خودنمایی رنگ و نقش کاشی‌های چشم‌نواز در مسجد 72 تن مشهد

 به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، وقتی وارد مسجد می‌شوی علاوه بر گنبد و گلدسته‌های مسجد، آنچه که بیشتر جلوه‌گری می‌کند، جنبه بصری مناره و گلدسته‌های مسجد و دیواره‌ها و کاشی‌های لاجوردی رنگ آن، دل را می‌لرزاند و حس و حال معنوی به روح‌مان می‌افزاید.
مسجد 72 تن مشهد با رنگ و نقش کاشی‌های خود یک بنای تاریخی و قدیمی است که در همسایگی امام هشتم قرار دارد و مکان زیارتی و سیاحتی برای زائران داخل و خارج از کشور به شمار می‌رود.
این مسجد در واقع آرامگاه امیرغیاث‌الدین شاه‌ملک است، یکی از آثار تاریخی مشهد محسوب می‌شود که در خیابان اندرزگو(خسروی نو) واقع شده است. اثری که قدمت بنای آن به قرن نهم هجری قمری و دوران تیموریان می‌رسد.

این بنا، مدفن امیرغیاث‌الدین شاه‌ملک یا ملکشاه، امیرالامراء و سپهسالار توس در زمان حکومت الغ‌بیک است که در سال ۸۲۹ق وفات یافته و در این مکان به خاک سپرده شده است، آرامگاه امیرغیاث‌الدین در سال ۸۵۵ هجری قمری، تزیین و کاشی‌کاری شده و در دوره‌های بعد به مسجد شهرت یافته است.
در ابتدای ساخت بنا، زیر بقعه امیر ملکشاه، سردابی ساخته شده است ولی کسی از وجود چنین سردابی اطلاع نداشت تا اینکه در تعمیرات رواق شمالی مقبره، به پلکانی برخورد کردند که پر از خاک بوده است.
پس از خالی کردن پلکان، به وجود سردابی در زیر بقعه پی برده‌اند. سردابی که صورت قبری در وسط آن دیده می‌شد که به احتمال قوی، قبر امیر ملکشاه بوده است. در طرف راست این قبر نیز قبر دیگری وجود دارد که احتمال می‌رود از بستگان امیر ملکشاه باشد، البته هیچ‌یک از قبور داخل سرداب، لوحه ندارند.

فضای مسجد، شامل دو مناره و یک ایوان اصلی ورودی است و چهار ایوان کوچک، به حالت تقارن در طرفین ایوان اصلی قرار گرفته‌اند که به درون بنا راه می‌یابند. در پایه راست ایوان، عبارت «عمل بن شمس‌الدين محمد تبريزی بنا» باقی مانده است که حکایت از نام معمار بنا دارد.
معمار هنرمند مسجد شاه، برای تزئینات این بنا، هنرهای گچبری، نقاشی و کاشی را به‌کار برده است و علاوه بر آن، ساختمان را با آجر آرایش داده. مناره‌ها نیز با آجر و کاشی معرق تزیین شده‌اند و اسامی «الله» در بدنه مناره‌ها و بر کاشی‌ها خودنمایی می‌کنند.

کاشی‌های داخل بقعه، به حدی زیبا، شفاف، نفیس و ظریف هستند که چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند و در واقع، فرد با ورود به این بنا، با صندوق جواهر‌نشانی روبه‌رو می‌شود.
تمام سنگ ازاره مقبره را کاشی مسدس سبز سیر شفافی پوشانده است و در بالای این ازاره، کتیبه‌ای با خط ثلث قرار دارد که عبارت میان آن، فرازی از مناجات امیرالمؤمنین(ع) است. در بالای مقبره امیر ملکشاه نیز گنبد زیبایی با نمایی از کاشی فیروزه‌ای قرار دارد.

یادآور می‌شود، بنای مسجد شاه، در دوره‌های مختلف، تغییر کرده است، حتی تغییر نام آن از مقبره به مسجد نیز جالب توجه است و نشان می‌دهد که این تغییر، پیرو مسائل سیاسی و اجتماعی خاصی بوده است.همجواری این بنا با حرم رضوی، فرصتی را برای زائران فراهم کرده است تا ساعتی را در فضایی سرشار از رنگ و نقش کاشی‌هایی نفیس و زیبا سپری کنند.