«بنیاد دانشگاهی فردوسی»؛ نخستین سازمان مردم‌نهاد دانشگاهی در ایران
رئیس هیئت امنا بنیاد دانشگاه فردوسی گفت: این بنیاد به عنوان یک نهاد غیر دولتی عام المنفعه و با هدف جلب کمک‌های مردمی به‌منظور رفع کمبودهای رفاهی در حوزه دانشجویی ایجاد شد که نخستین سازمان مردم‌نهاد دانشگاهی در ایران است که با ویژگی‌های علمی، فرهنگی، غیرسیاسی، غیرانتفاعی، عام‌المنفعه و مستقل از تشکیلات رسمی دانشگاه در آموزش عالی کشور همراه است.
عبدالرضا باقری، رئیس هیئت امنا بنیاد دانشگاه فردوسی در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی، درخصوص اهداف و چگونگی شکل‌گیری این بنیاد، اظهار کرد: گروهی از نیکوکاران دانشگاهی و غیردانشگاهی در سال 83 این بنیاد را به شیوه‌ای روش‌مند و پایدار، به عنوان یک نهاد غیر دولتی عام المنفعه و با هدف جلب کمک‌های مردمی به‌منظور رفع کمبودهای رفاهی در حوزه دانشجویی و همچنین کمک به ارتقاء جایگاه علمی دانشگاه فردوسی مشهد به عنوان یک دانشگاه مطرح در سطح ملی و منطقه‌ای پایه‌گذاری کردند. این بنیاد نخستین سازمان مردم‌نهاد دانشگاهی در ایران است که با ویژگی‌های علمی، فرهنگی، غیرسیاسی، غیرانتفاعی، عام‌المنفعه و مستقل از تشکیلات رسمی دانشگاه در آموزش عالی کشور همراه است. البته پس از مدتی برخی از دانشگاه‌های دیگر از جمله دانشگاه تهران با الگوبرداری از آن، بنیادهای مشابهی را راه اندازی کردند.
وی بیان کرد: اعضای هیئت امنای بنیاد دانشگاهی فردوسی 31 نفرند که عمدتاً افراد غیردولتی هستند و تنها دو نفر از مسئولان دانشگاه شامل رئیس دانشگاه و یکی از معاونان به عنوان جایگاه حقوقی که دارند عضو هیئت امنا هستند. منابع حمایتی این بنیاد از طرف نيكوكاران استان، فعالان حوزه صنعت، اعضای هیئت علمی، كاركنان و خانواده‌های دانشجوی دانشگاه تأمین می‌شود.
ساخت و تأمین تعداد حدود 2500 تخت خوابگاهی برای دانشجویان، كمک به دانشجويان کم‌برخوردار با تأمین کمک هزینه تحصیلی، شارژ کارت تغذیه، پاداش تحصیلی و کمک به درمان آنها از جمله اقدامات انجام شده توسط بنیاد در حوزه‌های رفاهی، دانشجویی است. علاوه بر آن تقدیر از دانشجویان و دانش‌آموختگان برتر، اهدای جایزه فردوسی‌شناسی، تقدیر از اساتید برجسته، اهدای بورس تحصیلی به رتبه‌های برتر آزمون سراسری که دانشگاه فردوسی را برای تحصیل انتخاب می کنند از جمله فعالیت‌های مهم دیگری است که این بنیاد برای کمک به ارتقاء جایگاه علمی داشته است.
با توضیحات دکتر باقری، متوجه شدیم در کنار ساختارهای رسمی دانشگاهی که معمولا به علت حجم مشغله‌ها نمی‌توانند برخی خلاءها و نیازهای حوزه دانشجویی را تأمین کنند، ساختارهای مردم نهاد دیگری وجود دارند که سعی می‌کنند آن خلاءها را پر کنند. این حس که دانشجویان بی‌بضاعت، بی‌پناه نیستند و کسانی هستند که حواسشان به آنها هست، حس بسیار خوبی است که در این بنیاد به ما منتقل شد.
باقری ادامه داد: همچنین شخصیت‌هایی نیز با در اختیار گذاشتن مبالغی در قالب تفاهم‌نامه از دانشجویان مستعد دانشگاه حمایت کرده‌اند که بسیار تاثیرگذار بوده‌اند. علاوه بر این موارد شخصیت‌های حقوقی از جمله كارخانجات متعدد استان، به‌ويژه شركت فرش مشهد، شركت آسفالت طوس، شركت خوشگوار مشهد، شركت فرش نگين، شركت فرش زمرد، شركت آبتين رزين، شركت تيراژ آژند، شركت صنايع چوب دقت، شركت فافا، مؤسسه پرطاووس، شركت قند ثابت و شيرين خراسان، مجتمع گردشگری گلستان، شركت مشاور رهداد خراسان و دیگر بخشهای صنعتی به عنوان دوستداران علم و فناوری حمایتهای خوبی در این مسیر داشته‌اند.
دیدن و شنیدن نام فعالان حوزه اقتصادی این شهر در زمره خیرین این بنیاد، حس نیکی دو چندان افزون را سبب شد که می‌تواند در تغییر نگاه رایج نسبت به این گروه افراد بسیار مؤثر باشد. کسانی که در کنار تلاش‌های اقتصادی، عواطف انسانی‌شان نیز رشد یافته است و به نیاز دانشجو توجه می‌کنند، اتفاق بسیار خوب دیگری است که به نظر می‌رسد بنیاد دانشگاه فردوسی در رقم خوردن آن موفق عمل کرده است.
رئیس هیئت امنا بنیاد دانشگاه فردوسی با اشاره به اهدایی‌های متعددی که از سمت افراد مختلف در قالب زمین و آپارتمان تاکنون صورت گرفته است، تصریح کرد: خیرین متعددی برای حمایتهای گوناگون؛ آپارتمان و زمین‌هایی را به بنیاد دانشگاه فردوسی اهدا کرده‌اند که شامل اهدای دو باب آپارتمان مسكونی توسط آقای مهندس محمد فقيه‌زاده و خانواده ايشان به‌منظور تأمين هزينه مربوط به جایزه سالیانه عضو هیئت‌علمی برجسته دانشگاه و بورس‌های تحصیلی ایجاد مرکز نوآوری و همچنین اهدای منزل مسکونی توسط سرکار خانم ضیالملوک فضل خراسانی برای ایجاد مرکز نوآوری و فناوری برای حمایت از ایده‌های دانشجویان نخبه و نظایر آن از اقدامات تحسین برانگیز خیران این شهر است.
وی درباره انعقاد تفاهم‌نامه‌های گوناگون برای برخی از دانشجویان، گفت: تفاهم‌نامه‌های گوناگونی از سوی افراد مختلف برای بنیاد دانشگاه فردوسی منعقد شده است، شامل تنظیم تفاهم نامه کمک هزینه تحصیلی «ماهر محبی» میان بنیاد دانشگاهی فردوسی و خانواده محترم «ماهر محبی» است. همچنین حمایت از دانشجویان مستعد خوشه شهاب دانشگاه که شناسایی و هدایت استعدادهای برتر را بر عهده دارد. همچنین تنظیم تفاهم‌نامه کمک هزینه تحصیلی «مرتضایی» میان بنیاد دانشگاهی فردوسی و خانواده محترم مرتضایی برای حمایت از دانشجویان مستعد سادات، تنظیم تفاهم‌نامه کمک هزینه تحصیلی «اکبرزاده- سیدین» میان بنیاد دانشگاهی فردوسی و خانواده محترم اکبرزاده توتونچی برای حمایت از دانشجویان دانشکده مهندسی و تنظیم تفاهم‌نامه سه جانبه «همکاری مشترک علمی- پژوهشی و فناوری» میان بنیاد دانشگاهی فردوسی، دانشگاه فردوسی مشهد و مجمع خیرین توسعه و ترویج آموزش‌های فنی و حرفه‌ای برای کمک به توسعه مهارتهای دانشجویان است.
باقری افزود: بزرگترین سرمایه ما پس از 20 سال شکل‌گیری این بنیاد، مربوط به مجموعه خیرینی است که در سراسر شهر مشهد به این مجموعه اعتماد دارند و به شیوه‌های گوناگون در این حوزه‌ها فعالیت می‌کنند. بنیاد دانشگاه فردوسی هماهنگ با معاونت دانشجویی دانشگاه فردوسی، فعالیت‌ها و خدماتی را که دانشگاه امکان انجام آن را ندارد، برای دانشجویان ارائه می‌کند. یکی از این موارد، حمایت از حدود 200 دانشجوی بی‌بضاعت برای تغذیه که این امر به صورت خودجوش رخ داده است. حدود 300 نفر از اساتید دانشگاه فردوسی به‌صورت ماهانه به بنیاد دانشگاه، کمک نقدی می‌کنند. این کمک از مبلغ 10 هزار تومان تا یک میلیون تومان متغیر است، همچنین حدود 100 نفر از کارمندان دانشگاه هم در این مسیر همراه هستند و کمک‌های نقدی و غیرنقدی را برعهده گرفته‌اند.
آنچه در صحبت‌های دکتر باقری دریافتم و می‌تواند برای آدم‌های معمولی و متوسط جامعه که دوست دارند در کار خیر سهیم باشند، قابل توجه است، اینکه خیر بودن تنها برای ثروتمندان نیست، بلکه گاهی می‌توان با اهدای کمک‌های به ظاهر کوچک مثل یک آجر یا تأمین غذای یک وعده دانشجو هم خیر باشی. اصولا این کمک‌های اندک اندک است که می‌توانند دریایی از سرمایه را ایجاد کنند تا به‌واسطه آن گره‌های کوچک و بزرگ دانشجویان باز شود و مسیر علم و دانش برای دانشجویان با استعداد کم بضاعت سهل‌تر شود.
رئیس هیئت امنا بنیاد دانشگاه فردوسی بیان کرد: طی سه سال گذشته با توجه به تأمین خوابگاه‌ها و ضرورت توجه به افزایش انگیزه و امید در دانشجویان و کمک به اشتغال‌آفرینی دانشجویان سعی شده است که کمک‌های حامیان به سمت ایجاد مراکز فناوری و نوآوری و همچنین تقویت فرهنگ نوآوری و کار آفرینی سوق داده شود. امید است با برنامه‌های پیش رو بنیاد بتواند در آینده نزدیک سه مرکز نوآوری را راه اندازی و از این طریق به توسعه زیست بوم نوآوری دانشگاه کمک نماید. رویکرد در نظر گرفته شده در این مراکز نوآوری، رویکرد حل مسئله است و در این مراکز از ایده‌های دانشجویان برای کمک به حل مسائل صنعت حمایت خواهد شد.
وی درباره اقدامات بنیاد برای توسعه فرهنگ نوآوری و کارآفرینی در دانشگاه فردوسی گفت: دو اقدام در حال انجام است. نخست تولید و انتشار ویدیوکست(پادکست) کارینوفام و رویداد تد «مجموعه همایش با شعار ایده‌های شایسته گسترش» است. طی اقدام اول، افراد با دانش‌آموختگان کارآفرین دانشگاه فردوسی مشهد گفت‌وگو می کنند و به انتقال تجربیات می‌پردازند که تاکنون 3 شماره از آن با عنوان کارینوفام منتشر شده است. اقدام دوم هم یک برگزاری رویداد بین‌المللی است که تحت تدکس از مهرماه آغاز می‌شود. تشکیلات اداری بنیاد بسیار چابک است و به غیر از تعداد معدودی کارمند، فعالیت سایر افراد به صورت افتخاری است.
باقری در انتها از هریک از مهمانان جلسه خواست تا حس خود را از اتفاقاتی که در این بنیاد رقم خورده، بیان کنند. جالب است که همگی از آشنایی با بنیاد ابراز خوشحالی کردند. برخی از اینکه تاکنون به این اتفاق خیر در کنارشان آگاه نبودند، اظهار تأسف کردند. دیگری بر آن شد تا حمایتهای خیرینی را که می‌شناسد به این سو بیاورد، چرا که همگی می‌دانیم که: «بدین رواق زبرجد نوشته‌اند به زر /که جز نکویی اهل کرم نخواهد ماند»
