رسیدن به مرجعیت ائمه(ع)؛ از اهداف برپایی کنگره امام رضا(ع)

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، حجت‌الاسلام سیدرضا مؤدب، دبیر علمی کنگره بین‌المللی امام رضا(ع) و علوم روز، امروز، 28 آذرماه در آیین افتتاحیه سومین کنگره بین‌المللی امام رضا(ع) و علوم روز که در سالن شهید سلیمانی دانشگاه بین‌المللی امام رضا(ع) مشهد برگزار شد اظهار کرد: امسال 500 مقاله به همایش رسیده است که بالغ بر 100 مورد آن مقالات تولیدی علمی و پژوهشی و حاصل تلاش دانشجویان و محققان صاحب قلم هستند که در کمیسیون‌های تخصصی طی امروز و فردا ارائه می‌شوند.

رئیس دانشگاه الهیات قم به بازخوانی فلسفه وجودی چنین نشستی اشاره کرد و گفت: علاوه بر گفتمان‌سازی، رسیدن به مرجعیت ائمه(ع)، به‌ویژه عالم آل محمد(ص) در دانش‌ها و علومی که امروز در جامعه اسلامی، محققان بسیاری برای آنها کوشش کرده‌اند از اهداف برپایی این کنگره است.  

وی ادامه داد: امام رضا(ع) در دورانی که به ایران آمدند، تنها امامی بودند که در ایران ماندند و توفیق زیارت ایشان برای ما فراهم شده است، آن دوران بسیار مهم و تمدنی بوده است، زیرا ایشان مناظرات و گفت‌وگوهای علمی فراوانی با گروه‌های فکری متفاوت داشتند و شاید یکی از بهترین کتاب‌‌هایی که در خصوص امام رضا(ع) وجود دارد، کتاب «عیون‌الاخبار الرضا» تألیف شیخ صدوق متوفی 381 هجری است.

دبیر علمی کنگره بین‌المللی امام رضا(ع) افزود: امروزه گفت‌وگوهای بسیاری درباره این کتاب صورت گرفته و جمع بسیاری از محققان از این کتاب بهره‌مند هستند، این کتاب دریایی از معارف است که بخشی از آن می‌تواند درباره علوم روز باشد و هر دانشمندی در دانش خود به این کتاب مراجعه کند و از سخنان حضرت رضا(ع) بهره گیرد، علاوه بر این کتاب آثار دیگری هم از بزرگان وجود دارد که روایاتی را از امام رضا(ع) ثبت کرده‌اند که هر یک از آنها امروزه منبع بسیار گران ‍‌قدری برای استفاده محققان است. 

مؤدب با اشاره به مقاله «فرآیند شکل‌گیری انسان الگو در فرهنگ رضوی؛ مثال‌واره شهید قاسم سلیمانی» تصریح کرد: این مقاله نوشته حجت‌الاسلام کریم خان محمدی، دانشیار گروه مطالعات فرهنگ دانشگاه باقرالعلوم است که در فصلنامه علمی فرهنگی رضوی (از جمله افتخارات خراسان رضوی) چاپ شده است.

وی بیان کرد: این مقاله به روایت بسیار مفصلی اشاره دارد که در آن امام رضا(ع) به نقل از امام سجاد(ع) بیان می‌کنند: « إذا رَأيتُمُ الرجُلَ قد حَسَّنَ سَمتَهُ و هَديَهُ و تَماوَتَ في مَنطِقِهِ و تَخاضَعَ في حَرَكاتِهِ فَرُوَيدا لا يَغُرَّنَّكُم، فما أكثَرَ مَن يُعجِزُهُ تَناوُلُ الدنيا و رُكوبُ المَحارِمِ مِنها، لِضَعفِ نِيَّتِهِ و مَهانَتِهِ و جُبنِ قَلبِهِ ، فَنَصَبَ الدِّينَ فخّا لها !···و إذا وَجَدتُموهُ يَعِفُّ عنِ المالِ الحَرامِ فَرُوَيدا لا يَغُرَّنَّكُم ، فإنَّ شَهَواتِ الخَلقِ مُختَلِفَةٌ ···و لكنَّ الرجُلَ كُلَّ الرجُلِ نِعمَ الرجُلُ هُو الذي جَعَلَ هَواهُ تَبِعا لأمرِ اللّه ِ و قُواهُ مَبذولَةً في رِضَى اللّه ِ ، يَرَى الذُّلَّ مَع الحَقِّ أقرَبَ إلى عِزِّ الأبدِ مِن العِزِّ في الباطِلِ، و يَعلَمُ أنَّ قَليلَ ما يَحتَمِلُهُ مِن ضَرّائها يُؤدِّيهِ إلى دَوامِ النَّعيمِ ··· فذلِكُمُ الرجُلُ نِعمَ الرجُلُ، فبِهِ فَتَمَسَّكُوا، و بسُنَّتِهِ فاقتَدُوا، و إلى رَبِّكُم فبِهِ فَتَوَسَّلوا، فإنّهُ لا تُرَدُّ لَهُ دَعوَةٌ، و لا تَخِيبُ لَهُ طَلِبةٌ  اگر دیدید فردی خوش‌رفتار، ظاهر الصلاح و خوش سلوک و در حرکاتش فروتن، آهسته و مرده‌وار سخن می‌گوید و دارای خضوع است، مواظب باشید گولتان نزند، چه بسیار کسانی هستند که به‌خاطر ضعف اراده و تصمیم، ترسو بودن از دست‌یابی به دنیا و خوردن حرام ناتوانند، از این‌رو دین را دام دنیا قرار می‌دهند، اما مرد نیکو و انسان وارسته کیست کسی است که تمایلش را تابع امر خدا قرار می‌دهد، پیرو فرمان خدا قرار دهد، خواری، کوچکی در راه حق را از عزتی که در راه باطل است، بهتر می‌داند، برای رسیدن به خدا، البته در کنار حق بودن را و بداند که اندک ناراحتی که در دنیا تحمل می‌کند، او را به نعمتی دائمی می‌رساند.چنین مردی، بهترین است به روشش اقتدا کنید، چون دعایش رد نمی‌شود، درخواستش بی‌جواب نمی‌ماند.»

رئیس دانشگاه الهیات قم اظهار کرد: امام رضا(ع) در این حدیث از جامعه و فردی یاد می‌کند که در آن با بیان چند ویژگی انسان الگو را برای ما به تصویر می‌کشد و در مقاله «فرآیند شکل‌گیری انسان الگو در فرهنگ رضوی» مثال واژه شهید حاج قاسم سلیمانی را یک الگو در دوران ما معرفی می‌کند و محقق با طرح این پرسش که چطور یک انسان الگو می‌شود، از این روایت کمک گرفته است.

وی ادامه داد: محقق با تحلیل متون روایت معتقد است که اگر افرادی دارای «حسن سمت، حسن هدی، حسن تماوت در گفتار و تخاضع در کردار» را بتواند در مرحله اقتصادی، از «اقتحام»، در مرحلة اجتماعی از «شوهاء»، در مرحلة فرهنگی از «افساد» و در مرحلة سیاسی از «عشواء» پرهیز کنند، به مرحله پنجمی می‌رسند که به مرحله پنجم وارد می‌شوند. سردار قاسم سلیمانی، به دلیل داشتن مؤلفه‌های چهارگانه و ارتقا به رتبه نهایی، به‌ویژه شهادت در راه خدا، مثال‌واره مرحله پنجم است که مقام معظم رهبری ایشان را در عصر حاضر به عنوان «مکتب» معرفی کردند.

دبیر علمی کنگره بین‌المللی امام رضا(ع) و علوم روز گفت: این عالم دینی در تحلیل این روایت بیان می‌کند که از میان افراد ظاهرالصلاح کسانی می‌توانند مکتب‌ساز باشند که فرآیند طولانی پرهیز از کج‌روی‌ها را در مراحل خود طی کرده باشند و از همه مهم‌تر اینکه اگر این سنجه‌های مطرح شده برای رضایت الهی باشد، فرد تا پایان زندگی از تمام کج‌روی‌ها پرهیز می‌کند و تا مرحله الگو شدن و دارای مکتب شدن پیش می‌برد.

وی با بیان اینکه چگونه باید به‌سمت کسی که در فرهنگ رضوی صاحب مکتب‌ است، برویم، افزود: کسی که این مراحل را طی کند، بهترین انسان الگو برای اقتدا کردن است، نخست آنکه در جامعه اسلامی هر ظاهر اصلاحی نباید ما را فریب دهد و در واقع محقق با ادبیات علوم اجتماعی از این روایت چهار حوزه و مرحله را در فرهنگ رضوی برای ارتقا مستند کرده است.

مؤدب در پایان گفت: در فرهنگ رضوی چهار مرحله برای ارتقا وجود دارد و مدلی هرمی شکل است، یعنی بسامد کسانی که به مراتب بالا و اوج هرم ارتقا می‌یابند بسیار کم است، البته هر چه رتبه فرد بالاتر باشد، کج‌روی هزینه بیشتری برای وی و جامعه در پی دارد و بدین‌ترتیب هر چه فرد از نردبان ترقی بالاتر رفته باشد، سقوط از آن مرحله خطرناک‌تر است.