غیبت امام زمان(عج) آزمونی برای آگاهی بشر است

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، حجت‌الاسلام علیرضا وحدتی شبیری، استاد حوزه و دانشگاه، در سلسله کارگاه‌های «دانشگاه مهدوی» ترم دوم که امروز ۷ دی‌ماه، در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، با اشاره به روایت‌های مختلف درباره امام زمان(عج) و مفاهیم نهفته در آن‌ها، از جمله مفهوم «سلاح امام زمان(عح)»، اظهار کرد: یکی از پرسش‌های مهم در این زمینه آن است که آیا سلاح امام زمان(عج) همان شمشیر قدیمی است که در برخی روایات به آن اشاره شده، یا در زمان ظهور، ایشان از ابزارها و سلاح‌های پیشرفته‌تری استفاده خواهند کرد.

وی افزود: برخی از علمای ما در مواردی تلاش کرده‌اند موضوع مهدویت را به‌طور کلی کنار بگذارند، چرا که در برابر این پرسش‌های بزرگ پاسخ‌های روشن و شفافی ندارند. یکی از این پرسش‌ها همین مسئله سلاح امام زمان است؛ اینکه آیا ایشان با شمشیر قدیمی ظهور خواهند کرد یا با ابزارها و فناوری‌های مدرن و پیشرفته.

این پژوهشگر و مدرس حوزه و دانشگاه تأکید کرد: این موضوع باید بدون پیش‌فرض‌ها و برداشت‌های ذهنی رایج و با نگاهی عمیق‌تر از منظر فلسفه مهدویت بررسی شود. روایات مهدوی غالباً به صورت رمزآلود و نمادین بیان شده‌اند و از همین رو نیازمند درک و تفسیر صحیح هستند. آنچه در این روایات تحت عنوان «شمشیر» مطرح شده، ممکن است اشاره‌ای نمادین به نوعی قدرت نظامی پیشرفته یا فناوری‌های روز باشد که در زمان ظهور به کار گرفته می‌شود.

وحدتی شبیری در ادامه، با اشاره به سخنان یکی از علمای مهدویت که مسئولیت یکی از مؤسسات مهدوی را بر عهده داشته است، درباره علت غیبت امام زمان(عج) گفت: دلیل غیبت امام زمان(عج) رازی الهی است که تنها خداوند به آن آگاه است. در حقیقت، غیبت امام زمان ناشی از ناآگاهی مردم نسبت به جایگاه ولایت است و امام با غیبت خود بستری فراهم کرده‌اند تا انسان‌ها با افزایش آگاهی و تلاش در مسیر حقیقت، آمادگی لازم برای ظهور را پیدا کنند.

وی افزود: غیبت امام زمان (عج) نه‌تنها یک تصمیم الهی است، بلکه آنچه در این دوران رخ می‌دهد نوعی آزمون برای مردم به شمار می‌رود تا سطح درک و فهم خود را نسبت به مسائل دینی و جهان هستی ارتقا دهند. بر اساس برخی روایات، اگر امام زمان (عج) پیش از فراهم شدن شرایط ظهور می‌کردند، به شهادت می‌رسیدند.

این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه، با اشاره به مسئله «انتخاب» و نقش مردم در تحقق ظهور امام زمان (عج)، اظهار کرد: در نظام الهی، انسان‌ها آزادند انتخاب‌های خود را انجام دهند و این انتخاب‌ها تأثیرات عمیقی بر سرنوشت فردی و اجتماعی آن‌ها دارد. انتخاب‌های نادرست بشر در طول تاریخ موجب شده است که تحقق حکومت عدل الهی در سطح جهانی به تأخیر بیفتد.

وحدتی شبیری برای تبیین بهتر این موضوع، مثالی ساده مطرح کرد و گفت: دنیای ما شبیه یک باشگاه بدنسازی است؛ هر فرد برای رسیدن به هدف خود باید مسیر سختی را طی کند و موانع متعددی را پشت سر بگذارد. در زندگی واقعی نیز انسان‌ها با انتخاب‌های خود می‌توانند مسیر درست را برگزینند یا گرفتار انتخاب‌های نادرست شوند.

وی در ادامه با مقایسه‌ای میان غیبت امام زمان (عج) و واقعه عاشورا، افزود: ما همواره امام حسین (ع) را الگوی زندگی خود می‌دانیم، اما اگر امام حسین (ع) در زمان خود به‌درستی درک می‌شدند، شاید امروز بسیاری از حقایق عاشورا برای ما روشن نبود.

این پژوهشگر و مدرس حوزه و دانشگاه تأکید کرد: همان‌گونه که امام حسین (ع) در زمان خود به‌درستی شناخته نشدند، امام زمان (عج) نیز ممکن است در زمان ظهور با تصویری متفاوت از آنچه در ذهن ماست، در میان ما حاضر شوند؛ به‌گونه‌ای که در ابتدا نتوانیم ایشان را به‌درستی بشناسیم.

انتظار ظهور امام زمان (عج) باید انتظاری عملی باشد

وحدتی شبیری بیان کرد: «انتظار» ظهور امام زمان (عج) باید انتظاری عملی و همراه با تبیین صحیح آموزه‌های دینی باشد. وظیفه ما این است که از دوران غیبت به‌درستی بهره ببریم و با فهم صحیح از مهدویت، خود را برای حضور امام آماده کنیم.

وی افزود: اگر امروز مردم به جای تمرکز بر مسائل سطحی و ظاهری، به دنبال درک عمیق‌تری از معنای واقعی دین و مهدویت باشند، ظهور امام زمان (عج) نه‌تنها برای آنان، بلکه برای تمام بشریت سودمند خواهد بود. غیبت امام زمان (عج) نباید موجب سردرگمی یا ناامیدی شود، بلکه باید با افزایش آگاهی و اصلاح فردی، زمینه‌ساز ظهور ایشان باشیم.

این پژوهشگر در ادامه، با اشاره به پرسش‌های رایج مؤمنان درباره مفهوم «حجت»، گفت: در امور فقهی از قرآن، روایات و سیره علمای بزرگ برای استنباط احکام شرعی استفاده می‌شود، اما در موضوع امام زمان (عج) و مسئله ظهور، بسیاری از مباحث حتی در روایات نیز به‌صورت رمزی و غیرمستقیم مطرح شده‌اند و حکم تکلیفی قطعی درباره آن‌ها وجود ندارد. افزون بر این، بسیاری از متون مهدوی یا از نظر سندی ضعیف هستند یا از نظر محتوایی امکان صدور حکم قطعی درباره آن‌ها وجود ندارد.

چالش‌های موجود در تفسیر روایات مهدوی

وحدتی شبیری با اشاره به چالش‌های موجود در تفسیر روایات مهدوی، بیان کرد: اگرچه در روایات از مفاهیمی مانند شمشیر، مرگ سفید و سایر نشانه‌های ظهور سخن گفته شده است، اما این مفاهیم به‌صورت رمزگونه بیان شده‌اند و نمی‌توان با قطعیت درباره ابزارهای ظاهری و دنیوی زمان ظهور اظهارنظر کرد.

وی افزود: باید این ذهنیت را کنار بگذاریم که هنگام سخن گفتن از امام زمان (عج)، صرفاً منتظر نشانه‌های ظاهری باشیم. مفاهیمی مانند «شمشیر» و «مرگ سفید» به هیچ‌وجه لزوماً به معنای سلاح فیزیکی یا جنگ جهانی نیستند، بلکه باید با رویکردی رمزی و با توجه به ابعاد معنوی و فقهی آن‌ها مورد بررسی قرار گیرند.

این استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: در بسیاری از موضوعات دینی نباید به ظواهر بسنده کرد. در مسئله ظهور امام زمان (عج) نیز برخی افراد تصور می‌کنند چون جزئیات روایات به‌طور کامل تبیین نشده، این مفاهیم تأثیری در زندگی روزمره و تکالیف دینی ندارند، در حالی که چنین نگاهی نادرست است.

وحدتی شبیری ادامه داد: امام زمان (عج) تنها با ظهور فیزیکی در آینده به ما کمک نمی‌کنند، بلکه پیام و آموزه‌های ایشان در هر زمان می‌تواند راهنمای زندگی انسان در مسیر الهی باشد.

وی در پایان با اشاره به این پرسش که چرا امام زمان (عج) تاکنون ظهور نکرده‌اند، گفت: برخی افراد با این تصور مواجه هستند که با ظهور امام، تمام مشکلات و رنج‌ها پایان می‌یابد، اما حقیقت آن است تا زمانی که انسان‌ها به شناخت درونی و حقیقی از خود نرسند، زمینه ظهور نیز فراهم نخواهد شد.

این پژوهشگر و مدرس حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: بسیاری از برداشت‌های سطحی و ذهنی مانع درک درست حقیقت ظهور می‌شود. ما باید خود را از تصورات قالبی و نادرست درباره امام زمان (عج) رها کنیم و به دنبال فهم عمیق و واقعی مهدویت باشیم. حتی امروز نیز، با وجود روایات و آموزه‌های متعدد، بسیاری از انسان‌ها و حتی برخی علما به درک جامع و کامل از حقیقت ظهور دست نیافته‌اند.