فضایل و مناقب امام محمد باقر(ع) در نسخ خطی گنجینه رضوی
پیشوای پنجم شیعیان، روز جمعه اول ماه رجب سال ۵۷ هجری در مدینه دیده به جهان گشود. ده‌ها سال پیش از تولد وی، نیای بزرگوارش پیامبر اکرم(ص) نام خود، «محمد» را برای وی برگزیده و او را به لقب «باقر» ملقب فرمودند.
به گزارش ایکنا از خرسان رضوی، به نقل از آستان نیوز، امام باقر(ع)، در میان خاندان پیامبر(ص) نخستین کسی بودند که هم پدر و هم مادری فاطمی و علوی داشتند؛ زیرا پدر ایشان امام زین‌العابدین(ع) فرزند امام حسین(ع) و مادرشان فاطمه (مکنی به ام عبدالله) دختر امام حسن مجتبی(ع) بودند که از زنان با فضیلت و دانشمند بنی‌هاشم به شمار می‌آمدند و امام صادق(ع) ایشان را «صدیقه» لقب داده و می‌فرمودند: در خاندان حضرت مجتبی(ع) هیچ زنی به پایه فضیلت او نمی‌رسید. امام محمد باقر(ع) از نظر رفتار و ویژگی‌های اخلاقی، آیینه تمام‌نمای رسول گرامی اسلام(ص) بودند و این فضایل در طی تاریخ اسلام از زبان و قلم عالمان بزرگ دین بارها گوشزد شده است.
اثری از حاج ملا محمدباقر بن عبد الكريم دهدشتى بهبهانى نجفى
یکی از نسخه‌های خطی که حاوی فضایل امام محمد باقر(ع) است، کتاب الدمعه‌الساكبه فی‌المصيبه‌الراتبه از تألیفات حاج ملامحمدباقر بن عبدالكريم دهشتى بهبهانى نجفى(متوفى 1285ق) در نجف است.
سیدرضا، صداقت حسینی کارشناس نسخ خطی گنجینه رضوی در خصوص این اثر گفت: متن حاضر، کتابی است مفصل در احوال، مناقب، مصائب و رجعت اهل‌بيت عصمت(ع) كه در پنج مجلد ترتيب يافته و تألیف این اثر در تاريخ 12رجب 1276 به پایان رسیده است. این اثر که در باب‌های پنجم، ششم، هفتم و هشتم به احوال و فضايل سيد‌الشهداء، امام سجاد، امام باقر و امام صادق(ع) پرداخته، با جمله «حمدا لمن تعاهد اوليائه بالبلايا» آغاز شده و با «تتميم باحوال الامام الصادق» پایان پیدا می‌کند. اثر مذکور توسط ابوالقاسم بن حاج حسينعلى شريف قزوينى به سال 1279 به زبان عربی و به خط نسخ 25 سطری کتابت شده و در سال 1311هجری شمسی توسط آستان قدس رضوی خریداری شده است.
ذکر مناقب باقرالعلوم به قلم شيخ عبدالله بن نورالله بحرانی
صداقت حسینی بیان کرد: کتاب عوالم العلوم والمعارف یا جوامع العلوم والمعارف تالیف شيخ عبدالله بن نورالله بحراني از علماي قرن دوازدهم هجری به عنوان یکی دیگر از نسخه نفیس این گنجینه است که به ذکر احوال و اخبار امام محمد باقر(ع) پرداخته است.
وی گفت: این کتاب که به زبان عربی است، منبع بسيار مفصلی است كه احاديث آن از منابع مختلف شيعه و بعضاً اهل سنت در اصول و فروع گردآوری شده و مؤلف در هر باب، ابتدا آيات را به ترتيب سوره‌‌ها با اقوال مفسران آورده و پس از آن به ترتيب، اخبار معصومين را ذكر کرده و در پايان روايات با عناوين توضيح، تحقيق و بيان به شرح مفردات و بررسی احاديث پرداخته است.
این کارشناس نسخ خطی گنجینه رضوی بیان کرد: در این اثر، اشعار عربی فراوانی به چشم می‌خورد و در آن به حالات حضرت فاطمه(س)، امام حسن، امام حسين، امام علی‌بن‌الحسين و امام محمدباقر(ع) پرداخته شده است. «بسمله، الحمدلله الذی فتح كتاب اعمالنا بذكر فضائل فاطمه و جعل خاتمه احوالنا به خير خاتمه» و «اقول كفي بهذا شهاده شهاده(كذا) الاخبار التي وردت في ان كل امام مضي شهيدا» جملات آغازین و پایان یافته این اثر است که به خط نسخ خوش توسط غلامحسين بن محمدابراهيم محمدآبادی به تاريخ جمعه هفدهم محرم در 29 صفحه کتابت شده است. این اثر، موقوفه آل عصفور است که در آبان 1369 توسط سازمان حج و اوقاف به آستان قدس رضوی واگذار شده است.
محمد ابراهیم بن محمد باقر مروی
صداقت افزود: نسخه نفیس دیگر موجود در گنجینه رضوی، کتاب طوفان البکاء فی مقاتل الشهداء تالیف محمد ابراهیم بن محمد باقر مروی متخلص به جوهری(متوفی 1253 هـ.ق) است که این کتاب مشتمل بر مقدمه حاوی 14 بند در مصیبت امام حسین(ع)، 12 آتشکده و خاتمه است. آتشکده 1- در بیان زندگانی نبی اکرم(ص)، آتشکده 2 تا 6 در مصائب و حالات حضرات فاطمه زهرا، علی مرتضی، حسنین و زین العابدین، 7- خروج مختار، 8- حالات صادقین، 9 و 10- زندگانی امام موسی‌بن جعفر و امام رضا(ع) 11- حالات امام محمد تقی، امام هادی و امام حسن عسکری(ع) و آتشکده 12- برخی از حالات حضرت قائم(عج) و خاتمه در بیان احوال مصنف در قزوین است.
این کارشناس نسخ خطی گنجینه رضوی اظهار کرد: کتابت این اثر که روز سه شنبه 21 ربیع الاول 1252 پایان یافته توسط محمد تقی بن قربانعلی به خط سیاه جلی انجام گرفته است. این اثر برای الحاق به مجموعه غنی نسخ خطی آستان قدس رضوی خریداری شده است.
بنا بر این گزارش، در حال حاضر در گنجینه رضوی، بیش از 106 هزار نسخه خطی، 65 هزار کتاب چاپ سنگی، 13میلیون و 500 هزار برگ سند تاریخی، هزاران اثر موزه‌ای و بیش از 2 میلیون نشریات ادواری نگهداری می‌شود. این گنجینه همواره رسالت خود را بر مبنای جذب و گردآوری نفایس خطی، اسناد تاریخی و اشیای موزه‌ای و ارائه خدمات مطلوب به پژوهشگران و محققان و احیای آثار و میراث مکتوب شیعه استوار ساخته است.
انتهای پیام
