استقامت، جوهره ایمان و شرط ماندگاری هدایت الهی

به گزارش ایکنا از خراسان‌رضوی، محمدعلی انصاری، صاحب تفسیر مشکاة، در نشستی که محتوای آن از کانال‌های مجازی منتسب به این مفسر قرآن کریم منتشر می‌شود، با موضوع «حقیقت ایمان در استقامت است» اظهار کرد: انسان باید از خداوند هدایت صالحی بخواهد که در آن هیچ‌گونه استبداد، انحراف یا عقب‌نشینی وجود نداشته باشد. این فراز از اساسی‌ترین نیازهای انسان مؤمن است و بزرگان و مفسران قرآن نیز به اهمیت آن تصریح کرده‌اند.

وی با استناد به روایتی از پیامبر اکرم(ص) یادآور شد: رسول مکرم اسلام فرمودند «شیّبتنی سوره هود؛ سوره هود مرا پیر کرد». مفسران ذیل این آیه شریفه نقل می‌کنند که از پیامبر پرسیده شد کدام بخش سوره هود چنین اثری بر شما گذاشت؟ و آن حضرت در پاسخ به آیه «فَاستَقِم کَما أُمِرتَ وَمَن تابَ مَعَک» اشاره فرمودند؛ یعنی مأموریت الهی بر ایستادگی کامل، بدون ذره‌ای عقب‌نشینی.

صاحب تفسیر مشکاة افزود: استقامت، جوهره ایمان است. ایمان تنها گفتن «ربنا الله» نیست، بلکه ایستادن پای مقتضای آن است. بسیاری به میدان ایمان قدم می‌گذارند، اما توان پرداخت هزینه‌های آن را ندارند؛ هزینه‌هایی که گاه جان، گاه مال، آبرو و موقعیت اجتماعی انسان را در بر می‌گیرد. همین ناتوانی سبب می‌شود برخی افراد، سنگر به سنگر و پله‌پله از مواضع ایمانی خود عقب‌نشینی کنند. 

انصاری با بیان اینکه حقیقت ایمان در استقامت متجلی می‌شود، تصریح کرد: ایمانِ بدون استقامت، فاقد اثر است. قرآن کریم کسانی را که می‌گویند «ربنا الله» به استقامت فرا می‌خواند و نتیجه آن را چنین بیان می‌کند: «تَنَزَّلُ عَلَیهِمُ المَلائِکَةُ أَلّا تَخافوا وَلا تَحزَنوا وَأَبشِروا بِالجَنَّةِ الَّتی کُنتُم توعَدون». این وعده مختص پیامبران نیست، بلکه برای همه مؤمنانی است که بر ایمان خود استوار می‌مانند.

 وی با اشاره به سیره امیرالمؤمنین علی(ع) گفت: حضرت علی(ع) در نهج‌البلاغه تصریح می‌کند که چه در دوران خانه‌نشینی و چه در میدان‌های جمل، صفین و نهروان، تنها به وظیفه الهی خود عمل کرده است. معیار، انجام تکلیف و استقامت بر حق است، نه شرایط ظاهری.

صاحب تفسیر مشکاة با تأکید بر آیه «اِنَّ الَّذینَ قالوا رَبُّنَا اللهُ ثُمَّ استَقاموا» اظهار کرد: اگر کسی ادعای «ربنا الله» دارد اما استقامت نمی‌کند، باید در صداقت این ادعا تأمل کند. قرآن به‌روشنی می‌فرماید نتیجه این اقرار، استقامت بر کتاب خدا و منهج الهی است؛ ایستادگی در همه عرصه‌ها، از اقتصاد و اخلاق گرفته تا عبادت و رفتار اجتماعی.

صاحب تفسیر مشکاة ادامه داد: استقامت نکردن، سه پیامد خطرناک دارد؛ نخست، فاصله گرفتن تدریجی از دین؛ دوم، بدعت‌گذاری و تغییر در مفاهیم دینی و سوم، مخالفت آشکار با آیات الهی. این مسیر، انسان را به جایی می‌رساند که در برابر حق می‌ایستد و حتی آن را تکذیب می‌کند.

وی با اشاره به نقش محبت الهی در پایداری ایمان، گفت: اگر نور محبت خداوند بر دل انسان بتابد، ذائقه او دگرگون می‌شود و دیگر هیچ‌چیز با آن قابل مقایسه نیست. راه رسیدن به این محبت، اطاعت صرف زبانی نیست، بلکه تبعیت عملی از پیامبر اکرم(ص) و اهل‌بیت(ع) است؛ همان‌گونه که قرآن می‌فرماید: «فَاتَّبِعونی یُحبِبکُمُ الله».