غایت اصلی دین در بعد حیات اجتماعی «اقامه عدل» است
رئیس سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی گفت: غایت اصلی دین در بعد حیات اجتماعی، اقامه عدل است و از آنجا که عدالت اجتماعی برای جوامع جنبه حیاتی دارد و نبود آن مرگ هر اجتماع را اعلام می‌دارد، لذا آیین مقدس اسلام مقرر داشته است که عدالت در سطح عمومی و همه‌جانبه درباره همه افراد اجرا شود.
به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، عبدالحمید طالبی، رئیس سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی، در بیست و یکمین پیش‌نشست ملی با محوریت زن و خانواده؛ عدالت، زن و خانواده در تعالیم تمدنی امام رضا(ع) که با مشارکت دفتر خواهران حوزه علمیه خراسان و مرکز امور بانوان و خانواده آستان قدس رضوی امروز 23 دی ماه در تالار شیخ طبرسی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدی رضوی برگزار شد، به موضوع «عدالت در خانواده در تعالیم رضوی» پرداخت و اظهار کرد: از آنجا که عدالت از اهداف اساسی بعثت پیامبران است، در دین اسلام که خاتم ادیان می‌باشد، اجرای عدالت در جامعه بشری هدف اصلی است و در آیات و روایات و سیره عملی پیامبر اسلام (ص) و اهل بیت او نیز اجرای عدالت به صورت اصلی بنیادین مطرح گشته و مورد تأکید بسیاری قرار گرفته است.
وی بیان کرد: همگی اصول شرایع و ادیان آسمانی در عدل و احسان خلاصه می‌گردد و این دو جوهر همه احکام و تعالیم آسمانی است. در مسائل خانواده و موضوعات حقوقی و روابط بین دو زوج بر عدالت تأکید می‌شود، در واقع اسلام اهمیت خاصی به عدالت داده و آن را در تار و پود جامعه و در مسائل حقوقی، اجتماعی، خانوادگی و اقتصادی شرط اساسی دانسته است.
طالبی با اشاره به اینکه اصولاً اسلام مکتب اعتدال است، ادامه داد: امت اسلامی، امتی معتدل و نظام آن، عادلانه است و عدالت الهی، زیربنای عدالت اجتماعی است و عدالت خداوند به عنوان یکی از اصول بنیادین اسلام است و انکار عدل در واقع مساوی با انکار اسلام است.
طالبی تصریح کرد: آیات قرآن کریم که مربوط به عدل است، درباره عدل جمعی و گروهی اعم از خانوادگی، اجتماعی، سیاسی و قضایی است. عدل قرآن از آنجا که به توحید و معاد ارتباط می‌یابد، به نگرش انسان درباره هستی و آفرینش شکل خاصی می‌دهد و به عبارت دیگر نوعی جهان بینی است، و چگونه ممکن است مسئله ای که در قرآن تا این پایه بدان اهمیت داده شده است، مسلمین نسبت به آن بی‌تفاوت بمانند و بدون شک علت حساسیت مسلمین نسبت به این مسئله و راه یافتن این اصل در کلام، فقه و حوزه‌های اجتماعی، قرآن بوده است، پس اگر بخواهیم قرآن را زنده کنیم، لازم است که بدان عمل نماییم و در رأس آن پس از نماز و عبادت بر پا نمودن عدالت است.
رئیس سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی با اشاره به سخنی از رسول اکرم (ص)، علی (ع) و فرزندان او را عدل قرآن نامیدند، افزود: در تعالیم نظری و عملی اهل بیت(ع) تعالیم بسیاری درباره اجرای عدالت دیده می‌شود و این موضوع در اخلاق، سخنان و روش سیاسی اجتماعی حضرت علی (ع) موج می‌زند. از نظر آن حضرت اصلی که می‌تواند تعادل اجتماع را حفظ کند و به پیکر اجتماع آرامش دهد، عدالت است. غایت اصلی دین در بعد حیات اجتماعی، اقامه عدل است و از آنجا که عدالت اجتماعی برای جوامع جنبه حیاتی دارد و نبود آن مرگ هر اجتماع را اعلام می‌دارد، لذا آیین مقدس اسلام مقرر داشته است که عدالت در سطح عمومی و همه‌جانبه درباره همه افراد اجرا شود.
وی درباره انواع عدالت اظهار کرد: عدالت را به دو قسم فردی و اجتماعی تقسیم می‌کنند. نوع فردی آن که شخص با رعایت دستورات اسلامی و شرعی، خویشتن را به اخلاق اسلامی آراسته سازد و خصال معتدل را در وجود خود پرورش داده و شکوفا سازد و در این راه از افراط و تفریط اجتناب ورزد و این ویژگی‌ها را با تقوا، ایمان، تزکیه و ارتباط با خدا تقویت کند.
طالبی ادامه داد: نوع اجتماعی عدالت یعنی اینکه فرد در برخورد با دیگران با انصاف برخورد کند. درباره کسی ستم روا ندارد، حقوق انسان‌ها و استحقاق آن‌ها را در نظر گیرد و آن چه را برای خود ناپسند می‌دارد، برای دیگران روا ندارد.
وی یادآور شد: در برخی منابع، عدل را به چهار بخش تکوینی(که همان قوانین حاکم بر جهان هستی و موجودات و روابط میان آنهاست)، عدل تشریعی (رعایت عدالت در تشریع احکام)، عدل اجتماعی (نظام عادلانه‌ای است که روابط اجتماعی انسان‌ها را اصلاح می‌کند)، عدل اخلاقی (انسان به این واسطه قابل اعتماد می‌شود) تعریف کردند.
رئیس سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی ادامه داد: عدل اجتماعی نیز در 4 محور خانوادگی، قضایی، اصلاحی و سیاسی تقسیم شده است. عدالت اجتماعی و فردی از هم فاصله ندارند و با یکدیگر مغایر نیستند. اصولا این دو لازم و ملزوم هم بوده و هرکدام می‌توانند دیگری را تقویت کنند. چنانچه وقتی عدالت اجتماعی به طور کامل و واقعی اجرا شود، افراد به امنیت روانی و آرامش روحی رسیده و بهتر می‌توانند در جهت تزکیه درونی و خودسازی و آراستن روح به خصال پسندیده اهتمام ورزد. در جامعه‌ای که افرادش حالات اخلاقی و رفتاری عالی را در وجود خویش ساختند، بهتر می‌توان عدالت اجتماعی را پیاده کرد.
وی درباره معنای عدالت یادآور شد: از مجموع اظهار نظرهای اها لغت فهمیده می‌شود که ماده عدل دقیقاً به معنای تساوی و قطعاً مترادف با تساوی در مقدار نیست، بلکه مقصود از آن میانه‌روی و استقامت در رفتار و دوری از افراط و تفریط است، به گونه‌ای که به حق عمل شود و به کسی ستم نشود. بنابراین اگر کسی به فرزندانش به اندازه نیازشان طعام دهد و یا به همسر یا همسران خود به اندازه نفقه دهد، به عدالت رفتار کرده، هر چند به مقدار مساوی اطعام و انفاق نکرده باشد. و اگر به آن‌ها به مقدار مساوی طعام و نفقه دهد، اما برخی همچنان گرسنه و نیازمند باشند و برخی دیگر بیش از مقدار نیازشان دریافت کرده باشند، به افراط و تفریط عمل کرده و از شیوه اعتدال و میانه‌روی خارج شده و به برخی ستم کرده است. پس مساوات در مقدار، گاهی مصداق عدالت است و گاهی برخلاف عدالت است.
عدالت، محور خانواده
طالبی گفت: یکی از موضوعات مورد توجه معصومین (ع)، موضوع نهاد خانواده و مسائل مرتبط با آن می‌باشد، زیرا عملکرد سالم و سازنده نهاد خانواده، تضمین‌کننده سلامت جامعه خواهد بود و اساس زندگی زناشویی و خانوادگی بر عدالت و رعایت حقوق طرفین است. خانواده به عنوان کوچکترین نهاد اجتماعی با کارکردهای مختلف مثبت و منفی خود، نقش ممتاز و بی بدیلی در زندگی روزمره انسان‌ها دارد و در میان نهادها و سازمان‌های اجتماعی، جایگاه رفیعی را به خود اختصاص داده است، به نحوی که سلامت جامعه و مصون ماندن آن از گزند آسیب‌ها در گرو داشتن خانواده‌ای سالم است.
وی بیان کرد: سلامت یک جامعه و استحکام یک اجتماع بزرگ انسانی به استحکام خانواده‌هایی که آن اجتماع را تشکیل می‌دهند، بستگی دارد. بنابراین یک خانواده مستحکم، باعث رشد استعدادهای فراوان یک انسان و از طرف دیگر قوام و پایداری ارزش‌های اصیل در جامعه است.
رئیس سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی ادامه داد: در قرآن، خانواده نخستین کانون رشد و آرامش بشری است که مراقبت از آن مسئولیت سنگینی به شمار آمده است. در فرهنگ اسلامی اولویت و تقدم خانواده یک اصل به حساب می‌آید و روایات فراوانی بر آن دلالت دارد. رسول اکرم (ص) فرمودند: « هرگاه خدا به يكي از شما خيري عطا كرد، ابتدا خود و خانواده‌اش را از آن بهره‌مند سازد». همچنین پیامبر (ص) فرمودند: «در اسلام هیچ بنایی ساخته نشد، که نزد خدای عز وجل محبوبتر و ارجمند تر از ازدواج باشد».
وی با اشاره به اینکه عقل و فطرت انسان را به تشکیل خانواده امر و از زشتی و ولنگاری نهی می‌کند، بیان کرد: ازدواج و پایبندی به کانون خانواده، نشان شخصیت انسانی و اساس تکامل زن و مرد است و مقوله‌ای است که خداوند انسان را به آن کرامت بخشیده است. از دیگر سو ازدواج نیاز طبیعی زن و مرد و اساس تکامل زوج است. امام رضا (ع) این مسئله را اینگونه بیان فرمودند که «تشکیل خانواده امری عقلی است و اگر بر فرض تاکید دین هم بر آن نبود، انسان‌های خردمند و کسانی که در پی موفقیت در زندگی هستند، ازدواج را در اولویت کارهایشان قرار می‌دادند».
طالبی اظهار کرد: سیره رضوی به مثابه الگویی شایسته برای دست‌یابی به روش هدایت و کمال حقیقی مشهون از مجموعه‌ای دستورها، پندها، موعظه‌ها، داستان‌ها و روایت‌هایی است که هر کدام به جنبه‌ای از زندگی بشر نظر دارد و از آن آموزه‌ها می‌توان قواعد و دستورالعمل‌هایی که بهداشت روانی خانواده را تأمین می‌کند، استفاده نمود.
وی یادآور شد: امام رضا(ع) اهمیت فراوانی را برای خانواده قائل هستند و برای اینکه این نهاد مقدس بتواند به کارکردهای مناسب و مطلوب خود دست یابد، آموزه‌های پندآموزی ارائه دادند. این آموزه‌ها با استناد به فرهنگ غنی اسلام توانسته است تمامی ابعاد خانواده را به طور همانگ مورد توجه و پرورش قرار دهد و آن‌ها را شکوفا نماید و به سوی هدف و کمال مطلوب و خوب زیستن زن و مرد سوق دهد.
عدالت در خانواده در تعالیم رضوی با رویکرد تحکیم خانواده در سیره امام رضا(ع) ذیل قابل توجه و الگوپذیری است.
طالبی ادامه داد: در سیره امام رضا(ع) غایت مطلوب زندگی انسان، خدا و بندگی اوست و فلسفه زندگی امام رضا (ع) بر مدار احترام متقابل بین اعضای خانواده و ارزش‌گذاری بر کرامت انسانی بوده است و حقوق زن و مرد در خانواده باید دو سویه باشد، و هر کدام با دیگری باید رابطه‌ای درست و انسانی داشته باشد. از این رو عدالت در خانواده در تعالیم رضوی با رویکرد تحکیم خانواده در سیره امام رضا(ع) در عناوین ذیل قابل توجه و الگوپذیری است.
دقت در انتخاب همسر و تشکیل خانواده
وی با تأکید بر موضوع دقت در انتخاب همسر و تشکیل خانواده اظهار کرد: انتخاب همسر شایسته در سیره رضوی چنان اهمیت دارد که حضرت دست‌یابی به همسر خوب را عامل ظفرمندی و سعادت و در مقابل افتادن در دام همسر ناشایست را مایه گرفتاری می‌شمارند. امام رضا نقل می‌کنند: « به کسی نمی‌رسد بهتر از اینکه برایش بانویی باشد که نگاه کردن به او موجب شادمانی همسرش شود و در غیاب او حافظ حریم خویش و اموال شوهرش باشد». بنابراین در سیره رضوی انتخاب همسر و تشکیل خانواده امری مهم و سرنوشت‌ساز است که کامیابی و یا شکست در آن در زندگی آینده تأثیر بسزایی دارد.
ارضای متقابل غریزه جنسی
طالبی با بیان اینکه تمایلات جنسی نقش ویژه‌ای در تعاملات و ارتباطات زوجین ایجاد می‌کند و غفلت و بی‌توجهی به آن منجر به اختلال در روابط جنسی و عدم رضایت‌مندی زوجین می‌شود، اظهار کرد: برای حفظ و استمرار سلامت و آرامش روحی و کارآمدی کانون خانواده، تأمین و درک احساس جنسی همسر لازم و ضروری است. امام رضا (ع) درباره قبح دوری گزیدن مرد از زن و توجه نکردن به نیازهای جنسی او می‌فرمایند: « اگر مردی به مدت چهارماه زنش را رها کند و از او دوری گزیند گناهکار است».
سلامتی و تندرستی
وی افزود: سلامتی جسمانی یکی از مؤلفه‌های کارآمدی مطلوب خانواده در انجام وظایف و کارکردهایش است و شامل همه قابلیت‌های بدنی است. از این رو امام رضا (ع) با توجه به امر ورزش، تحرک و تقویت قوای بدنی را برای مؤمنان ضروری می‌داند و می‌فرمایند: «مؤمنی که قوی و نیرومند باشد، در نظر من از مؤمنی که ضعیف باشد، بهتر و دوست داشتنی‌تر است» و در حدیثی دیگر می‌فرمایند: «بی‌شک بدن تو بر تو حقوقی دارد که باید آن‌ها را ادا کنی و به آن‌ها رسیدگی نمایی».
رئیس سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی تصریح کرد: بر این مبنا در مکتب اسلام، بدن انسان در حکم ابزار تکامل روح شمرده شده و چیز بی‌ارزشی به شمار نمی‌رود. پس نقص جسمانی می‌تواند روابط زناشویی را با ناکامی و ناسازگاری روبرو سازد و سلامت جسم و روان هر دو باعث حکیم خانواده می‌شود و بدون یکی از آن‌ها دیگری نیز دچار نقصان خواهد شد.
تأمین نیازهای اقتصادی خانواده و همسر
وی افزود: فقدان یا کمبود درآمد مکفی، بیکاری یا بی‌ثباتی در اشتغال که ثبات، سلامت و امنیت خانواده را به خطر می‌اندازد و پیامد بحران‌های اقتصادی در جامعه و خانواده سبب ایجاد آسیب‌هایی از جمله کاهش فرزندآوری، خشونت خانوادگی، افزایش طلاق، بالا رفتن سن ازدواج و... می‌شود. در سیره رضوی توانمندسازی اقتصادی خانواده باعث رفاه و آسایش در زندگی خانوادگی می‌شود که سلامت روانی خانواده را سبب خواهد شد و بالعکس فقر و تنگدستی کلید مسائل و آسیب‌های مختلف است چنانکه فرمودند: «نداری، کلید بدبختی است».
طالبی یادآور شد: امام رضا(ع) درباره اهمیت و جایگاه شاخص اقتصاد در تحکیم نهاد خانواده می فرماید: «هیچ طایفه و ملّتی را نمیبینیم که به زندگی ادامه داده و پایدار مانده باشد، مگر به وجود رئیس یا سرپرستی که ضروریات مادی و معنوی آنان را برآورده ساخته باشد». ایشان کار بیشتر برای رفاه خانواده را توصیه نموده و فرمودند: «به راستی كسی كه در پی افزایش رزق و روزی است تا با آن خانواده خود را اداره كند، پاداشش از مجاهد در راه خدا بیشتر است».
وی بیان کرد: امام رضا (ع) درباره قناعت در زندگی و راضی بودن به روزی حلال اندکی که از جانب خدا به وی می‌رسد، می فرماید: « هرکس به روزی حلال اندک خشنود باشد، رنجش کمتر و و خانواده‌اش در آرامش و آسایش زندگی می‌کنند و خداوند عیوب دنیا و کیفیت رفع آن‌ها را به او می‌آموزد و وی را با سلامتی در بهشت مستقر می‌سازد».
فرزندآوری و نگرش مثبت به فرزند
رئیس سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی با اشاره به روایتی از پیامبر در کلام امام رضا(ع) گفت: از نظر اسلام ازدواج در سنین مناسب و داشتن فرزند برای هر مسلمانی، یک امر پسندیده و نیکو است که منجر به افزایش نشاط و ارتقای امید به زندگی است. همچنین بیانگر اهمیت فرزندآوری در انتخاب همسر و ازدواج است.
وی یادآورد شد: روایتی از امام رضا(ع) در پاسخ به شخصی است که 5 سال است از فرزند دار شدن خودداری کرده، چرا که همسرش فرزند نمی‌خواهد و می‌گوید به خاطر نداری، تربیت فرزند مشکل است. امام رضا (ع) پاسخ می‌دهد: « بچّهدار شو كه خدا روزيش دهد». بر این مبنا در سیره رضوی، تولید نسل انسانی مورد مباهات نبی اکرم (ص) در قیامت قرار خواهد گرفت و فرزندآوری توصیه مستمر فرهنگ دینی است.
مهارت‌های خانوادگی و ارتباطی
رئیس سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی گفت: تأثیر شگرف آشنایی با مهارت‌های زندگی در استحکام زندگی خانوادگی، حقیقتی انکار ناپذیر است. مهارت‌های زندگی شامل مواردی همچون مدیریت احساسات، مدیریت استرس، مهارت ارتباطی، مهارت مدیریت رابطه، خودآگاهی، تفکر خلاقانه و تفکر نقادانه که همگی نوعی رفتارهای تمرینی هستند که به بهترین واکنش‌ها و رفتارهای افراد در موقعیت‌های مختلف زندگی کمک می‌کنند. در واقع مهارت‌های زندگی، تضمین‌کننده سلامت روان اعضای خانواده هستند. یکی از مهارت‌های مهم که باعث آرامش روانی و افزایش اعتماد متقابل زوجین می‌شودکه به تقویت بنیان خانواده می‌انجامد.
وی افزود: ابراز علاقه، سبب آرامش جسم و روح زوجین شده و عامل مؤثری در پیشگیری از طلاق است. یکی از جنبه‌هایی که امام رضا (ع) نسبت به آن توجه ویژه‌ای مبذول داشته‌اند، مسئله ابراز زبانی به همسر است و در این زمینه می‌فرماید: «اگر نسبت به کسی محبتی دارید، آن را آشکار کنید، زیرا اظهار دوستی نیمی از خردمندی به شمار می‌آید». همچنین می‌فرمایند: «زن و شوهر باید عواطف خود را در مورد یکدیگر علنی سازند و در این باره از خجالت و شرمساری پرهیز کنند».
کرامت فرزندان و خانواده محوری
طالبی با اشاره به تاکید فراوان روایات اسلامی بر کرامت فرزندان یادآور شد: در این روایات تأکید شده پدر و مادر بین فرزندانشان تفاوت قائل نشوند و به همه فرزندانشان به یک اندازه محبت کنند. در کتاب وسائل الشیعه روایتی آمده که شخصی به امام رضا(ع) عرض کرد مردی را می شناسم که دخترش را بیشتر از پسرش دوست دارد و به او محبت می‌کند. امام رضا(ع) فرمودند: دختر و پسر با هم مساوی هستند.
وی ادامه داد: در سیره رضوی صله رحم در ردیف نماز و زکات قرار گرفته است و از واجبات عمده در دین مقدس اسلام به شمار می‌رود، زیرا موجب تقویت سرمایه اجتماعی در نهاد خانواده در دو سطح درونی و بیرونی شده و باعث فراهم آوردن شبکه حمایت برای اعضای خانواده می‌شودکه فقدان آن مسائل عدیده‌ای گریبان‌گیر خانواده خواهد شد. دو مفهوم اعتماد متقابل و تعهد، سازنده مقوله سرمایه اجتماعی خانواده هستند که نقش مهمی را در زندگی ایفا می‌کنند.
پایبندی به اخلاق و آموزه‌های اسلامی در خانواده
رئیس سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی بیان کرد: مذهب، به‌عنوان نظام به هم پیوسته و متشکل از باورها و اعمال در ارتباط با مقدسات به‌عنوان منبع اولیه معنا و هویت بخشی برای بسیاری از مردم است. مذهب، موجب ثبات، آرامش، امنیت، استمرار و پایداری خانواده می‌گردد و کم رنگ شدن اعتقادات مذهب موجب بروز ناهنجاری‌های اخلاقی و رفتاری در خانواده و جامعه می‌شود و ثبات و امنیت فرد، خانواده و جامعه را به خطر می‌اندازد.
وی اظهار کرد: در کلام امام رضا (ع) آمده «برای خانه‌های خود، سهمی از تلاوت قرآن قرار دهید، چون هر کس در خانه خود قرآن تلاوت کند، کارهای اهل آن خانه آسان گردد و خیر و برکت در آن خانه زیاد شود، و هر خانه‌ای که در آن قرآن تلاوت نکنند، کارها بر اهل آن تنگ شود، و خیر و برکت و در آن خانه کم گردد، و ساکنان آن، بی‌برکت و در نقصان باشند». از این بیان حضرت استفاده می‌کنیم که نیایش و ارتباط با خدا به صورت مستقیم در رضایت‌مندی و استحکام نهاد خانواده دخالت دارد و یا از طریق به وجود آوردن ویژگی و صفاتی در افراد که این ویژگی‌ها در ثبات زندگی خانوادگی سهیم هستند.
درک نیازهای روان‌شناختی
طالبی تصریح کرد: ضعف و فقر عاطفی در زندگی خانوادگی به عنوان یکی از شاخص‌های نارضایتی زوجین و فرزندان است که مانع از برقراری ارتباط رضایت بخش بین آن‌ها می‌گردد. امام رضا (ع) در مورد جایگاه و مقام افرادی که در فضای خانه به تکریم همسر و خانواده، به خوش‌رفتاری و نیکوکاری در قبال آن‌ها می‌پردازند، می‌فرمایند: «نزدیک‌ترین شما به من از نظر مقام در روز قیامت، کسی است که در مورد خانواده‌اش خوش‌رفتار باشد».
پایبندی به حقوق و وظایف خانواده
وی یادآور شد: یکی از راه‌های پیشگیری از سرد شدن روابط و فروپاشی روابط خانوادگی و نیز افزایش کارآمدی خانواده، آگاهی و آشنایی با حقوق و وظایف و شفاف بودن حدود انتظارات الزامی و غیر الزامی همسران است، زیرا بسیاری از ناسازگاری‌ها که کارآمدی خانواده را به خطر می‌اندازد و استحکام آن را سست می‌کند، ریشه در رعایت نکردن حقوق و قدر ناشناسی آنان نسبت به یکدیگر است.
رئیس سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی ادامه داد: به طور کلی رعایت حقوق خانواده در جهت ایجاد شرایط مناسب و بسترسازی مساعد در مسیر رشد و توسعه خانواده‌های کارآمد، کارگشا است. یکی از حقوق همسر مسئله مهریه و لزوم پرداخت آن است. طبق آیات قرآن، مهریه زن ملک و دارایی ملک و دارایی مخصوص به خود اوست و خداوند متعال در آیه 4 سوره نساء می‌فرماید: « وَ آتُوا النِّساءَ صَدُقاتِهِنَّ نِحْلَةً ... مهرهاى زنان را با ميل قلبى و به عنوان هديه به آن‌ها بدهيد».
وی افزود: امام رضا(ع) از پیامبر اکرم (ص) نقل می‌کنند: « خداوند در روز قيامت ، هر گناهى را مى‌آمرزد، مگر گناه نپرداختن مهريه زن را، و [گناه] كسى را كه مزد كارگرى را غصب كند، و [گناه] كسى را كه [انسانِ ]آزادى را بفروشد». همچنین حضرت رضا (ع) در پاسخ به پرسش شخصی که دخترش را شوهر داد، و اینکه آیا می‌تواند از مهریه‌اش استفاده کند، می‌فرماید: «برای پدر چنین حقی نیست». در واقع مهریه حق ویژه زن است و کسی اجازه تصرف آن را ندارد. در سیره رضوی بر حقوق مالی زن در خانواده تأکیدات فراوانی شده است و آن حضرت در این رابطه می‌فرماید: «علت این که از میراث به زنان نصف سهم مردها داده می‌شود، این است که زن چون ازدواج کند، می‌گیرد، ولی مرد دهنده است، به همین جهت بر سهم مردها افزوده شده است و علت دیگر این که سهم مرد دو برابر سهم زن می‌باشد، این است که زن اگر احتیاج پیدا کند، تحت کفالت مرد است و مرد مکلف است امور معاش او را تأمین کند و نفقه‌اش را بپردازد، اما زن نه مکلف است معاش مرد را تأمین کند و نه در صورتی که مرد محتاج شود، وظیفه دارد نفقه او را بپردازد».
انتهای پیام
