عمل به آیات قرآن رمز تلاوت اثرگذار قاری است

حسین عزیزی، مقام اول مسابقات بین‌المللی قرآن کریم ثقلین در گفت‌وگو با ایکنا از گیلان، در خصوص مسابقات بین‌المللی ترتیل قرآن اظهار کرد: مسابقات بین‌المللی ترتیل قرآن کریم که نخستین دوره آن توسط شبکه جهانی «ثقلین» برگزار شد از جمله مسابقات بین‌المللی آزاد تلویزیونی است که وابسته به سازمان‌ها و مؤسسات نیست و طی یک فراخوان از طرف برگزارکننده، علاقه‌مندان در هر نقطه از دنیا که تمایل به شرکت در این مسابقات دارند می‌توانند با ارسال اثر، خود را در معرض داوری مرحله ورودی قرار دهند و پس از پذیرش، وارد قسمت رقابتی مسابقه شوند. به همین جهت سطح مسابقات آزاد بین‌المللی، سنگین‌تر از مسابقاتی است که دارای سطوح مختلف شهرستانی، استانی و کشوری هستد چراکه در مسابقات آزاد، همه استعدادها بدون هیچ گزینش اولیه‌ای حضور دارند.

وی با بیان اینکه در این مسابقات، مرحله شهرستانی، استانی و کشوری وجود ندارد، افزود: در مسابقات دارای سطوح شهرستانی، استانی و کشوری، در هر کدام از این مراحل، برخی از شرکت‌کنندگان ‌حذف می‌شوند و شاید در هر رشته‌ای یک نفر به عنوان نماینده در سطح استانی و کشوری حاضر شود. چه بسا در آن استان قراء خیلی قوی داشته باشیم که به خاطر شرایط روز مسابقه و یا قرائت، قرعه و غیره اصلاً این فرصت را پیدا نکنند که در مسابقات کشوری یا بین‌المللی حضور پیدا کنند اما در مسابقات آزاد مثل همین مسابقه‌ای که اینجانب حائز رتبه برتر شدم یا مسابقات بین‌المللی «مفازا» که شبکه جهانی الکوثر برگزار کننده آن است، این فرصت برای همه علاقه‌مندان وجود دارد که با آمادگی کامل شرکت کنند به همین جهت هم تعداد شرکت‌کنندگان و کیفیت فضای رقابتی در این مسابقات بیشتر از مسابقات دیگر است.

عزیزی تصریح کرد: بر اساس آماری که شبکه برگزار کننده مسابقه ارائه کرده در مرحله اولیه این رقابت بیش از ۲۳۰ شرکت‌کننده از ۳۳ کشور دنیا شرکت کرده بودند که شرکت‌کنندگان در گروه‌های ۸ نفره در ایام ماه مبارک رمضان به رقابت پرداختند.

وی افزود: تلاوت‌های شرکت‌کنندگان به‌صورت پخش زنده طی ایام ماه مبارک رمضان سال‌جاری از شبکه جهانی ثقلین پخش می‌شد و در نهایت از مجموع شرکت‌کنندگان در مرحله مقدماتی، ۲۴ نفر موفق به راهیابی به مرحله نهایی شدند که از این تعداد، ۶ نفر از جمهوری اسلامی ایران هم جزو برگزیده‌ها بودند که البته چند نفر از آنها از قراء بین‌المللی هستند. در نهایت پس از رقابت این ۲۴ نفر در مرحله نهایی، ۵ نفر به عنوان نفرات برتر انتخاب شدند و پس از سه مرحله تلاوت که روال اجرای مسابقه بود اینجانب توفیق داشتم نفر برتر این دور از مسابقات شوم.

شنیدن آیات قرآن فراگیرترین نوع مواجهه مردم با کتاب الهی

این قاری 29 ساله که رئیس شعبه دوم دادگاه عمومی حقوقی شهرستان سیاهکل هم است در خصوص نحوه آشنایی و علاقه‌مندی‌اش با آیات نورانی وحی گفت: فعالیت قرآنی را از دوران طفولیت حدوداً از کلاس اول ابتدایی در شهرستان لاهیجان آغاز کردم و با حضور در جلسات قرآن و تقلید از تلاوت استاد عبدالباسط و سپس استاد مصطفی اسماعیل از طریق نوارهای کاست که آن زمان وجود داشت و ارائه آن در جلسات قرآن با این فضا آشنا شدم و حضور در کلاس قرآن، جذابیت خاصی برای من داشت چون کلاس‌ها بسیار پرشور بود و من در همان جلسات به دلیل رقابتی که با سایر دوستان قرآنی داشتم تلاش می‌کردم تکالیف هر هفته با قدرت بیشتری نسبت به قبل اجرا کنم.

عزیزی تأکید کرد: رفته رفته از فضای جلسات قرآن، وارد مسابقات دانش‌آموزی شدم تا بتوانم توانمندی‌هایی که در جلسات کسب کرده بودم و ارائه دانسته‌هایی که در زمینه قرائت قرآن داشتم، در مسابقات ظهور و بروز دهم و از ظرفیتی که در فضای مسابقات وجود دارد استفاده کنم زیرا یکی از روش‌هایی که در جامعه ما به لحاظ فرهنگ قرآنی برای شناخته شدن و ایجاد انگیزه بیشتر وجود دارد شرکت در مسابقات است. قاریان چون از کودکی و از ابتدای فعالیت قرآنی با مسابقات قرآن آشنا می‌شوند لاجرم در این فضا قرار گرفته و در این فضای رقابتی که البته فضایی دوستانه و معنوی است، عناوین برتر را کسب می‌کنند.

این قاری جوان در خصوص علت انتخاب این رشته تخصصی گفت: انتخاب رشته تخصصی قرائت قرآن کریم به این دلیل است که فراگیرترین نوع مواجهه مردم با قرآن کریم، شنیدن آیات نورانی وحی است و در کلاس‌های آموزشی قرآن کریم در مؤسسات، مساجد و جلسات قرآن، آن چیزی که بیشتر مدنظر قرآن‌آموزان و اساتید است بحث روخوانی، روانخوانی، تجوید و مباحث مربوط به تدبر در قرآن است که همه این‌ها، در قرائت آیات قرآن خلاصه می‌شود. البته فضاهای تفسیری یا فضاهای تخصصی در حوزه مفاهیم، با صرف جریان خواندن، تقلید و ارائه تلاوت‌های تقلیدی قرآن فاصله دارد اما وقتی انسان، قرآن را مکرراً قرائت می‌کند و با آیات، انس دارد نسبت به مفاهیم تفسیری قرآن هم بی‌توجه نیست و این موضوع، مورد توجه قاری قرار دارد.

این قاضی جوان تصریح کرد: اصولاً در سطوح تخصصی تلاوت، وقتی وارد فضای مسابقات می‌شویم و یا تریبون‌های تلاوت قرآن اختصاص می‌یابد، این تکلیف به دوش ما گذاشته می‌شود و به مرور انتظاری است که مخاطب دارد که اولاً آیاتی که می‌خوانیم، بفهمیم و درک کنیم که چه تلاوت می‌کنیم زیرا براساس سیاق و معنای آیات و کلمات و تکیه آنها باید لحن و صوت مناسب و نحوه خواندن را انتخاب کنیم. یعنی خواندن به این شکل نیست که شما هر مدلی که دلتان خواست تلاوت کنید. ثانیاً به لحاظ اخلاقی نیز به حرف‌ها، رفتارها و برخوردهای خود، رنگ و لعاب قرآنی ببخشیم لذا حتماً باید به حوزه‌های تدبر در آیات نیز وارد شویم.

کسب عناوین در مسابقات؛ نقدی بر سیاست‌گذاری قرآنی

عزیزی در خصوص تأثیر شرکت در مسابقات برای پیشرفت فعالان عرصه قرآنی در رشته‌های تخصصی، تأکید کرد: جامعه و فضای سیاستگذاری‌های قرآنی به نحوی است که قاری برای اینکه بتواند شناخته شود یا بتواند تأثیرگذاری اجتماعی داشته باشد لاجرم به داشتن عناوینی در مسابقات سوق پیدا می‌کند و اساساً متأسفانه این نقدی است که به سیاست‌گذاری قرآنی وارد است و به همین دلیل، تقریباً تمام قاریان کشور با فضای مسابقات آشنا هستند.

وی ادامه داد: به همین جهت شاهدیم بسیاری از قاریان تلاش می‌کنند در طول مدت زمان فعالیت، توفیقی در مسابقات به‌دست بیاورند و دستیابی به این موفقیت ممکن است سال‌ها به طول بیانجامد و یا اصلاً در طول عمر یک انسان حاصل نشود ولی افرادی هم هستند که بعد از موفقیت قرآنی خودشان در مسابقات، کمتر از گذشته در مجامع قرآنی حاضر می‌شوند یعنی می‌توان نتیجه گرفت که تلاش‌های قرآنی ما در فضای مسابقات دارای سبک و سیاقی است که آن سبک، با شیوه تلاوت‌های مجلسی یا فضایی که عامه پسند باشد فاصله دارد و این نکته‌ای است که باید مدنظر سیاست‌گذاران قرآنی ما قرار گیرد.

عزیزی تصریح کرد: همانطور که مقام معظم رهبری در دیدارهای سالیانه خود با قاریان قرآن به این موضوع اشاره می‌کنند ما نیازمند این هستیم که موضوع تلاوت قرآن در جامعه رواج بیشتری داشته باشد و کرسی‌های تلاوت قرآن دائر شود تا موجبات انس بیشتر جامعه با قرآن فراهم شده و علاوه بر آن فضای ظاهری جامعه نیز از فضایی خالی از معنویت و عطر قرآن به فضایی تبدیل شود که آیات و کلمات الهی در آن جاری است.

وی افزود: به همین دلیل قاری قرآن به نوعی مبلغ قرآن و مفاهیم والای آن است و مفاهیم معنوی عمیق قرآن را می‌تواند به مخاطبان خود منتقل کند باید با سایر انسان‌های جامعه از هر صنفی، تفاوت‌هایی داشته باشد. در واقع اگر قاری قرآن، خودش عامل به آیات قرآن نباشد، تلاوت اثرگذار در جسم و جان مخاطب نخواهد بود. طبق آن کلام معروف «هر سخن کز دل برآید؛ لاجرم بر دل نشیند» اگر قاری خودش این آیات را لمس و حس نکرده و عمل نکند، هر چقدر هم که از الحان دلنشین و یا تأثیرگذار استفاده کند، اساساً به جان مخاطب نمی‌نشیند.

قاری باید قرآن ناطق باشد

عزیزی گفت: در واقع تقدس قرآن کریم و رسالتی که بر عهده قاری قرآن به عنوان تلاوت‌کننده کلام خداوند است می‌طلبد که به لحاظ اخلاقی، تمایزهایی با سایرین داشته باشد بنابراین تمام فعالیت‌های مادی در عرصه مسابقات و تلاوت‌هایی که برای یک قاری قرآن رخ می‌دهد باید در خدمت مباحث اخلاقی باشد و تحقق این امر مستلزم این است که یک قاری چه اندازه توفیق پیدا کرده که قرآن را بشناسد و آیات نورانی وحی را در زندگی خود جاری کند‌. در واقع یک قاری باید قرآن ناطق باشد و تجلی آیات در زندگی فردی و اجتماعی او با دیگران مشخص باشد و این نگرش را به مخاطب القا کند که فضای قرآنی و انس با آیات نورانی وحی می‌تواند یک انسان را به شکل متعالی تربیت کند.

این قاری جوان تصریح کرد: با توجه به مشکلاتی که امروزه برای مردم در عرصه‌های مختلف از جمله اجتماعی، اقتصادی و معیشتی وجود دارد نیاز داریم که پیوند و انس بیشتری با قرآن و معنویت ایجاد کنیم و افرادی که مسئولیت‌هایی در این حوزه بر عهده آنها قرار دارد، شناسنامه قرآن هستند و مردم وقتی آنها را می‌بینند و یا اعمال و سخنان آن را ملاحظه می‌کنند خواه با عنوان قاری قرآن، مبلغ دینی، روحانی یا هر مسئولی که در واقع با نگرش‌های دینی مردم در ارتباط است وظیفه دارد تلاش کند تا باور مردم را نسبت به این معنویات، تقویت کند نه اینکه با عملکرد خود، مردم را از دین و مقدسات دور کند. الحمدالله مردم کشور، خودشان با تمام این مسائل انس و الفت دارند و باید بتوانیم این پیوند بین مردم با قرآن کریم، معنویت، ائمه اطهار را قوی‌تر کنیم و با حرکات، رفتار و برخورد خودمان با مردم آنها را از این فضا دور نکنیم چرا ارتکاب یک حرکت ناشایست از سوی یک قاری قرآن یا مبلغ دینی، اثرات منفی بسیاری در جامعه خواهد داشت.

یادآور می‌شود، حسین عزیزی چند دوره رتبه اول مسابقات ترتیل قرآن کریم استان گیلان، رتبه چهارم مسابقات سراسری قرآن کریم سازمان اوقاف و امور خیریه، رتبه دوم مسابقات سراسری دانش‌آموزی و همچنین کسب رتبه اول مسابقات سراسری کارکنان قوه قضائیه را در کارنامه مسابقات قرآنی خود دارد.