت مدیریت بنده تحصیل کرده را پیگیری کنم و اگر امسال در این مدرسه و یا در مدرسه‌ای دیگر ثبت‌نام نکرده است، او را به دستگاه قضایی معرفی کنم و بعد از این مرحله، پیگیری‌های جدی‌تر باید از سوی ضابط قضایی انجام گیرد.
وی افزود: آیا اعتبار تعیین شده برای آموزش و پرورش کفاف شناسایی، آموزش و نگهداشت همه بازماندگان از تحصیل را می‌دهد که سازمان‌های دیگر از ما انتظار داشته باشند همه این‌ها را به تنهایی انجام دهیم؟ قطعا خیر. اعتبار متعلق به ما، مربوط به بخش آموزش این دانش‌آموزان است و در سایر حوزه‌ها انتظار می‌رود که سایر سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی پای کار بیایند و زیر مجموعه‌های خودشان را در زمینه‌های مختلف که می‌تواند موثر هم واقع شوند، تقویت کنند.
همکاری سایر دستگاه‌های اجرایی با آموزش و پرورش
شوشتری اظهار کرد: از جمله دستگاه‌هایی که انتظار می‌رود با آموزش و پرورش در شناسایی، جذب(نگهداشت) و اجرای برنامه‌های حمایتی دانش‌آموزان همکاری داشته باشند می‌توان به ثبت احوال، شورای محلات، آستان قدس رضوی، بهزیستی، اداره‌کل عشایر، جهاد کشاورزی، کمیته امداد امام خمینی(ره)، علوم پزشکی، بسیج و نهادهای مردمی، حوزه علمیه، سازمان زندان‌ها، بنیاد شهید و مستضعفان، شهرداری، سازمان تعاون،کار و رفاه اجتماعی، سازمان فنی و حرفه‌ای، سازمان صنعت و معدن و بسیاری دیگر اشاره کرد. اجرای برنامه‌های آگاهی‌بخش در سطح جامعه به جهت ممانعت از بازماندگی تحصیلی نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است که در این زمینه قطعا رسانه‌ها می‌توانند نقش مهمی ایفا کنند.
معاون آموزش ابتدایی اداره‌کل آموزش و پرورش خراسان‌رضوی با اشاره به اینکه یکی از پیشنهاداتی که برای پیشگیری از بازماندگی تحصیلی دانش‌آموزان می‌توان مطرح کرد، بحث خدمات ارائه شده به خانواده‌هاست، گفت: اگر دریافت یارانه خانواده‌های دهک‌های پایین، منوط بر این باشد که فرزندانشان در مدرسه ثبت‌نام کرده باشند، می‌تواند باعث ممانعت از بازماندن تحصیلی شود. لازم به ذکر است که آموزش و پرورش در کنار طرح بازماندگان از تحصیل، طرح دیگری به نام حامی دارد که هدف آن حمایت مستمر از دانش‌آموزان آسیب‌دیده است، دانش‌آموزانی که دچار افت تحصیلی‌اند و خدمات مشاوره‌ای دریافت می‌کنند و قطعا بخشی از این طرح به دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل هم می‌پردازد، اما بدون شک کافی نیست.
وی بیان کرد: در حال حاضر 895 هزار و 828 دانش‌آموز لازم‌التعلیم مقطع ابتدایی در سطح استان وجود دارد که از این تعداد، 833 هزار و 529 نفر ثبت‌نام شده‌اند. از این تعداد 437هزار و 249 نفر، دانش‌آموز دختر و 458 هزار و 579 نفر، دانش‌آموز پسر هستند. لازم به ذکر است 20هزار و 890 نفر بازمانده از تحصیل در استان وجود دارد که 796 نفر آنها تاکنون با تلاش‌های آموزش و پرورش دوباره جذب شده‌اند.
شوشتری افزود: 25هزار و 974 دانش‌آموز اتباع دختر و 27 هزار و 788 دانش‌آموز اتباع پسر در استان وجود دارد و اغلب درباره قرار گرفتن دانش‌آموزان دو کشور متفاوت در کنار یکدیگر، مسائل متنوعی مطرح می‌شود. مانند موضوعاتی که مربوط به فرهنگ است و اهمیت بسیاری نیز دارد. بحث آسیب‌های اجتماعی در این زمینه هم همواره مورد توجه آموزش و پرورش و خانواده‌ها بوده است، دو زبانه بودن برخی از دانش‌آموزان نیز، خود ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی در زمینه آموزش در کلاس درس شود، مبحث اعتبارات هم درباره اتباع، مورد بسیار مهم و تاثیرگذار تلقی می‌شود.
معاون آموزش ابتدایی اداره‌کل آموزش و پرورش خراسان رضوی بیان کرد: فضای آموزشی استاندارد به ازای هر دانش‌آموز 8 متر است، این عدد در کشور ما 5 متر و در خراسان رضوی 4 متر است، علاوه بر این، کمبود نیروی انسانی در آموزش و پرورش هم موضوع مهمی است که نسبت معلم و تعداد دانش‌آموز در هر کلاس را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. در دو سال گذشته که به علت کمبود نیرو، بحث استخدامی در آموزش و پرورش از همه رشته‌ها را داشته‌ایم و نگرانی‌هایی درباره کیفیت آموزش به وجود آمده است، قطعا کار ما با چالش‌های بیش‌تری همراه خواهد بود. خصوصا در زمینه توانمند‌سازی معلمانی که هنوز تخصص کامل و کافی ندارند. در فرایند جذب، هم نیروی خوب متخصص گرفتیم و هم نیروی ناکارامد که البته کفه مورد اول سنگین‌تر بوده و امید است که این رویه تغییر کند و از این پس، افراد با تخصص مرتبط وارد مقطع مناسب خود شوند.
وی گفت: در بحث نیروی انسانی برای آموزش پرورش باید جذب افراد از دانشگاه فرهنگیان بسیار پررنگ شود که نیروی آموزش دیده متخصص برای امر آموزش وارد مدارس شود. مسئله تقویت این دانشگاه هم از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، چه در اساتید و هیئت علمی به‌کار گرفته شده در این دانشگاه که نیروهای مورد نیاز آموزش و پرورش را آموزش می‌دهند و چه تعداد دانشجویان این دانشگاه که قطعا باید افزایش پیدا کند. امیدواریم که برقراری این توازن هرچه زودتر صورت پذیرد اما تا آن موقع شاید بتوان از خروجی دانشگاه‌های معتبر دیگر مانند دانشگاه فردوسی و... که در رشته‌های مورد نیاز و مرتبط با آموزش و پرورش تحصیل می‌کنند، استفاده کرد.
انتهای پیام
