در دنیای کنونی که دشمنان بر اختلافات مذهبی میان مسلمانان دامن میزنند تا بتوانند با ایجاد تفرقه به اهداف پلید خود دست یابند، توجه به اصل وحدت و تلاش برای حفظ آن اهمیت دوچندانی مییابد. حفظ وحدت از قدیم مطرح بوده است و ائمه(ع) در این زمینه روایات مختلفی را بیان کردهاند، اما با توجه به شرایط حساس کنونی سؤالی که در این زمینه مطرح میشود آن است که چگونه میتوانیم وحدت جمعی را میان مسلمانان ایجاد کنیم و اصولاً چه رهکارهای عملی برای این امر وجود دارد؟ پاسخ به اینگونه پرسشها در عصر حاضر از اهمیت ویژهای برخوردار است که لازم است مورد توجه خاصی قرار بگیرد. در همین خصوص، خبرنگار ایکنای خراسانرضوی، گفتوگویی با حجتالاسلام اسماعیل حاتمی، پژوهشگر دینی انجام داده است که در ادامه میخوانیم؛
در روایتهایی از پیامبر(ص) و امام علی(ع) آمده است که خداوند ۱۲۴ هزار پیامبر آفریده و هر پیامبری وصی و جانشینی داشته است، زیرا هیچ پیامبری نمیتواند بدون جانشین باشد و حتی حضرت موسی(ع) که چندین روز به کوه طور میرود در این زمینه خداوند در قرآن کریم میفرماید: «وَ واعَدْنا مُوسى ثَلاثينَ لَيْلَةً وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ فَتَمَّ ميقاتُ رَبِّهِ أَرْبَعينَ لَيْلَةً"» یعنی در ۴۰ روزی که حضرت موسی(ع) حضور ندارد، ایشان برادر خود هارون را جانشین خویش در میان قومشان بنیاسرائیل معرفی میکنند تا امت بدون جانشین و وصی نماند.
پیامبر اکرم(ص) در زمینه اهمیت داشتن وصی فرمودهاند: هرکسی که بدون وصی و وصیت بمیرد در روز قیامت انتظار شفاعت از من نداشته باشد، البته بعد از وفات پیامبر(ص) اختلافی در میان امت به وجود آمد و عدهای بر آن بودند که ایشان برای خود جانشینی تعیین نکردهاند و عدهای دیگر خلاف این را معتقد بودند و حضرت علی(ع) را وصی و جانشین ایشان میدانستند.
دسته اول ابوبکر را انتخاب کردند و این باعث اختلاف دیدگاه شد، اما چيزی که اهل بیت(ع) به ما آموختهاند این است که مسلمانان را دعوت به عدم تشنج و عدم جنگ و اختلاف کردند. امام حسن عسکری(ع) نیز که در اول ربیعالاول مسموم میشوند و در هشتم همین ماه به شهادت میرسند در آخرین وصیتنامه خویش میفرمایند که در مساجد اهل سنت بروید و نماز بخوانید و بر جنازههای آنان نماز بخوانید و یا از مریضان آنها عیادت کنید و با آنان ارتباط داشته باشید و همه اینها دستوراتی است که ائمه(ع) بر آن تاکید داشتهاند.
امام حسن عسکری(ع) در آخرین روزهای عمرشان بر این مسائل تأکید میکردند و این همان اصل تقیه و تقریب در شیعه است. منظور از تقیه یعنی اینکه با افراد باید به گونهای عمل کرد که اسرار را پردهپوشی کنیم و احساسات آنها را با حرفهای نامناسب برانگیخته نکنیم، همچنین لازم به ذکر است که منظور از تقریب یعنی وحدت پیدا کردن مذاهب اسلامی بر روی یک اصل، تأکید بر اشتراکات و کاستن تنش از مذاهب اسلامی و در واقع منظور از تقریب این نیست که کسی از عقاید خود صرف نظر کند، بلکه منظور تأکید هر چه بیشتر بر نکاتی است که مذاهب را به هم نزدیک میکند.
هر جا اختلاف مذهبی وجود داشته باشد، ابلیس پیروز میشود و از قدیمالایام هنر ابلیس تفرقهانداختن و حکومتکردن بوده است. با هم بودن در دنیای اسلام بسیار مهم است و سبب میشود دشمنان نتوانند توطئه و از اختلافات مذهبی سوءاستفاده کنند. حضرت زهرا(س) در زمینه اختلافات مذهبی فرمودهاند: «امامتنا نظامات للامه» یعنی خدا امامت ما را برای نظام امت نظم کرد تا قوام داشته باشند و دچار اختلاف و جدایی نشوند، بنابراین باید تقریب در حول ائمه(ع) صورت گیرد.
هفته وحدت و ارتباط دانشمندان و فرهیختگان اهل سنت و شیعه از جمله اقدامات کاربردی در این زمینه بوده و لازم است بیشتر مورد توجه قرار گیرد و تأکید و توجه بیشتر بر اشتراکات دینی میان مذاهب اسلامی نیز امری است که از اهمیت ویژهای برخوردار است.
انتهای پیام