زهره صداقت در گفت‌وگو با ایکنا مطرح کرد
روضه‌های خانگی و تقویت مهارت‌های ارتباطی زنان
دبیر علمی خانه اندیشه و گفت‌وگوی خانواده با بیان اینکه روضه‌های خانگی می‌تواند به رشد چندبعدی زنان کمک کند، گفت: مهارت‌های ارتباطی زنان در این محافل تقویت و بلوغ اجتماعی آنها از طریق بحث‌های جمعی و حتی بعد از آن ایجاد می‌شود. این مراسم به زنان فرصتی می‌دهد تا در فضایی امن شخصیت فردی و اجتماعی خود را محک بزنند و به‌تدریج خود را بهتر بشناسند.
روضه‌های خانگی از مهم‌ترین جلسات مذهبی ویژه بانوان است که علاوه بر جنبه معنوی آنها، این جلسه‌ها ظرفیت و فرصت خوبی برای انتقال معنویت و باورهای دینی به زنان به‌شمار می‌رود. نظر به اهمیت برگزاری مجالس روضه‌های خانگی زنان به‌ویژه در ایام محرم و صفر، خبرنگار ایکنای خراسان‌رضوی گفت‌وگویی با زهره صداقت، پژوهشگر در حوزه مطالعات زنان و کارشناس علوم قرآنی درباره روضه‌های خانگی و فرصت این مجالس برای کنشگری اجتماعی زنان انجام داده است که در ادامه می‌خوانیم؛ایکنا _ برپایی روضه‌های خانگی تا چه اندازه در ایجاد فرصت برای کنشگری اجتماعی زنان مؤثر است؟
به‌طور قطع این محافل به زنان اجازه می‌دهد در فضایی امن به بیان مسائل دینی و اجتماعی بپردازند، به‌ویژه در مواقعی که زنان امکان حضور در محافل عمومی را نداشته باشند روضه‌های خانگی محفل عمومی زنانه است که در آن می‌توانند به بیان دیدگاه‌های خود بپردازند و از این مسیر ضمن افزایش اعتماد به نفس، به نقش‌آفرینی اجتماعی بیشتر آنها کمک می‌شود. به دلیل ایجاد فضای صمیمی و غیررسمی که در روضه‌های خانگی ایجاد می‌شود، این مراسم نقش مهمی در انتقال فرهنگ اسلامی به نسل جدید دارند.
کودکان و نوجوانان در این فضاها نه‌تنها با وقایع مختلف آشنا می‌شوند بلکه درس‌های اخلاقی و اجتماعی در قالب داستان و روایت بیان شده و آنها آموزش‌های مذهبی را در این مراسم می‌بینند، البته این انتقال فرهنگ با همراهی عواطف مادری و خانوادگی همراه است که تأثیر دوچندان بر اعضای خانواده دارد. همچنین روضه‌های خانگی به دلیل انعطاف‌پذیری در محتوا، امکان پرداختن به ابعاد مختلف دینی و مسائل جزئی‌تر را فراهم می‌کند، درحالی‌که در مراسم رسمی ممکن است به خطبه‌ها و روایات کلی بسنده شود.
ایکنا _ آیا این محافل باعث تقویت باورهای دینی در خانواده می‌شود؟
وقتی تمام اعضای خانواده در کنار هم در قالب روضه‌های خانگی به عزاداری می‌پردازند تقویت بنیان‌های مذهبی خانواده را در پی دارد و فرصتی برای پرسش و پاسخ‌های دینی و اعتقادی در بین اعضای خانواده فراهم می‌کند. از نگاه دیگر وجود کودکان در این مراسم باعث می‌شود آنها از کودکی با مفاهیم و ارزش‌های دینی و اسلامی در فضای خانه و به‌سادگی آشنا شوند، بنابراین این مراسم نه‌تنها به حفظ سنت‌های ملی کمک می‌کند، بلکه به نهادینه‌سازی این سنت‌ها برای نسل بعدی یاری می‌رساند.
روضه‌های خانگی و مراسم رسمی در حسینیه‌ها از چند منظر متفاوت هستند، اول اینکه روضه‌های خانگی برخلاف مراسم رسمی، در فضای خودمانی و بدون تشریفات برگزار می‌شوند که البته به دلیل کاهش نظارت محتوایی بر آنها با آسیب‌هایی مواجه‌اند، دوم اینکه در روضه‌های خانگی معمولاً از روایت‌های شفاهی و سینه‌به‌سینه استفاده می‌شود، اما مراسم رسمی تحت نظارت نهادهای مذهبی انجام می‌شود و باید با استناد به منابع معتبر انجام شود.
ایکنا _ ورود خرافات یا روایت‌های غیر مستند چه تأثیری بر اعتبار مراسم دارد؟
ورود خرافات یا روایت‌های غیر مستند به چند شکل می‌تواند اعتبار این مراسم را تهدید کند، اول اینکه ممکن است این خرافات به تحریف وقایع تاریخی دینی منجر شود و تصویری نادرست در اذهان عمومی شکل دهد. با تکرار این روایت‌ها ممکن است مرز بین واقعیت و افسانه مخدوش شود، البته برای پیشگیری از آنها می‌توان راهکارهایی ارائه داد، به‌طوری‌که بانوان برگزارکننده می‌توانند از منابع معتبر و کتاب‌های مورد تأیید مرجع استفاده کنند و یا از حضور کارشناسان مذهبی خبره در مراسم بهره ببرند تا از تکرار روایت‌های عجیب‌وغریب و بدون سند خودداری شود که البته این موارد انجام‌شدنی است، اما باید دید مسئولان چگونه می‌توانند این پیشگیری‌ها را داشته باشند.
ایکنا _ تا چه اندازه مداحی احساسی بدون پشتوانه علمی می‌تواند آسیب‌زا باشد؟
مداحی احساسی هم چند آسیب جدی می‌تواند به همراه داشته باشد، اول آنکه ممکن است به‌جای مفاهیم عمیق تاریخی و دینی صرفاً به هیجان‌های زودگذر ختم شود و احتمال دارد با بزرگ‌نمایی غیرواقعی، تصویری نامناسب از وقایع مانند قیام عاشورا ارائه شود و اهداف مهم و اصلی گم شود و برای افراد جامعه ملموس نباشد و در بلندمدت می‌تواند آنها را از معارف ناب عاشورایی دور کند، البته می‌توان با تشویق مداحان به مطالعه عمیق‌تر معارف تاریخی دینی و ترکیب مناسب مداحی‌ها با عقلانیت از اغراق‌های غیرواقعی پرهیز شود که در این رابطه باید با ساماندهی این مراسم، آسیب‌هایش را کم‌رنگ کرد.
ایکنا _ زنان از طریق این مراسم چگونه به آموزش مسائل دینی و اجتماعی دست پیدا می‌کنند؟
در برگزاری مراسم مذهبی همواره تأکید بر سادگی و پرهیز از تشریفات غیرضروری بوده و با تبلیغات و تذکرهای دوستانه می‌توان از تبدیل مراسم مذهبی به فضای رقابتی یا تجملاتی جلوگیری کرد و در این میان باید تلاش شود تا با بیان نکات کارشناسانه روحیه رقابت و چشم‌وهم‌چشمی در میزبانان افزایش نیابد که برای تغییر نگرش عمومی به روضه‌های خانگی از مهمانی پر زرق‌وبرق به محفلی با محتوای معنوی عمیق لازم است برای ارزش‌گذاری به این مراسم به کیفیت معنوی موجود در آنها توجه شود نه به پذیرایی‌ها، زیرا در روایات هم بر سادگی این مجالس تأکید شده است.
روضه‌های خانگی می‌تواند به رشد چندبعدی زنان کمک کند، اعتمادبه‌نفس زنان از طریق مسئولیت‌پذیری و سازمان‌دهی این مراسم بالا می‌رود، مهارت‌های ارتباطی آنها تقویت و بلوغ اجتماعی زنان از طریق بحث‌های جمعی در مراسم و حتی بعد از این مراسم ایجاد می‌شود. این مراسم به زنان فرصتی می‌دهد تا در فضایی امن شخصیت فردی و اجتماعی خود را محک بزنند و به‌تدریج خود را بهتر بشناسند.
در روضه‌های خانگی شبکه‌های ارتباطی غیررسمی بین زنان محله و فامیل ایجاد می‌شود، هماهنگی برای فعالیت‌های خیریه و جمع‌آوری برای کمک‌های مردمی تسهیل می‌شود، گروه‌های خودجوش برای حل مشکلات محله به وجود می‌آید و کانون‌های مؤثری برای ارائه خدمات اجتماعی تشکیل می‌شود و بدین ترتیب از حالت صرفاً مذهبی فراتر می‌روند و حیات اجتماعی زنان را تحت تأثیر خود قرار می‌دهند.
روضه‌های خانگی، کلاس‌های آزاد و خودجوش است که زنان در این جلسات می‌توانند مطالب خوبی یاد بگیرند، برگزاری مراسم باعث می‌شود آنها درباره مطالب دینی که از سخنران و مداح می‌شنوند گفت‌وگو کنند و سؤالات خود را بپرسند، علاوه بر این در روضه‌ها فقط حرف از دین نیست، بلکه در این جمع‌ها از مسائل تربیتی، زناشویی و ... سخن می‌گویند و نوعی جلسات مشاوره خودمانی است و زنان انگیزه می‌گیرند تا در سایه حضور در این مراسم بیشتر کتاب بخوانند و آگاه‌تر شوند و به‌طور کلی، روضه‌های خانگی، دانشگاه زندگی برای زنان است و کلی علم و تجربه در خود دارد.
انتهای پیام 
