سیاحت و زیارت در قاب ایکنا/
بقعه امام‌زاده سلطان احمد بیمرغ؛ از اماکن زیارتی شهرستان گناباد
گروه هنر: بقعه امام‌زاده احمد(ع) مشهور به مزار بیمرغ از جمله اماکن زیارتی شهرستان گناباد است که در روزهای مختلف سال به ویژه ایام تعطیلات نوروزی پذیرای زائران است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، شکوه، عظمت و زیبایی معماری اسلامی ایران و حتی معماری قبل از اسلام، بیش از هر چیز به تزیین و آرایش آن بستگی دارد؛ هنرهای زیبای اسلامی، چه هنرهای تزئینی و چه هنرهای کاربردی، دارای اهمیت و اعتبار ویژه‌ای است و این اهمیت و اعتبار زمانی به اوج خود می‌رسد که هدف آن، ساخت یک بنای مذهبی و ارج نهادن به آن باشد.
شاخص‌ترین عنصر تزئینی در معماری اسلامی ایران کاشی است؛ کاشی‌کاری یکی از روش‌های تزئینی در تمامی سرزمین‌های اسلامی است که همراه با نقاشی دیواری و گچ‌بری، رنگ و طرح فراوان را برای مساجد، حسینیه‌ها و بقاع به ارمغان آورده و زینت‌بخش مکان‌های مذهبی شده است.
کاشی‌کاری دوران اسلامی از جمله آثار با ارزش هنری و فرهنگی باقی مانده از دنیای اسلامی است که در نبود اسناد مکتوب مصور، تصویری گویا از چگونگی تحول و توسعه هنرهایی چون نگارگری، خطاطی، کاربرد تزئینات و رنگ‌ها را ارائه می‌کند.
بررسی بناهای دوره اسلامی در ایران، حضور بی‌شمار مقابر مربوط به امام‌زادگان و بقاع متبرکه را اثبات می‌کند که در مناطق مختلف کشور پراکنده هستند؛ یکی از این بقاع متبرکه، بناي بقعه امام‌زاده سلطان‌احمد‌ابن‌موسي‌الكاظم( ع) در 35 كيلومتري شرق شهرستان گناباد است که در نزديكی روستاي بيمرغ از توابع بخش مرکزی این شهرستان قرار دارد.
این بقعه با طرح و نقشه هشت ضلعي كه گنبد بر فراز آن ايجاد شده بر روی سکوی هشت گوش آجری به ارتفاع یک متر در ميان محوطه‌اي مشجر قرار گرفته است.
نقشه بنا همانند سکوی زیر آن هشت گوش نامنظم و در حقیقت مربعی است که چهار گوشه آن بریده و سطحی با چهار ضلع بزرگ در جهت‌های اصلی و چهار ضلع کوچک در جهت فرعی به وجود آورده است که اندازه هر کدام از آن‌ها با دیگری متفاوت است.
گنبد با کمک گوشواره‌ها و به بلندى چهار متر استوار شده است که بلندى اين گنبد تقريباً نوک تيز، نسبت به قسمت اصلى بنا که ارتفاع آن بيش از هفت متر است، کوتاه به نظر مى‌رسد. شايد سازندگان بنا قصد داشته‌اند در فرصت مناسب، گنبد ديگرى در بالاى آن قرار دهند؛ ديوارهاى داخلى بنا داراى نقاشى‌ها و طرح‌هاى اسليمى و يک قرنيز به ارتفاع ۴۰ سانتى‌متر است.
مزار امام‌زاده احمد(ع)، روى هم رفته، به شکل برج، مقبره‌اى هشت ضلعى است که شامل پايه ايوان‌هاى هشت‌گانه با قوس‌هاى جناغى می‌شود که ارتفاع آن‌ها از کف تا زير طاق، در جهت‌های اصلى، در حدود پنج و نیم متر است.
به درستي روشن نيست اولين بقعه درچه تاريخي برپا شده، اما سنگ قبر موجود در فضاي معماري بنا حاوي تاريخ 1053 هـ.ق حاكي از آن است كه در دوره صفويه و مقارن با اين عصر بقعه‌اي در اين مكان وجود داشته و مرحوم حاج حسن‌علي بيك در قرن سیزدهم آن را مرمت كرده است.
شاخص‌ترین عنصر تزئینی در معماری اسلامی ایران کاشی است؛ کاشی‌کاری یکی از روش‌های تزئینی در تمامی سرزمین‌های اسلامی است که همراه با نقاشی دیواری و گچ‌بری، رنگ و طرح فراوان را برای مساجد، حسینیه‌ها و بقاع به ارمغان آورده و زینت‌بخش مکان‌های مذهبی شده است.
کاشی‌کاری دوران اسلامی از جمله آثار با ارزش هنری و فرهنگی باقی مانده از دنیای اسلامی است که در نبود اسناد مکتوب مصور، تصویری گویا از چگونگی تحول و توسعه هنرهایی چون نگارگری، خطاطی، کاربرد تزئینات و رنگ‌ها را ارائه می‌کند.
بررسی بناهای دوره اسلامی در ایران، حضور بی‌شمار مقابر مربوط به امام‌زادگان و بقاع متبرکه را اثبات می‌کند که در مناطق مختلف کشور پراکنده هستند؛ یکی از این بقاع متبرکه، بناي بقعه امام‌زاده سلطان‌احمد‌ابن‌موسي‌الكاظم( ع) در 35 كيلومتري شرق شهرستان گناباد است که در نزديكی روستاي بيمرغ از توابع بخش مرکزی این شهرستان قرار دارد.
این بقعه با طرح و نقشه هشت ضلعي كه گنبد بر فراز آن ايجاد شده بر روی سکوی هشت گوش آجری به ارتفاع یک متر در ميان محوطه‌اي مشجر قرار گرفته است.
نقشه بنا همانند سکوی زیر آن هشت گوش نامنظم و در حقیقت مربعی است که چهار گوشه آن بریده و سطحی با چهار ضلع بزرگ در جهت‌های اصلی و چهار ضلع کوچک در جهت فرعی به وجود آورده است که اندازه هر کدام از آن‌ها با دیگری متفاوت است.
گنبد با کمک گوشواره‌ها و به بلندى چهار متر استوار شده است که بلندى اين گنبد تقريباً نوک تيز، نسبت به قسمت اصلى بنا که ارتفاع آن بيش از هفت متر است، کوتاه به نظر مى‌رسد. شايد سازندگان بنا قصد داشته‌اند در فرصت مناسب، گنبد ديگرى در بالاى آن قرار دهند؛ ديوارهاى داخلى بنا داراى نقاشى‌ها و طرح‌هاى اسليمى و يک قرنيز به ارتفاع ۴۰ سانتى‌متر است.
مزار امام‌زاده احمد(ع)، روى هم رفته، به شکل برج، مقبره‌اى هشت ضلعى است که شامل پايه ايوان‌هاى هشت‌گانه با قوس‌هاى جناغى می‌شود که ارتفاع آن‌ها از کف تا زير طاق، در جهت‌های اصلى، در حدود پنج و نیم متر است.
به درستي روشن نيست اولين بقعه درچه تاريخي برپا شده، اما سنگ قبر موجود در فضاي معماري بنا حاوي تاريخ 1053 هـ.ق حاكي از آن است كه در دوره صفويه و مقارن با اين عصر بقعه‌اي در اين مكان وجود داشته و مرحوم حاج حسن‌علي بيك در قرن سیزدهم آن را مرمت كرده است.
مطالب مرتبط
