نهضت حسینی؛ الگویی برای تمدن‌سازی انسانی و پایدار
پژوهشگر دینی با اشاره به ظرفیت‌های فکری و فرهنگی قیام امام حسین(ع) گفت: این نهضت، فراتر از یک حرکت تاریخی، الگوی تمدنی جامعی است که با تکیه بر ارزش‌هایی مانند عدالت، آزادگی و مقاومت در برابر ظلم، توانسته بر شکل‌گیری فرهنگ، هویت و انسجام اجتماعی در جوامع مختلف، تأثیرگذار باشد.
حجت‌الاسلام سیدرضا عمادی، پژوهشگر دینی، در گفت‌وگوی با ایکنا از خراسان رضوی، با اشاره به ظرفیت‌های فکری و فرهنگی نهضت امام حسین(ع)، آن را فراتر از یک رخداد تاریخی و به‌مثابه الگویی جامع برای تمدن‌سازی انسانی و پایدار معرفی کرد. وی اظهار داشت: قیام عاشورا با تکیه بر مفاهیمی چون عدالت، آزادگی و مقاومت در برابر ظلم، بنیان‌هایی را فراهم کرده که در شکل‌گیری فرهنگ، هویت و انسجام اجتماعی در جوامع گوناگون تأثیرگذار بوده است.
وی تصریح کرد: نهضت حسینی، نقطه عطفی در تاریخ اسلام است که با اتکا به یک ایدئولوژی اصیل و عمیق، قابلیت تبدیل‌شدن به موتور محرکه تمدنی را دارد. این قیام، نه‌تنها در بُعد دینی، بلکه در عرصه‌های فرهنگی، اجتماعی و حتی سیاسی و بین‌المللی، آثار گسترده‌ای برجای گذاشته است.
نهضت عاشورا؛ مکتبی برای بیداری فکری
عمادی ادامه داد: از منظر فکری، نهضت امام حسین(ع) یک مکتب ایدئولوژیک مبتنی بر عدالت، آزادی، شجاعت و ایثار به‌شمار می‌رود. انتخاب شهادت به‌جای تسلیم در برابر باطل، نشان داد که حفظ کرامت انسانی و وفاداری به حقیقت، حتی به قیمت جان، برتر از هر مصلحتی است. این نگاه، در طول تاریخ الهام‌بخش بسیاری از اندیشه‌ها و جنبش‌های اصلاحی و مقاومتی بوده است.
این پژوهشگر دینی افزود: این نهضت، اندیشمندان و متفکران مسلمان و غیرمسلمان را به تأملی عمیق در مفاهیم دینی، اخلاقی و فلسفی واداشت. ارزش‌هایی چون عدالت، ایستادگی در برابر ظلم و آرمان‌گرایی، در چارچوب مکتب عاشورا بازتعریف شدند. این ایدئولوژی، هسته تمدن عاشورایی را شکل داده و الهام‌بخش حرکت‌های فرهنگی و فکری متعددی در جهان اسلام بوده است.
وی با بیان اینکه قیام عاشورا تنها یک واقعه نیست، بلکه بستر تولید و تعالی فرهنگی و هنری است، اظهار کرد آیین‌های عزاداری، از روضه و مرثیه‌خوانی گرفته تا نمایش‌های آیینی مانند تعزیه، به بخشی از هویت فرهنگی جوامع شیعی تبدیل شده‌اند. تعزیه به‌عنوان یکی از جلوه‌های ترکیبی دین و هنر، اوج تأثیرگذاری نهضت حسینی بر عرصه‌های تمدنی را به نمایش می‌گذارد.
عمادی اظهار کرد: ادبیات عاشورایی، با آثاری در قالب شعر، مرثیه، نثر تحلیلی و هنری، نه‌تنها بار معنایی بالایی دارد بلکه بستری برای انتقال مفاهیم اخلاقی و انسانی ایجاد کرده است. این ادبیات، یکی از ستون‌های اصلی فرهنگ دینی و هویت تاریخی جوامع اسلامی محسوب می‌شود.
تأثیرات اجتماعی و نهادسازی مدنی
این پژوهشگر دینی با اشاره به اثرات اجتماعی نهضت حسینی، افزود: قیام عاشورا منجر به شکل‌گیری نهادهای خیریه، مواکب، و شبکه‌های مردمی در ایام محرم شده است. سنت‌هایی چون نذر، اطعام و رسیدگی به نیازمندان، ریشه در آموزه‌های این نهضت دارند و موجب تقویت همبستگی اجتماعی و مسئولیت‌پذیری جمعی شده‌اند.
وی ادامه داد: این اقدامات مردمی، تنها اعمال مناسکی نیستند، بلکه نمادهایی از تمدن‌سازی‌اند که در قالب رفتارهای اجتماعی، روحیه تعاون، کرامت انسانی و همدلی را نهادینه می‌کنند.
عمادی نهضت حسینی را حرکتی سیاسی ـ اجتماعی علیه فساد و استبداد دانست و اظهار کرد: امام حسین(ع) با قیام خود، مفاهیمی چون مسئولیت‌پذیری اجتماعی، اصلاح‌طلبی، و ایستادگی در برابر ظلم را به‌عنوان اصول بنیادین تمدن اسلامی تثبیت کرد. تأثیر این رویکرد در جنبش‌های عدالت‌طلبانه‌ای همچون انقلاب اسلامی ایران کاملاً مشهود است.
وی همچنین با اشاره به تأثیر بین‌المللی این نهضت گفت: پیام عاشورا محدود به جوامع اسلامی نیست. شخصیت‌هایی مانند مهاتما گاندی، با الهام از راه امام حسین(ع)، در مسیر مبارزه بدون خشونت گام برداشتند. این نشان می‌دهد که ارزش‌های عاشورایی از ظرفیت بالایی برای گفت‌وگوی تمدنی و انتقال پیام‌های مشترک انسانی برخوردار است.
عاشورا؛ الگویی کامل برای تمدن‌سازی
وی در پایان گفت: نهضت امام حسین(ع)، الگویی کامل از پیوند اندیشه و عمل برای ساخت یک تمدن پویا و اخلاق‌محور است. این نهضت، با تأکید بر ارزش‌هایی چون عدالت، آزادگی و ایثار، نه‌تنها به اصلاح درونی جوامع کمک کرده بلکه در سطح تمدنی نیز، بسترساز همبستگی، هویت جمعی، هنر دینی و مشارکت اجتماعی شده است. عاشورا همچنان الهام‌بخش جوامع برای حرکت به‌سوی جهانی عادلانه‌تر و انسانی‌تر باقی مانده است.
انتهای پیام
