میراث استاد پیشکسوت قرآنی را گرامی بداریم/ مرحوم محدث احیاگر توجه به مفاهیم قرآن

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) استاد «سیدهادی محدث»، از اساتید تألیف کتب درسی قرآن آموزش و پرورش روز گذشته، 16 بهمن‌ماه پس از تحمل پنج سال بیماری سرطان و مشکلات ریوی در سن 77 سالگی دعوت حق را لبیک گفت و صبح امروز، 17 بهمن‌ماه در گلزار شهدای قم به خاک سپرده شد؛ وی علاوه بر فعالیت‌هایی در حوزه آموزش قرآن قبل از انقلاب اسلامی، فعالیت‌های جدی خود را در امر آموزش قرآن، تألیف کتب درسی قرآن مقاطع مختلف تحصیلی و... پس از انقلاب اسلامی به شکل جدی‌تری دنبال کرد.

این استاد قرآنی در طول عمر با برکت خود طرح‌ها و برنامه‌های مختلفی را در آموزش و پرورش پایه‌گذاری کرد و با پرواز خود، نه تنها جامعه فرهنگیان و دانش‌آموزان، بلکه جامعه قرآنی کشور را نیز داغدار کرد؛ در این گزارش بخش کوچکی از فعالیت‌های این استاد قرآنی به رشته تحریر در آمده است.

اولین جملات بعد از ذکر نام استاد محدث:

«پدر معنوی و روحانی جامعه قرآنی»، «پدر آموزش مفاهیم قرآن کشور»، «احیاگر آموزش قرآن همراه با فهم و انس با آیات» اولین جملاتی هستند که اساتید و کارشناسان قرآنی کشور پس از شنیدن نام استاد محدث بر زبان جاری می‌کنند و با اظهار تأسف برای از دست دادن این استاد قرآنی، عنوان می‌کنند آثار برجسته و زحمات ارزشمند این استاد قرآنی هیچگاه از خاطره‌‌ها محو نمی‌شود و جامعه قرآنی کشور به این استاد خوب و متواضع قرآن مدیون است.

استاد «سیدهادی محدث» که در سال 1389 به عنوان خادم قرآن کریم شناخته شد قبل از انقلاب اسلامی جزء مبارزان انقلابی بود و حتی در سال‌های قبل از 15 خرداد 42 بک جوان انقلابی و متدین بود که از همان دوران جوانی با هدف و نهضت امام خمینی(ره) آشنا شد.

کتاب‌های 9 جلدی آموزش مفاهیم قرآن از آثار استاد محدث

وی که تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته فیزیک به پایان رسانده بود و علاوه بر تدریس درس فیزیک، به دلیل علاقه فراوانی که به فعالیت‌های قرآنی داشت، انجام فعالیت‌های قرآنی را نیز در کنار رشته فیزیک دنبال می‌کرد؛ تألیف کتب درسی قرآن آموزش و پرورش در تمامی مقاطع و پایه‌های تحصیلی، تألیف کتاب‌های 9 جلدی آموزش مفاهیم قرآن به خردسالان و... بخش کوچکی از فعالیت‌های قرآنی این استاد قرآنی تلقی می‌شود.

مرحوم محدث که طی پنج سال گذشته از بیماری سرطان و مشکلات ریوی رنج می‌برد با وجود این بیماری از فعالیت‌های قرآنی خود در این سال‌ها دست نکشید، تا جایی که کتاب‌های قرآن پایه هفتم و هشتم و کتاب قرآن پایه اول ابتدایی که امسال برای نخستین‌بار به صورت آزمایشی در برخی از کلاس‌های پایه اول ابتدایی تدریس می‌شود از جمله تألیفات این استاد قرآن در این سال‌ها بوده است.

این استاد قرآنی طی فعالیت پربرکت خود را سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، ارتباط نزدیکی با مسئولان و کارشناسان قرآنی آموزش و پرورش داشت تا جایی که به گفته کارشناسان دفتر تألیف کتب درسی آموزش و پرورش، گاهی اوقات جلسات صمیمی و دوستانه‌ای را با آنها ترتیب می‌داد تا علاوه بر بررسی فعالیت‌های قرآنی کشور، نقطه نظرات و پندهای خود را برای بهبود فعالیت‌های قرآنی به آنها گوشزد کند.

ترویج «کلید فهم قرآن» از کارهای ارزشمند استاد محدث است

محمد بنیادی، مدیرکل سابق قرآن، نماز و عترت وزارت آموزش و پرورش درباره این استاد قرآنی می‌گوید: مرحوم محدث، پدر معنوی و روحانی جامعه قرآنی بود که تمام زندگی و حیات خود را وقف قرآن کرد و یکی از کارهای ارزشمند مرحوم محدث که نقطه عطفی در فعالیت‌های قرآنی کشور محسوب می‌شود ترویج «کلید فهم قرآن» است که حلقه گم شده بین قرائت، تفسیر و ترجمه قرآن بود، استاد محدث این بحث را به خوبی مدیریت کرد.

پایه‌گذاری مبنای فهم قرآن براساس مفردات و کلمات پرکاربرد در کشور

مدیرکل سابق قرآن، نماز و عترت وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه مرحوم محدث، مبنای فهم قرآن براساس مفردات و کلمات پرکاربرد را در کشور پایه‌گذاری کرد، ادامه می‌دهد: وی تمام زندگی خود را وقف قرآن کرد و حتی در یک ماه گذشته که یکی از بستگان نزدیک این استاد قرآنی به رحمت خدا رفته بود، در جلسه قرآنی که تشکیل شده بود شرکت کرد و با وجودی که سوگوار بود از جلسه قرآنی که ترتیب داده شده بود، نگذشت.

استاد محدث احیاگر آموزش مفاهیم قرآن در کشور بود

همچنین، رضا نباتی کارشناس قرآنی دفتر تألیف و برنامه‌ریزی کتب آموزشی، استاد محدث را احیاگر آموزش مفاهیم قرآن در کشور می‌داند و می‌گوید: این استاد قرآنی توانست با فعالیت‌های گسترده خود در امر آموزش مفاهیم قرآن کریم و تألیف کتب درسی قرآنی، قرآن را از سال 78 در آموزش و پرورش احیا و بحث آموزش قرآن را در آموزش و پرورش متحول کند.

نباتی که سال‌های سال در محضر استاد محدث فعالیت داشته و خود و جامعه قرآنی را مدیون این استاد قرآنی می‌داند، ادامه می‌دهد، استاد محدث با نگاه توسعه سواد قرآنی که شامل چهار ویژگی؛ خواندن، فهمیدن، تدبر و انس روزانه با قرآن بود فعالیت‌های خود را دنبال می‌کرد، وی دغدغه‌های زیادی در حوزه قرآن داشت؛ خیلی وقت‌ها در دفتر برنامه‌ریزی و تألیف کتب درسی آموزش و پرورش می‌گفت: بیایید، بنشینید درباره فعالیت‌های قرآنی کشور صحبت کنیم و از کارشناسان دفتر تألیف کتب درسی، نظرات و پیشنهادت را دریافت می‌کرد و این استاد قرآنی به واقع برای قرآن و فعالیت‌های قرآنی وقت می‌گذاشت و تلاش می‌کرد تا همواره اطلاعات و دانسته‌های ما را اصلاح و تقویت کند.

مرحوم محدث اشکالات کار ما را خیلی سریع متوجه می‌شد
نباتی که از دست دادن استاد محدث را برای خود همانند کسی می‌داند که پدرش را از دست داده است، می‌گوید: مرحوم محدث همانند یک پدر که  فرزندان خود را راهنمایی می‌کرد ما را راهنمایی می‌کرد و در این کار بسیار نکته‌سنج و دقیق بود، به دلیل تجربه بالا و حافظه خوبی که داشت اشکالات کار ما را خیلی سریع متوجه می‌شد؛ مرحوم محدث با اینکه سن بالایی داشت اما خیلی پرجنب و جوش بود و همواره پیگیر فعالیت‌های قرآنی بود.

وی ادامه با بیان اینکه استاد محدث توجه به فهم قرآن را حلقه گم شده آموزش قرآن در کشور می‌دانست، ادامه می‌دهد: این حرف استاد کاملا درست بود؛ هم‌اکنون می‌توانیم به این موضوع پی ببریم که اگر قرائت قرآن بدون فهمیدن باشد که البته در جامعه ما این موضوع به یک فرهنگ تبدیل شد، ظلم بزرگی به قرآن است و همان طور که این استاد قرآنی همواره بر آن تأکید داشته‌اند، نفهمیدن قرآن حلقه گم شده آموزش قرآن در کشور است.

تغییر بنیادین آموزش و پرورش از آرزوهای استاد محدث بود

استاد محدث از همان سا‌ل‌های جوانی و با ورود به عرصه فعالیت‌های قرآنی، در راه‌اندازی برنامه‌های ویژه‌ای حضور داشت و به عنوان موسس برخی از فعالیت‌های آموزشی و تربیتی در کشور بود که یکی از این فعالیت‌ها «نهضت سوادآموزی» بوده است؛ طرح راه‌اندازی نهضت سوادآموزی را اواخر دهه 60 ارائه کرد و همچنین یکی از آرزوهایش، تغییر بنیادین آموزش و پرورش بود که بر این اساس، ستاد تغییر بنیادین در آموزش و پرورش را در دهه 60 تشکیل داد و به عنوان دبیر این ستاد انتخاب شد و مجموعه‌هایی تهیه و تصویب کرد.

مسعود وکیل، کارشناس قرآنی دفتر تألیف کتب آموزشی آموزش و پرورش نیز آغاز همکاری خود با استاد محدث را اوایل سال 70 در بنیاد شهید و امور ایثارگران می‌داند و می‌گوید: در آن سال‌ها فعالیت‌های قرآنی برای مدارس شاهد، طراحی و تدوین شد و تجربه‌ای اندوخته شد که در زمان حسین مظفر، وزیر سابق آموزش و پرورش، تیمی که در بنیاد شهید فعالیت داشت به وزارت آموزش و پرورش بازگشت و از سال 77 فعالیت‌های قرآنی در آموزش و پرورش شکل جدی‌تری به خود گرفت و در سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی متمرکز شد؛ استاد محدث از سال 77 تا همین اواخر که ما جلساتی به منظور برنامه‌ریزی کتاب‌های درسی قرآن داشتیم حضور پیدا می‌کرد، این استاد قرآنی از سال 77 تا سال 92 برای فعالیت‌های قرآنی آموزش و پرورش و تألیف کتاب‌های درسی قرآن تلاش کرد.

استاد محدث پدر آموزش مفاهیم قرآن در کشور بود

وی با بیان اینکه مرحوم محدث به گردن من و به گردن آموزش قرآن در کشور حق دارد، می‌افزاید: اگر استاد محدث را پدر آموزش مفاهیم قرآن کشور بدانیم حرف حقی زده‌ایم؛ این استاد قرآنی از دوران جوانی نسبت به این امر مهم که آموزش قرآن باید همراه با فهم و درک قرآن باشد حساسیت و توجه خاصی داشت و به همراه برخی از معلمان دیگر در مدرسه علوی، تألیفاتی در این زمینه داشت که بعدها با رخداد انقلاب اسلامی، این فعالیت‌ها عمومیت بیشتری پیدا کرد و از سال 72 به بعد، روی مسئله آموزش قرآن متمرکز شد.

وکیل هم همانند دیگر کارشناسان قرآنی، مهم‌ترین مسئله و دغدغه مرحوم محدث را آموزش قرآن به صورت یک آموزش جامع و آموزش خواندن همراه با فهمیدن می‌داند و می‌گوید: استاد محدث اموزش قرآن به صورت جامع و آموزش خواندن همراه با فهمیدن را در کشور توسعه داد و همواره این دغدغه را داشت که آموزش قرآن همراه با فهم آیات در نهادهای دولتی، نیمه‌دولتی و مردمی عمومیت پیدا کند که البته در دهه‌های اخیر این آرزو تا مقدار قابل توجهی محقق شد؛ اما باز هم تا رسیدن به وضعیت مطلوب و وضعیتی که این استاد قرآنی در نظر داشت راه‌های زیادی داریم.

«آنچه که درباره خصوصیات اخلاقی استاد محدث می‌گویم، اعتقاد قلبی من است؛ استاد محدث ویژگی‌هایی از جمله صداقت، صراحت، حق و انصاف، اخلاص، سخت‌کوشی، جدیت، صمیمیت و مهربانی با دوستان و بی‌‌توجهی به امور مادی و دنیوی داشت تا این اواخر که بستری بود هیچگاه نمازش ترک نشد و شاید به جرأت بتوان گفت که تمام ماه رجب و شعبان را روزه می‌گرفت.» این بخشی از سخنان مسعود وکیل، در باب بیان خصوصیات اخلاقی استاد محدث است که این جملات را با حزن و اندوهی که می‌توان در صدایش به وضوح احساس کرد ادا می‌کند.

وکیل ادامه می‌دهد: تا زمانی که این اساتید و پیشکسوتان قرآنی را داریم توجه کافی به آنها نداریم؛ البته اساتیدی مانند مرحوم محدث نیز اهل این مسائل نیستند که انتظار تکریم داشته باشند و ما نیز به دلیل مسائل کاری و ذهنی که وجود دارد از اهمیت تکریم چنین اساتید و چهره‌های قرآنی غافل می‌شویم، هرچند حالا که این استاد قرآنی از میان ما رفته‌ است آنچه برای روح آن مرحوم، ارزشمند به نظر می‌رسد این است که جامعه قرآنی، آموزش و پرورش، بخش‌های رسمی و مردمی و... به بحث آموزش قرآن همراه با فهم و انس با قرآن که از میراث این استاد قرآنی است، بپردازند.

رضا نباتی، از کارشناسان قرآنی دفتر تألیف و برنامه‌ریزی کتب درسی آموزش و پرورش نیز با تأکید بر ضرورت توجه بیشتر به پیشکسوتان و اساتید قرآنی، می‌گوید: در همین ایام تلاش داشتیم تا در مراسم بزرگداشتی که از سوی آموزش و پرورش برگزار می‌شود از فعالیت‌های چندین دهه این استاد قرآنی تجلیل کنیم که متأسفانه به دلیل بیماری این استاد کار به تعویق افتاد اما به هر حال به زودی مراسمی برای گرامیداشت یاد و خاطره این استاد قرآنی برگزار خواهیم کرد.

دغدغه استاد محدث فهمیدن قرآن بود
نباتی ادامه می‌دهد: دغدغه مرحوم محدث فهمیدن قرآن بود و باید بتوانیم به یادگاری این استاد قرآنی که همان فهم قرآن است، بپردازیم، نقطه نظرات این استاد قرآنی هم‌اکنون به جای خوبی رسیده است و ما که شاگردان این استاد هستیم این قول را با خود بسته‌ایم که راه این استاد قرآنی را دنبال کنیم تا روح آن مرحوم در بحث قرآن از ما راضی باشد.

هرچند که جامعه قرآنی و مسئولان و متولیان این امر این بار نیز در تکریم و گرامیداشت استاد قرآنی دیگری جا ماندند و مراسم گرامیداشت استاد محدث را پس از اینکه این استاد قرآنی برای همیشه از میان ما رفته‌ است برگزار خواهند کرد اما همانطور که اساتید و کارشناسان قرآنی ما استاد محدث را «پدر آموزش مفاهیم قرآن کریم» می‌دانند، بزرگ‌ترین تکریم استاد شاید این است که آرزوها و عنایت‌های خاصی که در مورد آموزش قرآن داشته است را محقق کنیم و به صورت معقول، آموزش قرآن همراه با درک و فهم قرآن کریم را دنبال کنیم و البته محقق شدن این اهداف بهترین راه تکریم و گرامیداشت استاد محدث است؛ هرچند که انتخاب این استاد قرآنی به عنوان «خادم قرآن کریم» در سال 1389 به هر حال افتخاری برای ما است که جامعه قرآنی هرچند کم، اما گوشه‌ای از حقوق این استاد ارزشمند قرآنی را ادا کرد.

امید داریم که دولت‌مردان جمهوری اسلامی ایران و مسئولانی که بسترساز فعالیت‌های قرآنی، پیشکسوتان و اساتید قرآنی در کشور هستند نیز نسبت به اساتید، پیشکسوتان و فعالان قرآنی توجه و عنایت خاصی داشته باشند و تکریم اساتید قرآنی که به گردن جامعه قرآنی کشور حق دارند را قبل از اینکه از میان ما بروند، ادا کنند.